VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO

Ngày hôm nay, 21/9/2021, UBTVQH sẽ cho ý kiến về đề nghị tổ chức phiên toà trực tuyến; trong bối cảnh đại dịch Covid-19 làm ngưng trệ mọi hoạt động, trong đó có hoạt động xét xử của Tòa án, đòi hỏi phải áp dụng phương thức xét xử mới - xét xử trực tuyến. Để phương thức này trở thành hiện thực, trong phạm vi bài viết này, TS. Đỗ Đức Hồng Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội sẽ làm rõ cơ sở và giải pháp “đồng hành” giữa cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Việc phân biệt tội “giết người” với tội “cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác” trong nhiều trường hợp rất phức tạp và gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi người tiến hành tố tụng không những nắm vững cấu thành tội phạm cơ bản mà cần phải có kỹ năng phân tích, tổng hợp và kinh nghiệm thực tiễn giải quyết vụ án.

Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình theo thủ tục giám đốc thẩm, Vụ Kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, hôn nhân và gia đình, VKSND tối cao thấy việc giải quyết vụ án "Tranh chấp chia tài sản sau ly hôn” giữa nguyên đơn là ông Trần Nguyễn Phúc V với bị đơn là bà Hoàng Thị Thu H có vi phạm cần được thông báo rút kinh nghiệm. Nội dung cụ thể như sau:

Các quy định liên quan đến thủ tục pháp lý xử lý vụ án xâm hại tình dục hiện nay còn nhiều khâu và phức tạp; việc phát hiện, thu thập chứng cứ chứng minh tội phạm xâm hại tình dục gặp nhiều khó khăn do thiếu dấu vết, tổn thương cơ thể… là những vấn đề cần hoàn thiện để bảo đảm quyền của nạn nhân bị xâm hại tình dục.

Thực tiễn hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam với nước ngoài trong thời gian gần đây cho thấy phía nước ngoài, đặc biệt là những quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam gửi nhiều yêu cầu như Trung Quốc, Hồng Kông, Singapore, Hoa Kỳ, Australia... vẫn yêu cầu phải đáp ứng đầy đủ những điều kiện theo quy định của pháp luật trong nước; vì vậy, trong nhiều trường hợp gây khó khăn rất lớn cho các cơ quan tiến hành tố tụng của Việt Nam.

Tội phạm giết người trên địa bàn thành phố Hà Nội không có chiều hướng giảm và tiếp tục diễn biến phức tạp do sự tác động của nhiều nguyên nhân và điều kiện khác nhau, đòi hỏi VKSND thành phố Hà Nội khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực tư pháp phải thể hiện vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát. Trong đó, hoạt động kiểm sát điều tra tại hiện trường các vụ án giết người phải bảo đảm hoạt động điều tra tại hiện trường của Cơ quan Cảnh sát điều tra đúng quy định của pháp luật. Tác giả nêu một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm sát điều tra tại hiện trường các vụ án giết người trên địa bàn thành phố Hà Nội như sau:

Thực tiễn xét xử có trường hợp sau khi Tòa án đã hai lần trả hồ sơ để điều tra bổ sung mà vụ án lại xuất hiện tình tiết mới hoặc phát hiện vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; trường hợp có nghi ngờ về kết quả giám định, kết luận định giá tài sản thì Tòa án trả hồ sơ để yêu cầu Viện kiểm sát điều tra bổ sung hay Tòa án tự tiến hành yêu cầu giám định bổ sung… là một trong những vấn đề hiện còn nhiều vướng mắc về quyền trả hồ sơ để điều tra bổ sung của Tòa án.

Vừa qua, VKSND tối cao ban hành Hướng dẫn số 32/HD-VKSTC hướng dẫn một số nội dung trong kiểm sát việc giải quyết các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà.

Ngày 03/3/2021, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm và ra quyết định hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 857/2012/HSPT ngày 31/12/2013 của Tòa án nhân dân cấp cao về phần quyết định hình phạt đối với Ngô Thanh P, giữ nguyên quyết định của Bản án hình sự sơ thẩm số 54/2012/HSST ngày 03/9/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh ĐN về phần hình phạt đối với Ngô Thanh P.

Hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 165 Bộ luật Hình sự năm 1999 đã được tách thành những tội danh cụ thể tại Bộ luật Hình sự năm 2015. Nghị quyết số 41/2017/QH14 của Quốc hội đã hướng dẫn căn cứ xác định tội danh trong trường hợp tội phạm xảy ra trước ngày 01/01/2018 mà ngày sau đó mới phát hiện. Tuy nhiên, hướng dẫn này chưa phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 nên cần được xem xét sửa đổi.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm sát biên bản phiên tòa, phiên họp theo đúng quy định của pháp luật, vừa qua, VKSND tối cao ban hành Hướng dẫn số 31/HD-VKSTC hướng dẫn hoạt động kiểm sát biên bản phiên tòa, phiên họp giải quyết vụ án, việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, biên bản phiên tòa, phiên họp giải quyết vụ án hành chính (gọi tắt là biên bản phiên tòa, phiên họp).

Ngày 25/8/2021, VKSND tối cao ban hành Công văn số 3443/VKSTC-V8 hướng dẫn kiểm sát việc thực hiện Quyết định số 1161/2021/QĐ-CTN ngày 30/6/2021 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2021.

Trong tố tụng dân sự, sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là một trong những căn cứ để Tòa án trả lại đơn khởi kiện hoặc đình chỉ giải quyết vụ án. Tuy nhiên, trong thực tiễn áp dụng còn gặp những vướng mắc, cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật về vấn đề này.

Ngày 16/8/2021, Viện trưởng VKSND tối cao ký Quyết định số 255/QĐ-VKSTC về việc ban hành Quy định về quy trình kiểm sát bản án, quyết định giải quyết vụ án hành chính của Toà án.

Vừa qua, Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Chỉ thị số 07/CT-VKSTC về tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự. Chỉ thị có hiệu lực kể từ ngày 06/8/2021, thay thế Chỉ thị số 10/CT-VKSTC ngày 06/4/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao.