Thông báo rút kinh nghiệm vụ án hình sự đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm

Ngày 31/5/2012, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Thông báo số 108/TB-VKSTC-V3, rút kinh nghiệm về vụ án Trần Thanh Lan bị kết án về tội “giết người”, đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm.Trang tin điện tử Viện kiểm sát nhân dân tối cao trích đăng nội dung để bạn đọc cùng tham khảo. Nội dung vụ án như sau...

Thông báo rút kinh nghiệm vụ án

hình sự đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm

Trần Thanh Lan và Nguyễn Văn Khanh là vợ chồng, làm nghề mua bán lúa gạo. Trong thời gian trước ngày xảy ra vụ án, giữa vợ chồng thường xuyên xảy ra xô xát do anh Khanh hay đi uống rượu và không lo phụ giúp gia đình. Khoảng 16 giờ 30 phút, ngày 29/8/2009, sau khi đi uống rượu về, anh Khanh gọi điện hỏi Lan ở đâu thì Lan trả lời là đang ở nhà máy xay lúa. Khoảng 5 phút sau anh Khanh đi xe máy tới chửi mắng và dùng dụng cụ xúc gạo đuổi đánh Lan. Lan bỏ chạy vào nhà chủ nhà máy xay lúa nên anh Khanh đi về. Khoảng 17 giờ cùng ngày (sau khi bốc lúa ở nhà máy xay lúa xong), Lan về nhà thì bị anh Khanh dùng tay đánh vào mặt làm rách da chảy máu, được anh Nguyễn Tuấn Sinh (lái xe tải thuê cho vợ chồng Lan) can ngăn, nên anh Khanh bỏ đi uống rượu tiếp. Sau đó, Lan nhớ đến việc chiếc xe máy của Lan đã hết xăng đang để ở nhà máy xay lúa, nên Lan đưa 20.000 đồng cho con trai là Nguyễn Gia Tuấn đi mua xăng về để sáng hôm sau đem đến đổ vào xe máy. Sau khi cháu Tuấn mua xăng về, Lan cất chai xăng vào trong tủ sắt. Theo lời Lan khai thì khoảng 21 giờ 30 phút, sau khi anh Khanh đi uống rơượu về, thấy Lan đang nằm xem truyền hình thì anh Khanh đến tắt tivi không cho Lan xem, lấy giấy kết hôn ra đốt, đòi ly dị với Lan, chửi và đuổi Lan ra khỏi nhà, nên Lan mới nảy sinh ý định dùng xăng đốt anh Khanh. Đến 22 giờ 30 phút cùng ngày, anh Khanh đang đắp mền nằm ngủ thì Lan lấy chai xăng ở trong tủ ra đổ vào cái ấm nhôm rồi đến đổ lên cái mền anh Khanh đang đắp, dùng giấy mồi lửa từ bếp ga đốt anh Khanh. Anh Khanh bị cháy nên tri hô, được mọi người đưa đi cấp cứu và điều trị tại bệnh viện đến ngày 03-10-2009 thì tử vong.

Tại Bản kết luận giám định số 339/GĐPY ngày 14/10/2009, Khoa giải phẫu bệnh-pháp y Bệnh viện Chợ Rẫy thành phố Hồ Chí Minh kết luận: “anh Nguyễn Văn Khanh tử vong do choáng nhiễm trùng, nhiễm độc sau bỏng toàn thân có diện tích rộng và sâu”.

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 02/2010/HSST ngày 20-01-2010 Tòa án nhân dân tỉnh Tây Ninh áp dụng khoản 2 Điều 93; các điểm b,đ,p khoản 1, khoản 2, Điều 46 và Điều 47 Bộ luật hình sự, xử phạt Trần Thanh Lan 4 năm tù về tội “giết người”.

Tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 01/QĐ/KNPT-P1A ngày 01/02/2010, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tây Ninh kháng nghị một phần bản án hình sự sơ thẩm số 02/2010/HSST ngày 20/01/2010 Tòa án nhân dân tỉnh Tây Ninh, đề nghị Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm theo hướng áp dụng điểm n khoản 1 Điều 93 Bộ luật hình sự và tăng hình phạt đối với Trần Thanh Lan.

Tại bản án hình sự phúc thẩm số 202/2010/HSPT ngày 15/4/2010, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh áp dụng điểm n, khoản 1 Điều 93; điểm p, khoản 1 và khoản 2 Điều 46 Bộ luật hình sự, xử phạt Trần Thanh Lan 12 năm tù về tội “giết người”.

Ngày 09/3/2011, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Kháng nghị giám đốc thẩm số 07/2011/HS-TK đối với bản án hình sự phúc thẩm số 202/2010/HSPT ngày 15/4/2010 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm hủy bản án hình sự phúc thẩm nêu trên; giao hồ sơ vụ án cho Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Một số vấn đề cần rút kinh nghiệm đối với cấp sơ thẩm và phúc thẩm:

Về việc áp dụng pháp luật: Theo các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án thì nguyên nhân xảy ra vụ án có một phần lỗi của người bị hại là anh Nguyễn Văn Khanh đã nhiều lần gây gổ, chửi và đánh bị cáo. Do vậy, Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng khoản 2, Điều 93 Bộ luật hình sự để kết án đối với bị cáo là có căn cứ, vì giữa bị cáo và người bị hại có quan hệ vợ chồng đã có mâu thuẫn với nhau trong thời gian dài; trong ngày xảy ra vụ án người bị hại đã liên tiếp thực hiện nhiều hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của bị cáo làm bị cáo bị ức chế nên mới dùng xăng (mua về trước đó với mục đích là để đổ vào xe máy đã hết xăng) đốt người bị hại. Khi xét xử phúc thẩm, Tòa án cấp phúc thẩm nhận định bị cáo dùng xăng đốt anh Khanh trong lúc anh Khanh đang ngủ, không thể tự vệ được thuộc trường hợp quy định tại điểm n (giết người có tính chất côn đồ) khoản 1, Điều 93 Bộ luật hình sự là không đúng.

Về việc quyết định hình phạt: Khi quyết định hình phạt, Tòa án cấp sơ thẩm đã xem xét bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự thuộc các điểm b,đ,p khoản 1, Điều 46 Bộ luật hình sự (như tự nguyện bồi thường thiệt hại; phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của người bị hại gây ra; thành khẩn khai báo) nên đã áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự để xử phạt bị cáo dưới mức khởi điểm của khung hình phạt quy định tại khoản 2 Điều 93 Bộ luật hình sự là có căn cứ, đúng pháp luật. Tuy nhiên, mức hình phạt 04 năm tù mà Tòa án cấp sơ thẩm đã xử phạt đối với bị cáo là nhẹ, chưa tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo. Ngược lại, Tòa án cấp phúc thẩm nhận định bị cáo phạm tội có tính chất côn đồ là không đúng và không áp dụng đầy đủ các tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo, nên đã quyết định mức hình phạt 12 năm tù với bị cáo là nặng.

Vì vậy, tại Quyết định giám đốc thẩm số 03/2012/HS-GĐT ngày 13/02/2012, Hội đồng Thẩm phán-Tòa án nhân dân tối cao đã chấp nhận kháng nghị tuyên huỷ bản án hình sự phúc thẩm số 202/2010/HSPT ngày 15/4/2010 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh để xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.

Thông qua việc giải quyết vụ án này, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự, Viện kiểm sát nhân dân tối cao thông báo để Viện kiểm sát địa phương nghiên cứu trong quá trình giải quyết vụ án, áp dụng pháp luật chính xác, phù hợp với hành vi phạm tội của bị cáo.