Hai câu chuyện nhỏ về một nhân cách vĩ đại Hồ Chí Minh
Lời hứa của Hồ Chí Minh trước một cô bé dân tộc ít người.
Những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp, một lần Người ghé qua một bản người Thái. Một cô bé trong bản nói với Người là em muốn có một chiếc vòng bạc. Người đã hứa với em bé đó.
Sau chín năm, kháng chiến thành công, không ai ở bản người Thái đó còn nhớ câu chuyện về cô bé xin chiếc vòng bạc và lời hứa của Người. Bởi chuyện đó là một chuyện quá nhỏ bé và không cần phải nhớ đối với một vị Chủ tịch nước. Nhưng Người đã quay lại bản người Thái đó.
Người trở lại để thực hiện lời hứa của một con người với một con người trong khi đất nước lúc đó còn ngàn vạn công việc và ngàn vạn thách thức. Đấy là danh dự của một con người. Đấy là tình yêu và sự tôn trọng nhân dân của một lãnh tụ cho dù nhân dân có lúc là những người đói khát, u buồn và tăm tối.
"Lời hứa trước một đứa trẻ cũng hệ trọng như lời hứa trước một dân tộc. Khi người lãnh đạo thực hiện được lời hứa trước một đứa trẻ thì mới có khả năng thực hiện được lời hứa trước một dân tộc."
Nhân cách lớn của Hồ Chí Minh là ở đó. Sự linh thiêng của Hồ Chí Minh là ở đó. Bởi lời hứa trước một đứa trẻ cũng hệ trọng như lời hứa trước một dân tộc. Khi người lãnh đạo thực hiện được lời hứa trước một đứa trẻ thì mới có khả năng thực hiện được lời hứa trước một dân tộc. Việc làm đó của Hồ Chí Minh không chỉ làm cho cá nhân Người trở nên vĩ đại mà làm cho nhân cách của dân tộc này trở nên vĩ đại.
Sứ mệnh lớn lao nhất của một lãnh tụ không phải là làm cho dân tộc trong một năm hay hai năm tăng trưởng được bao nhiêu phần trăm mà là làm cho dân tộc ấy hiển lộ là một dân tộc có nhân cách lớn. Và chỉ khi có nhân cách lớn, con người mới thực sự cải biến được thế gian.
Một đêm thức trắng và quyết định tử hình
Câu chuyện thứ hai về Hồ Chí Minh là câu chuyện một đêm thức trắng của Người để quyết định tử hình hay không một cán bộ có chức quyền của quân đội đã phạm tội tham nhũng trong lúc toàn thể nhân dân Việt Nam đang chịu bao gian khổ và hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
Cuối cùng, Người đã ký vào bản án tử hình kẻ phản bội nhân dân. Tội của vị quan chức kia đã rõ ràng. Luật pháp với tội danh ấy cũng đã rõ ràng. Nhưng Hồ Chí Minh đã thức trọn một đêm để đi đến quyết định cuối cùng. Người thức trắng không phải vì suy nghĩ về sự thiệt, hơn của bản án đó. Đêm trắng ấy là một đêm mà chủ nghĩa nhân văn trong trái tim Người mất ngủ. Trong cái đêm trắng tưởng dài bất tận ấy, một bên là gia đình và những người thân của vị cán bộ quyền chức phạm tội đợi quyết định cuối cùng của người lãnh tụ tối cao của dân tộc. Còn một bên là toàn dân tộc đợi quyết định này.
Quyết định của Hồ Chí Minh lúc đó sẽ gián tiếp khẳng định với dân tộc rằng: máu của dân tộc này đã và đang đổ xuống là cho lợi ích và sự trong sạch của dân tộc, không phải cho một số kẻ hưởng lợi từ máu của những con người chân chính. Cuối cùng, lợi ích dân tộc phải cao hơn tất cả mọi lợi ích cá nhân.
Từ cái đêm thức trắng lịch sử ấy, chúng ta chưa bao giờ được biết đến một đêm trắng nào nữa cho dù mức độ tham nhũng của một số cán bộ có quyền chức còn nguy hại hơn vị cán bộ quân đội năm xưa. Phải chăng luật pháp chúng ta đã thay đổi? Hay phải chăng nhân cách của dân tộc này có điều gì bất ổn? Việc một cán bộ có quyền chức tham nhũng nhưng không bị xử đúng tội hay là xử “giả vờ” không phải là làm chúng ta mất đi mấy trăm tỷ hay mấy nghìn tỉ mà sự thiếu nghiêm minh đó làm mất đi niềm tin của dân tộc. Bởi dù không muốn thì chúng ta đều phải thừa nhận rằng: chỉ là những cán bộ có quyền chức, những người đầy tớ của nhân dân như Hồ Chí Minh từng nói, mới là những người có điều kiện tham nhũng. Và họ là người mang tính quyết định trong việc tạo dựng niềm tin cho dân tộc đặc biệt ở những thời kỳ khó khăn mà dân tộc phải đương đầu.
Đêm trắng ấy là bài học lớn trong khía cạnh chống tham nhũng của dân tộc ta, nhưng lớn hơn nó là bài học về chủ nghĩa yêu nước. Hồ Chí Minh đã thức trắng một đêm để rồi dân tộc của Người được thanh thản kể cả khi hiến dâng sự sống cá nhân cho lợi ích của dân tộc. Nếu Người không thức trắng một đêm như thế thì dân tộc này có thể phải thức trắng ngàn đêm sau đó để mà cúi đầu suy ngẫm.
Khi niềm tin đang bị mai một đi, khi lợi ích của dân tộc đang bị lợi ích cá nhân đe dọa, thì những câu chuyện về Bác cần được kể lại ngày ngày. Có lòng tin và tạo dựng được niềm tin của dân tộc - Đó là di sản lớn nhất mà Bác để lại cho dân tộc.
Hai câu chuyện nói trên phải được kể lại ngày ngày trong đời sống của chúng ta, nhất là khi niềm tin của người này người khác đang mai một đi, khi lợi ích của dân tộc đang bị lợi ích cá nhân đe dọa. Hai câu chuyện đó chứa đựng bí quyết làm nên nhân cách lớn của một con người và cũng là của một dân tộc. Trong lịch sử hiện đại của dân tộc Việt Nam, thời đại Hồ Chí Minh là thời đại một lần nữa làm nên nhân cách lớn của dân tộc Việt Nam. Dân tộc này đã trở thành biểu tượng cho những dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới, biểu tượng của lẽ sống làm người, biểu tượng của giấc mơ về độc lập, tự do và sự dâng hiến không mệt mỏi cho giấc mơ ấy.
Và Hồ Chí Minh là người con ưu tú nhất của dân tộc Việt Nam trong thời đại ấy. Sự hiến dâng của Hồ Chí Minh cho dân tộc và nhân cách của Người mãi mãi là sự linh thiêng và quyền uy của cái Đẹp. Đó không chỉ là tài sản vô giá của một thời đại mà là của mãi mãi. Bởi ở đó chứa đựng ý nghĩa tối thượng của đời sống thế gian: Giấc mơ hoà bình và sự dâng hiến toàn vẹn cho giấc mơ ấy.