Thông qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án Nguyễn Văn Ch về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” bị hủy án để điều tra lại do có vi phạm về áp dụng pháp luật, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng thấy cần thông báo đến VKSND các tỉnh nghiên cứu rút kinh nghiệm chung.

Tóm tắt nội dung vụ án

Do có mối quan hệ quen biết từ trước, ngày 21/9/2015, Nguyễn Văn Ch đến gặp chị Hoàng Thị Y vay số tiền 470.000.000 đồng (bốn trăm bảy mươi triệu đồng) để làm ăn kinh doanh, thời hạn vay là một tháng, lãi suất tính theo lãi suất Ngân hàng (Ch có giấy vay tiền và ký xác nhận). Đến thời hạn trả nợ, Ch lấy lý do làm ăn khó khăn nên chưa có tiền để trả. Ngày 10/12/2015, Ch tiếp tục đến gặp chị Y đưa ra thông tin cần tiền để đáo hạn Ngân hàng nên tiếp tục vay chị Y số tiền 150.000.000 đồng (một trăm năm mươi triệu đồng), Ch hứa sau khi đáo hạn xong Ch sẽ trả lại cho chị Y toàn bộ số tiền 620.000.000 đồng (470.000.000 + 150.000.000 đồng). Tin tưởng Ch nên chị Y tiếp tục cho Ch vay số tiền 150.000.000 đồng (một trăm năm mươi triệu đồng), thời hạn vay là từ ngày 10/12/2015 đến ngày 10/1/2016, lãi suất hai bên thỏa thuận theo lãi suất Ngân hàng (Ch có viết giấy vay tiền và ký xác nhận). Sau khi nhận được tiền vay, Ch đưa cho chị Nguyễn Thị M vay lại vào ngày 11/12/2015. Nhiều lần chị Hoàng Thị Y đến yêu cầu Ch trả tiền nhưng bị cáo không trả và bỏ sang Campuchia để làm ăn, không liên lạc cho chị Y biết. Do vậy, chị Y đã làm đơn tố cáo đối với hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của bị cáo Ch. Ngày 18/7/2018, Ch bị Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an tỉnh K khởi tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Quá trình giải quyết vụ án

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 02/2019/HSST ngày 10/1/2019 của TAND tỉnh K, quyết định:

Căn cứ điểm c khoản 2 Điều 174; điểm b, s khoản 1 Điều 51 BLHS năm 2015, xử phạt Nguyễn Văn Ch 03 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Ngoài ra, bản án còn tuyên về trách nhiệm dân sự, án phí và quyền kháng cáo.

Sau khi xét xử sơ thẩm thì bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xem xét lại toàn bộ vụ án; còn người bị hại kháng cáo đề nghị hủy toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 186/2019/HSPT ngày 25/7/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng quyết định:

Căn cứ điểm c khoản 1 Điều 355, điểm b khoản 1 Điều 358 BLTTHS, hủy toàn bộ nội dung Bản án hình sự sơ thẩm số 02/2019/HS-ST ngày 10/1/2019 của TAND tỉnh K; giao toàn bộ hồ sơ vụ án cho VKSND tỉnh K để điều tra lại theo thủ tục tố tụng chung.

Vấn đề cần rút kinh nghiệm

Nguyễn Văn Ch có quan hệ quen biết với gia đình Hoàng Thị Y nên nhiều lần vay tiền, lần thứ 1 vay 470.000.000 đồng vào ngày 21/9/2015, lần 2 vay 150.000.000 đồng vào ngày 10/12/2015. Cả hai lần, Nguyễn Văn Ch đều lập Hợp đồng vay có thời hạn, hai bên thỏa thuận lãi suất theo lãi suất Ngân hàng và ký xác nhận. Quá thời hạn, Ch chưa hoàn trả nợ và do liên lạc điện thoại không được nên ngày 12/9/2017, chị Y làm đơn tố cáo Nguyễn Văn Ch lừa đảo chiếm đoạt của 2 lần vay số tiền là 620.000.000 đồng.

Tuy nhiên, ngày 06/11/2017, Nguyễn Văn Ch và Hoàng Thị Y lập giấy cam kết trả nợ và xác định: Nguyễn Văn Ch nợ Hoàng Thị Y 620.000.000 đồng, cam kết đến ngày 30/11/2017 trả 50.000.000 đồng, sau 4 tháng trả tiếp 50.000.000 đồng và trả hàng tháng 5-7 triệu đồng. Thực tế, từ ngày 20/12/2017 đến ngày 02/7/2018, Ch đã 4 lần trả nợ cho chị Y thông qua chuyển khoản tại ngân hàng với tổng số tiền 30.000.000 đồng. Như vậy, Hợp đồng vay tiền của Nguyễn Văn Ch và Hoàng Thị Y vào ngày 21/9/2015 và ngày 10/12/2015 đã thay đổi bằng hợp đồng khác mà các bên đã thỏa thuận ngày 06/11/2017 là hoàn toàn tự nguyện, không trái pháp luật và trước đó, ngày 14/11/2017, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an tỉnh K đã có Thông báo số 778/PC-44 trả lời đơn tố cáo ngày 12/9/2017 và hướng dẫn bà Y khởi kiện đến Tòa án vì đây là quan hệ dân sự.

Thấy rằng Nguyễn Văn Ch có thực hiện nghĩa vụ trả nợ nhưng không đúng như cam kết đã thỏa thuận ngày 06/11/2017 là có dấu hiệu lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thông qua hợp đồng vay mượn, nhưng cần phải điều tra làm rõ Nguyễn Văn Ch có thủ đoạn gian dối, bỏ trốn hay có điều kiện về tài sản để trả nhưng dây dưa không trả. Để xác định đúng hành vi và tội danh đối với Nguyễn Văn Ch, Tòa án cấp sơ thẩm cho rằng Nguyễn Văn Ch đưa ra thông tin gian dối để lừa đảo chiếm đoạt số tiền 150.000.000 đồng và tuyên xử bị cáo phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” là chưa đảm bảo quy định pháp luật.

Thanh Hằng

(Tổng hợp)