Trong thời gian gần đây, tội phạm xâm hại tình dục đối với trẻ em diễn biến phức tạp, việc phát hiện, xử lý loại tội phạm này gặp nhiều khó khăn trong thu thập chứng cứ. Từ công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiểm sát điều tra vụ án hiếp dâm trẻ em xảy ra tại huyện Lục Nam, Kiểm sát viên chia sẻ kinh nghiệm với các đồng nghiệp.

Nội dung vụ án: Khoảng 11 giờ 08/3/2018, Đỗ Văn M, sinh năm 1988 trú tại thôn T, xã Đại Lâm, huyện Lạng Giang lợi dụng gia đình cháu Nguyễn Thị H, sinh năm 2004 ở thôn N, xã T, huyện Lục Nam đi vắng, chỉ có mình cháu H ở nhà, M đã dụ dỗ, đưa cháu H đến đồi cây bạch đàn ở gần đó rồi dùng dao đe dọa, khống chế cháu H mục đích để hiếp dâm. Do sợ hãi và không thể tự vệ được nên cháu H phải để cho M giao cấu. Sau khi bị xâm hại, cháu H đã kể với bố, mẹ nên gia đình cháu H làm đơn trình báo.

Sau khi tiếp nhận, thụ lý giải quyết tố giác của gia đình người bị hại, Cơ quan điều tra phối hợp cùng Viện kiểm sát kịp thời tiến hành lấy lời khai người bị hại, khám nghiệm hiện trường nơi xảy ra vụ việc nhưng chứng cứ thu thập được rất ít, không thu giữ được bất cứ dấu vết, vật chứng gì tại hiện trường để truy nguyên đối tượng. Mặt khác, khi thực hiện tội phạm thì đối tượng gây án đội mũ, đeo khẩu trang nên người bị hại không nhận dạng được.

Xác định phải nhanh chóng làm rõ, tạo niềm tin cho nhân dân, Kiểm sát viên đã chủ động bàn với Điều tra viên tiến hành thu giữ ngay mẫu chất dịch trong bộ phận sinh dục của người bị hại để giám định vì đây là chứng cứ vật chất quan trọng nhất trong các vụ án xâm hại tình dục; đề nghị Điều tra viên tập trung rà soát các đối tượng trên địa bàn có cùng đặc điểm như chiều cao, giọng nói, độ tuổi và đặc biệt là các đối tượng có biểu hiện phạm tội về tình dục.

Ngày 04/4/2018, Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc trên. Quá trình điều tra tưởng như rơi vào bế tắc khi 3 tháng trôi qua vẫn không có thêm manh mối nào có ý nghĩa quan trọng đối với vụ án. Kiểm sát viên đã phối hợp với Điều tra viên lấy lời khai thật tỉ mỉ cháu H để gợi nhớ những chi tiết mà có thể do tâm lý e ngại và hoảng loạn nên chưa khai hết. Bằng lời khai của bị hại và thông tin thu thập được, Cơ quan điều tra xác định nhiều khả năng đối tượng là người quen và thường xuyên ra vào nhà bị hại (do đối tượng biết được mẹ của bị hại đi làm công ty và bị hại có 1 người anh trai). Cơ quan điều tra thấy nổi lên đối tượng Đỗ Văn M có nhiều biểu hiện nghi vấn như hay cờ bạc và khi thua bạc thì thích giải đen, sau khi xảy ra vụ án M thường xuyên vắng mặt tại địa phương, đặc biệt M có thửa ruộng ở gần nhà cháu H, thường xuyên vào nhà cháu H hút thuốc lào. Cơ quan điều tra đã triệu tập lấy lời khai, nhưng M không thừa nhận.

Kiểm sát viên yêu cầu Điều tra viên thu mẫu tóc và niêm mạc của Đỗ Văn M để giám định ADN và kết quả là trùng với mẫu ADN thu được trong bộ phận sinh dục của cháu H. Lúc này, M vẫn ngoan cố không thừa nhận hành vi phạm tội. Kiểm sát viên cùng Điều tra viên nghiên cứu kỹ hồ sơ, rà soát, đánh giá chứng cứ và thống nhất quan điểm là có căn cứ để khởi tố bị can đối với M về tội “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi”.

Trên cơ sở báo cáo, đề xuất của Điều tra viên và Kiểm sát viên, lãnh đạo Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát đã thống nhất khởi tố bị can, ra lệnh bắt tạm giam đối với M để điều tra và được Viện kiểm sát phê chuẩn.

Sau khi bị khởi tố và trước các chứng cứ không thể chối cãi, cuối cùng Đỗ Văn M đã thừa nhận hành vi phạm tội. Ngày 04/01/2019, Đỗ Văn M bị Tòa án xử phạt 8 năm tù về tội Hiếp dâm người dưới 16 tuổi.

Từ thực tiễn giải quyết vụ án trên, Kiểm sát viên rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:

- Kiểm sát viên phải bám sát quá trình xác minh, thu thập tài liệu, vật chứng, lấy lời khai của các đối tượng ngay từ đầu; đề ra yêu cầu xác minh, yêu cầu điều tra kịp thời và đảm bảo chất lượng.

- Kịp thời yêu cầu cơ quan điều tra thu giữ dấu vết vật chất đặc biệt là lông, tóc, sợi, dịch, máu, quần áo, công cụ trong các vụ án xâm hại tình dục vì đây là những chứng cứ quan trọng để truy nguyên đối tượng.

- Công tác khám nghiệm hiện trường phải kịp thời, tỉ mỉ, toàn diện để đánh giá lời khai của bị hại có căn cứ hay không, sau đó là căn cứ để đấu tranh với bị can; thu giữ mẫu vật liên quan vụ án để giám định.

- Lãnh đạo phải luôn quan tâm sát sao đối với vụ việc, kịp thời chỉ đạo Kiểm sát viên trong quá trình giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và suốt quá trình điều tra vụ án.

- Quá trình hỏi cung, lời khai đối tượng khi chứng cứ chưa rõ phải rất tỷ mỷ, làm rõ những bất minh trong lời khai của đối tượng.

- Kiểm sát viên phải thực sự trách nhiệm, luôn bám sát các hoạt động điều tra, phối hợp chặt chẽ với Điều tra thực hiện các biện pháp điều tra, thu thập chứng cứ đảm bảo theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự./.

Nguyễn Tuấn Hải, VKSND huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang

(kiemsat.vn)