Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, thực hiện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Quy chế 334 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tổ chức hoạt động giám sát của Quốc hội, định kỳ hàng năm tại các phiên họp thường kỳ tháng 3 và tháng 8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổ chức phiên chất vấn tại Thường vụ Quốc hội. Trong khuôn khổ phiên họp lần thứ 31, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành một ngày để tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực của Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao. 

Phiên chất vấn được tổ chức tại phòng họp Diên Hồng, nhà Quốc hội (Thủ đô Hà Nội) và được kết nối truyền hình trực tuyến tới 62 điểm cầu của các Đoàn đại biểu Quốc hội tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Phiên chất vấn được phát thanh trực tiếp trên Đài Tiếng nói Việt Nam, truyền hình trực tiếp trên Đài Truyền hình Việt Nam, Truyền hình Quốc hội Việt Nam để cử tri và Nhân dân theo dõi, giám sát.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, việc lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn tại phiên họp lần này được cân nhắc kỹ lưỡng trên cơ sở tổng hợp các nguồn thông tin và đề xuất của các Đoàn đại biểu Quốc hội, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, rà soát phạm vi chất vấn tại Kỳ họp thứ 6 và các kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đồng thời xuất phát từ tình hình thực tế, tạo điều kiện cho tất cả các Bộ trưởng, Trưởng ngành đều được tham gia trả lời chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định lựa chọn chất vấn đối với các nhóm vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao.

Theo đó, buổi sáng 18/3, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, các đại biểu Quốc hội sẽ chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Tài chính về các nhóm vấn đề: Công tác quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm và các hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm nhân thọ; Việc thẩm định, cấp phép hoạt động của các công ty làm dịch vụ liên quan đến tài chính; Việc thực hiện pháp luật đối với hoạt động kinh doanh xổ số, đặt cược, casino và trò chơi điện tử có thưởng; Thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Công tác quản lý giá và việc quyết định giá hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá...

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, thời gian qua, Quốc hội đã quan tâm chất vấn nhiều vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính. Hầu hết các vấn đề chất vấn lần này là những nội dung mới và được các Đoàn đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân cả nước đang rất quan tâm. Là lĩnh vực đa ngành, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, việc tiếp tục chất vấn đối với lĩnh vực tài chính là rất cần thiết để tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp luật, chính sách, tổ chức thực hiện và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nhằm lành mạnh hóa thị trường tài chính, thúc đẩy phát triển các loại hình dịch vụ tài chính có giá trị gia tăng cao như bảo hiểm, kế toán, kiểm toán, thẩm định giá…

Bên cạnh đó, chiều cùng ngày, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định sẽ điều hành phiên chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao tập trung vào các nhóm vấn đề: Công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài; tình trạng vi phạm pháp luật của công dân Việt Nam ở nước ngoài và của người nước ngoài tại Việt Nam; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ngư dân Việt Nam; Thực trạng việc triển khai các thỏa thuận song phương, đa phương và giải pháp thúc đẩy thực hiện các thỏa thuận hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư; công tác hỗ trợ mở rộng thị trường hàng hóa xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tránh bị lừa đảo; Hoạt động xúc tiến và quảng bá du lịch Việt Nam với thế giới và việc miễn thị thực nhập cảnh cho công dân các nước vào Việt Nam để phát triển du lịch; Công tác quản lý, sắp xếp, kiện toàn, nâng cao trình độ, năng lực tổ chức bộ máy ngành ngoại giao (kể cả các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài); giải pháp tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động ngoại giao. 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là lần đầu tiên lĩnh vực ngoại giao và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn được lựa chọn để chất vấn. Từ sau Đại hội XIII của Đảng đến nay, tình hình thế giới trải qua những biến động lớn, phức tạp, có những diễn biến vượt khỏi dự báo thông thường, mở ra nhiều cơ hội mới, song cũng đặt ra nhiều thách thức lớn đối với nước ta. Trong bối cảnh đó, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, ngành ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với đối ngoại Đảng, đối ngoại Quốc hội và đối ngoại Nhân dân, triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng và đã đạt được kết quả toàn diện, rất quan trọng như đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32, công tác đối ngoại đã đạt được “nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành một điểm sáng đầy ấn tượng” trong thành tựu chung của đất nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận, các lĩnh vực công tác được UBTVQH quan tâm chất vấn tại phiên họp này cũng đạt nhiều kết quả tiến bộ, đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của đối ngoại và ngoại giao trong những năm qua. Thông qua hoạt động chất vấn lần này, cũng sẽ góp phần làm rõ thực trạng tình hình, những kết quả nổi bật, những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân khách quan, chủ quan cũng như xác định rõ các phương hướng, giải pháp để làm tốt hơn các nội dung công tác này trong thời gian tới…

Lưu ý thời gian chất vấn chỉ trong một ngày, để bảo đảm sử dụng thời gian hiệu quả tối đa, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các vị đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi rõ, ngắn gọn đi thẳng về vấn đề tranh luận thẳng thắn, trách nhiệm mang tính xây dựng cao. Theo quy định, mỗi đại biểu Quốc hội sẽ tiến hành chất vấn không quá một phút; thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đề nghị các Bộ trưởng nêu cao tinh thần trách nhiệm, trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, làm rõ những vấn đề đại biểu Quốc hội nêu; đưa ra các giải pháp thiết thực, hiệu quả, khả thi, bảo đảm vừa khắc phục kịp thời, hiệu quả các yếu kém, hạn chế trước mắt, vừa tạo được chuyển biến thực chất căn cơ lâu dài đối với từng nội dung được chất vấn góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác điều hành, lĩnh vực quản lý đáp ứng được yêu cầu, kỳ vọng của cử tri và nhân dân cả nước. 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trong quá trình chất vấn, chủ tọa sẽ mời thêm một số thành viên Chính phủ tham gia giải trình, làm rõ thêm vấn đề. Kết thúc phiên chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành Nghị quyết để làm cơ sở thực hiện và giám sát.