Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, theo Luật Tổ chức Quốc hội, Quy chế làm việc, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã rất quan tâm và định kỳ tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách. 

Từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến nay đã tổ chức 4 hội nghị, tập hợp được hơn 323 lượt ý kiến tham gia góp ý của các đại biểu Quốc hội đối với 25 dự án luật trong tổng số 32 dự án luật đã được Quốc hội thông qua từ đầu nhiệm kỳ đến nay và 01 dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, từ đó đã tiếp thu, chắt lọc được nhiều ý kiến xác đáng, có giá trị của các đại biểu Quốc hội tham dự hội nghị phát biểu. Cũng nhờ hoạt động của đại biểu Quốc hội chuyên trách mà một số dự án luật khó như Luật Đất đai, Luật Khám bệnh, chữa bệnh…mà chất lượng dự án luật được nâng lên qua từng vòng cho ý kiến và đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao khi được thông qua.

Hội nghị chuyên trách lần thứ 5 dự kiến tổ chức trong 2,5 ngày, các đại biểu sẽ cho ý kiến đối với 8 dự án luật, bao gồm: Luật Thủ đô (sửa đổi); Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi); Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi); Luật Đường bộ; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ; Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp; Luật Lưu trữ (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, tại Kỳ họp thứ 6, các vị đại biểu Quốc hội đã đóng góp 969 lượt ý kiến phát biểu tại tổ và hội trường, 30 ý kiến bằng văn bản về những vấn đề lớn, căn bản và nhiều điều khoản cụ thể của 8 dự án luật trên. Tất cả các ý kiến đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo tổng hợp đầy đủ, tiếp thu tối đa để có giải trình, chỉnh lý, hoàn thiện các dự thảo; chỉ đạo các Ủy ban của Quốc hội phối hợp với các cơ quan soạn thảo tổ chức thêm nhiều hội thảo, khảo sát, lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan tổ chức hữu quan để chỉnh lý các dự thảo luật. Chủ tịch Quốc hội ghi nhận từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các cơ quan đã phối hợp rất chặt chẽ, từ sớm từ xa, cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra đồng hành trong suốt quá trình trình đến khi Quốc hội thông qua.

Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội cùng lãnh đạo Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, các cơ quan hữu quan, cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo đã làm việc qua nhiều vòng, nhiều lượt. Trong đó, Đảng đoàn Quốc hội đã có 2 lần làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), là việc với Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao về dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi)…để cho ý kiến kỹ lưỡng, bám sát các nhóm chính sách lớn, các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc chỉ đạo khi xây dựng dự án luật. Trên cơ sở đó, trong các phiên họp thường kỳ tháng 2 và tháng 3/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, kết luận về việc tiếp thu, chỉnh lý đối với từng dự án luật; thống nhất chỉnh lý nhiều nội dung so với dự thảo đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 và chỉ đạo hoàn thiện hồ sơ trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần này. Đến nay, các dự án luật trình tại Hội nghị đã được chỉnh lý tương đối toàn diện. Đây cũng là cơ sở để Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách được tổ chức sớm hơn so với các lần tổ chức trước đây.

Để Hội nghị đạt hiệu quả cao, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội tiếp tục xem xét cơ sở chính trị của các dự thảo Luật; tránh tình trạng khi đến giai đoạn trình thông qua lại quá chú trọng đến vấn đề kỹ thuật, biên tập. Do đó, trước tiên, cần xem xét đến nay đã quán triệt đầy đủ và thể chế hóa một cách nghiêm túc, sát với các chủ trương của Đảng đối với từng vấn đề hay không? Chủ tịch Quốc hội gợi ý, như đối với dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) có cơ sở chính trị là Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các chủ trương chung của Đảng ta về Thủ đô; Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) có Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam…

Hai là, xem xét tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ của hệ thống pháp luật và phù hợp với các công ước, hiệp định, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Ba là, rà soát nội dung các dự án Luật cho đến nay đã bám sát các chính sách lớn đặt ra khi xây dựng luật hay chưa? Nội dung nào là mới, những vấn đề bổ sung đã tuân thủ đầy đủ các quy định về xây dựng pháp luật, nhất là quy định về đánh giá tác động hay chưa?

Bốn là, cho ý kiến đối với những vấn đề lớn và những vấn đề cho đến nay vẫn còn ý kiến khác nhau hoặc phương án khác nhau; rà soát những vấn đề liên quan đến áp dụng pháp luật và điều khoản chuyển tiếp.

Chủ tịch Quốc hội cho biết thêm, trong 8 dự án luật trình lần này có dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) và dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp có chính sách đặc thù, vượt trội khác với quy định của luật hiện hành. Để giải quyết vấn đề có những quy định khác với hiện hành thì cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã đề xuất và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình để quy định tại điều khoản về áp dụng pháp luật. Đây là việc khó, khá phức tạp để khi ban hành bảo đảm được tính khả thi, không làm chồng chéo trong hệ thống pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, quá trình xây dựng các dự án Luật trên cũng như xây dựng luật pháp từ đầu nhiệm kỳ đến nay cần tiếp tục quán triệt nguyên tắc Nghị quyết số 27-NQ/TW của Hội nghị lần thứ Sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Theo đó, đối với những vấn đề đã chín, đã đủ rõ, có sự đồng thuận, thống nhất cao thì quy định ở trong luật; những vấn đề chưa chín, chưa đủ rõ, còn có ý kiến khác nhau thì cần tiếp tục nghiên cứu; những vấn đề thực sự cấp bách nhưng cũng chưa có sự thống nhất cao, nếu có sự chấp thuận của cơ quan chức năng có thẩm quyền thì nghiên cứu để có bước đi phù hợp.

Cho biết dự kiến chương trình xây dựng pháp luật tại Kỳ họp thứ 7 tới của Quốc hội rất nặng với 10 dự án luật trình Quốc hội xem xét thông qua và cho ý kiến đối 10 dự án luật khác và số lượng lớn các dự thảo nghị quyết, do đó, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần này có ý nghĩa rất quan trọng đối với 8 dự án luật được trình và đối với việc hoàn thành nhiệm vụ lập pháp của kỳ họp nói chung. Với tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội mong muốn các đại biểu đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, có giá trị để Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện các dự thảo luật đạt chất lượng tốt nhất trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7 tới./.