1. Nội dung vụ án

Khoảng 10 giờ ngày 19/8/2018, Hoàng Đức S điều khiển xe mô tô đi từ thành phố Q, tỉnh N vào thị trấn D, huyện T, tỉnh B để gặp Nguyễn Văn H bàn nhau đi trộm cắp tài sản. Trên đường đi, S có gặp người phụ nữ (chưa xác định được nhân thân) xin đi nhờ xe vào thành phố P thì S đồng ý và bảo chi 100.000 đồng tiền xăng, người này đồng ý. Khi vào đổ xăng, người phụ nữ này lấy tiền trả, Hoàng Đức S thấy có nhiều tờ tiền mệnh giá 500.000 đồng trong túi người phụ nữ nên nảy sinh ý định chiếm đoạt, S ra chỗ vắng điện thoại báo tin cho H biết để tìm cách cùng nhau chiếm đoạt tiền của người phụ nữ này.

Nguyễn Văn H ngồi uống nước tại thị trấn D đợi, cho đến khi nhìn thấy S vào và có chở theo người phụ nữ, nhưng S không dừng mà lại tiếp tục chở người phụ nữ này vào hướng Nam, đồng thời ra hiệu cho H đi theo.

H điều khiển xe mô tô đi theo sau, có mang theo 01 ba lô trong đó có 01 roi điện có cả chức năng đèn pin. Đến ngã tư Quốc lộ 1A, S dừng lại mua bánh mì ăn, trong lúc ăn, S đến chỗ H để bàn cách cướp tiền của người phụ nữ. H và S thống nhất chở người phụ nữ lên hướng X để cướp. Tới khu vực cầu BN, S dừng xe lại, H lấy roi điện đến chích vào bên hông trái làm người phụ nữ ngất xỉu. S một tay điều khiển xe, một tay giữ người phụ nữ tiếp tục đi về hướng Tây, H điều khiển xe đi theo sau. Đi qua hết cầu CĐ, S dừng xe bên phải đầu cầu có đường mòn dẫn xuống chân cầu, H cầm roi điện đến chích tiếp vào người phụ nữ lần nữa. Sau đó, S và H xốc nách người phụ nữ này xuống xe, H bảo S dắt xe H đem giấu. Sau khi giấu xe, S đến xe của mình lấy sợi dây dù màu xanh (đã nhặt trên đường đi trước đó) bỏ vào túi quần rồi cùng H khiêng người phụ nữ xuống bãi đất trống dưới gầm cầu, tại đây, S nói với H: “Có làm thì làm cho trót, giết chết người phụ nữ này luôn chứ để bà sống đi báo Công an thì mình chết”, H không ý kiến gì và thực hiện theo yêu cầu của S. S và H sử dụng sợi dây dù siết cổ người phụ nữ với tư thế mỗi người một đầu dây, nhưng người phụ nữ không chết nên S dùng dây dù thắt mối rút (thắt kiểu rút cổ chó) buộc vào lưng người phụ nữ, H đứng bên cạnh soi đèn pin cho S siết cổ và dùng tay giữ vai để người phụ nữ khỏi ngã. Siết một lúc, thấy người phụ nữ không cử động biết là chết, H và S khiêng người phụ nữ lên chỗ xe của S đang dựng bên lề đường chở đến rẫy keo của ông Lê Đ cách đó khoảng 300m giấu xác và lấy dây dù, dép, mũ bỏ gần xác người phụ nữ để tạo hiện trường giả, S lục lấy túi tiền, bỏ lại vài tờ tiền lẻ loại 500 đồng, sau đó S dùng đá đập vào vùng trán nạn nhân nhằm làm cho chết hẳn và không nhận dạng được.

Sau khi thực hiện xong, S và H điều khiển xe về lại thành phố Q, đến cầu BN, S lấy túi xách của người phụ nữ vứt xuống dưới cầu và chia tiền cướp được mỗi người 7.200.000 đồng.

Khoảng 20 giờ 45 phút cùng ngày, S điện báo cho Công an thị xã S phát hiện có vụ tai nạn giao thông chết người xảy ra trên đường tỉnh lộ đoạn qua rẫy keo nhằm đánh lạc hướng điều tra.

Đến ngày 23/8/2018 (sau 05 ngày), xác người bị hại được phát hiện. Các bị cáo S và H bị bắt trong một vụ án trộm cắp tài sản ở địa phương khác, tang vật thu giữ là chiếc điện thoại có chứa sim số mà trước đó S đã dùng gọi báo cho Công an thị xã S.

Bản kết luận giám định pháp y về tử thi số 134 /TT ngày 27/9/2018 kết luận nguyên chết của người phụ nữ: Gãy đốt sống cổ C2, C3. Bản kết luận giám định pháp y số 661/C09 ngày 01/10/2018 của Viện khoa học hình sự thành phố Đà Nẵng kết luận: Các mẫu vật gửi giám định đều có AND của tử thi, không có AND lạ.

Vật chứng thu giữ liên quan đến hành vi phạm tội: 01 đoạn dây ni lông (dây dù) màu xanh cũ, dài 1,93m, một đầu dây có nút thắt thừa ra 13cm, trên đoạn dây này có dính chất màu nâu thẫm đã khô; 01 lô cuốn tóc có khung nhựa mầu hồng có dính chất màu nâu thẫm; 04 viên đá phía trên mỗi viên đá có dính chất màu nâu thẫm; nhiều lá khô dính chất màu nâu thẫm; 01 chiếc kìm điện bằng nhựa màu đen, dài 16,5cm rộng 4,7cm.

Tại Bản án sơ thẩm số 15/2019/HSST ngày 07/11/2019 của TAND tỉnh G tuyên xử phạt bị cáo Nguyễn Văn H và Hoàng Đức S mỗi bị cáo tù chung thân về tội “Giết người” và xử phạt bị cáo H 10 năm tù, bị cáo S 06 năm tù về tội “Cướp tài sản”. Tổng hợp hình phạt chung cho mỗi bị cáo là Chung thân.

Ngoài ra, Bản án còn tuyên về trách nhiệm dân sự, xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo theo luật định.

Bị cáo Nguyễn Văn H kháng cáo kêu oan. Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 68 ngày 18/5/2020 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên hủy Bản án sơ thẩm để điều tra lại.

2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Đầy là vụ án đặc biệt nghiêm trọng và phức tạp thuộc chuyên án truy xét, người thực hiện hành vi phạm tội bị bắt trong vụ án khác và ở địa phương khác, nhiều mẫu vật, dấu vết quan trọng không thu giữ được và người bị hại cho đến nay vẫn chưa xác định được lai lịch… nhưng quá trình điều tra thu thập chứng cứ có nhiều thiếu sót sai phạm, cấp phúc thẩm không thể bổ sung khắc phục được, cụ thể như sau:

a) Vi phạm về tố tụng: Sau khi bắt giữ được bị cáo, Điều tra viên tiến hành ghi âm, lưu dữ liệu vào USB làm chứng cứ, nhưng không thực hiện đúng trình tự như quy định tại Điều 5 Thông tư liên tịch số 03/2018 ngày 01/02/2018 của VKSND tối cao, TAND tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng về ghi âm, ghi hình, như: Không lập biên bản về ghi âm, ghi hình và thông báo cho họ biết về việc ghi âm, ghi hình; sau khi ghi âm không niêm phong, lập biên bản ký xác nhận của bị cáo lưu vào hồ sơ…

Các bị cáo S và H phạm tội có khung hình phạt cao nhất, theo quy định phải có người bào chữa, nhưng tất cả các bản tự khai của các bị cáo đều không có chữ ký xác nhận của Luật sư, người trợ giúp pháp lý. Hồ sơ vụ án không có văn bản yêu cầu điều tra của Kiểm sát viên lưu vào hồ sơ theo quy định tại Điều 11 Thông tư liên tịch 04/2018 ngày 19/10/2018 của VKSND tối cao, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng.

b) Về nội dung: Hồ sơ vụ án còn tồn tại rất nhiều mâu thuẫn chưa được giải quyết:

Về nguyên nhân chết: Hai bị cáo đều khai nhận sau khi chích điện người bị hại chưa chết thì các bị cáo dùng sợi dây dù siết cổ nạn nhân cho đến chết. Tuy nhiên, tại Bản kết luận pháp y tử thi số 134/TT ngày 27/9/2018 cơ quan Pháp y tỉnh G lại kết luận nguyên nhân chết là do gãy cột sống cổ C2, C3; tổn thương cơ học các tổ chức vùng cổ, gáy; nạn nhân bị tác động bởi vật tày và vật tày có cạnh.

Mâu thuẫn về chi tiết ăn bánh mì: Bị cáo S khai “Khi vào đến ngã 3 Quốc lộ 1A và đường đi thị xã S thì dừng xe, cả 03 người mua bánh mì ăn”. “H mua sẵn 03 ổ bánh mì và đưa cho tôi và người phụ nữ cùng ăn”. Tuy nhiên, tại Bản kết luận pháp y số 134/TT ngày 27/9/2018 lại kết luận: “Dạ dày rỗng, niêm mạc dã dày bình thường”. Và thời gian chết kết luận giám định không đúng lời khai nhận của các bị cáo (Kết luận giám định chết cách 07 ngày, còn bị cáo khai 05 ngày).

Mâu thuẫn về các chích điện nạn nhân: Toàn bộ các lời khai của bị cáo Nguyễn Văn H, đều khai nhận đã dùng roi điện 02 lần chích vào người khiến cho nạn nhân bất tỉnh, sau đó mơi thực hiện hành vi siết cổ nạn nhân cho đến chết. Tuy nhiên, Kết luận pháp y tử thi không có dấu vết để lại trên cơ thể nạn nhân do bỏng điện. Trong khi đó, thông tin ghi trên roi điện thu được có trị số “5000k VOLT-928”. Cơ quan điều tra không tiến hành trưng cầu giám định roi điện này và giải thích vì sao với nguồn điện cao lại không để lại vết chích điện trên cơ thể nạn nhân.

Mặt khác, theo như lời khai của các bị cáo S và H thì khu vực rẫy keo là hiện trường thứ 3, sau khi nạn nhân đã chết hẳn, các bị cáo mang xác tới đây để phi tang. Nhưng tại Biên bản khám nghiệm hiện trường (BL79, 80) đã thu giữ tại hiện trường này 01 đoạn dây dù, 01 lô cuốn tóc bằng nhựa, 04 viên đá, nhiều lá khô, tất cả đều dính chất màu nâu thẫm. Tại Kết luận giám định số 611/C09 ngày 01/10/2018 của Phân viện Khoa học hình sự tại Đà Nẵng kết luận: Tất cả các mẫu vật dính chất màu nâu thẫm nêu trên có dính máu của tử thi. Như vậy, nạn nhân bị S đánh 01 nhát nhưng hiện trường có đến 04 viên đá kích thước khác nhau đều dính máu nạn nhân; các bị cáo khai nạn nhân bị siết cổ trước đó tại dưới chân cầu (hiện trường thứ 2) nhưng tại sao đá lại dính máu và tại hiện trường lại có máu chảy thấm vào các lá cây khô xung quanh?

Ngoài ra, còn nhiều tình tiết khác chưa được Cơ quan điều tra chứng minh làm rõ nên tại phiên tòa phúc thẩm Kiểm sát viên đề nghị và được Hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận tuyên hủy án để điều tra lại.