Thông qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử giám đốc thẩm vụ án Nguyễn Xuân Thi phạm tội: "Cố ý gây thương tích", bị Hội đồng xét xử giám đốc thẩm TAND cấp cao tại Đà Nẵng hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm để điều tra lại, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng ra Thông báo số 15/TB-VC2-V1 đến các Viện kiểm sát trong khu vực để rút kinh nghiệm chung.

Nội dung vụ án:

Vào khoảng 17 giờ 30 phút ngày 21/10/2014, Nguyễn Xuân Thi đến nhà anh Huỳnh Văn Tâm (Tổ dân phố 4, phường Tân Hòa, thành phố B, tỉnh Đ) để dự tiệc cưới. Tại đây, Thi qua bàn anh Dương Hiển Thành mời anh Thành cùng lên sân khấu nhảy, anh Thành không đồng ý dẫn đến mâu thuẫn, lời qua tiếng lại giữa Thi và Thành nhưng được mọi người can ngăn. Đến khoảng 22 giờ cùng ngày, Thi được anh Võ Ngọc Thành dùng xe máy chở về nhà, khi đi về được khoảng 50m thì Thi xuống xe, đi bộ quay trở lại nhà anh Tâm. Khi đến cổng, thấy anh Dương Hiển Thành từ sân nhà anh Tâm đi ra, Thi xông dùng cả hai tay đấm 02 cái trúng vào vùng mặt anh Thành, làm anh Thành ngã xuống đất rồi Thi bỏ về nhà. Ngày 22/10/2014, anh Thành đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Đ để điều trị, đến ngày 03/11/2014 thì xuất viện.

Tại Bản kết luận pháp y thương tích số: 1100/PY-Tgt, ngày 30/10/2014 của Trung tâm giám định pháp y tỉnh Đ kết luận: anh Dương Hiển Thành bị đa thương, gãy xương chính mũi, tỷ lệ thương tật 15%. Tổn thương trên được tác động bằng ngoại lực cứng, tày.

Ngoài ra, theo lời khai của anh Hồ Văn Hà và Dương Hiển Thành cũng tại cổng nhà anh Huỳnh Văn Tâm, ngay trước khi bị cáo Nguyễn Xuân Thi dùng tay đánh anh Thành gây thương tích, thì Thi đã dùng tay đánh anh Hồ Văn Hà gây thương tích tỷ lệ 29%. Quá trình điều tra, truy tố, xét xử Nguyễn Xuân Thi không thừa nhận hành vi gây thương tích đối với anh Hồ Văn Hà, đồng thời không có nhân chứng khách quan nào chứng kiến việc Thi gây thương tích cho Hà nên Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an thành phố B đã tách vụ án hình sự để tiếp tục điều tra, xử lý sau đối với vụ việc trên.

Quá trình giải quyết vụ án

- Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 105/2015/HSST, ngày 30/3/2015 của TAND thành phố B, tỉnh Đ áp dụng Khoản 1 Điều 104, Điểm b, h, p Khoản 1, Khoản 2 Điều 46; Khoản 1, Khoản 2 Điều 60 BLHS 1999, tuyên phạt bị cáo Nguyễn Xuân Thi 01 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Bị cáo được khấu trừ thời gian bắt tạm giam 12/11/2014 đến 09/02/2015 (03 tháng), thời gian còn phải chấp hành là 09 tháng. Thời gian thử thách là 01 năm 6 tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm. Ngoài ra, bản án còn tuyên về phần trách nhiệm bồi thường dân sự, án phí và quyền kháng cáo.

Ngày 09/3/2016, Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng ban hành Kháng nghị số 07/2016/KN-HS, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử giám đốc thẩm, hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 105/2015/HSST, ngày 30/3/2015 của TAND thành phố B, tỉnh Đ để điều tra lại.

- Quyết định giám đốc thẩm số 01/2017/HS-GĐT, ngày 11/12/2017 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng áp dụng Khoản 3 Điều 285, Điều 287 và 289 BLTTHS 2015 hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 105/2015/HSST, ngày 30/3/2015 của TAND thành phố B, tỉnh Đ để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.

- Bản án hình sự sơ thẩm số 308/2018/HS-ST, ngày 20/11/2018 của TAND thành phố B, tỉnh Đ áp dụng Khoản 1 Điều 104, Điểm b, h, p Khoản 1, Khoản 2 Điều 46 BLHS 1999, tuyên phạt bị cáo Nguyễn Xuân Thi 09 tháng tù về tội: "Cố ý gây thương tích". Ngoài ra, bản án còn tuyên về phần trách nhiệm bồi thường dân sự, án phí và quyền kháng cáo.

Trong thời hạn luật định, bị cáo Nguyễn Xuân Thi kháng cáo xin hưởng án treo; anh Hồ Văn Hà kháng cáo cho rằng thương tích 29% của mình là do bị cáo Nguyễn Xuân Thi gây ra, cần xác định tư cách tham gia tố tụng của mình là bị hại trong vụ án.

- Bản án hình sự phúc thẩm số 108/2019/HSPT, ngày 14/3/2019 của TAND tỉnh Đ tuyên không chấp nhận kháng cáo, giữ nguyên án sơ thẩm.

Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 84/QĐ-VC2, ngày 03/09/2019 của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử giám đốc thẩm hủy bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm nêu trên để điều tra lại với lý do: Tòa án cấp sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Xuân Thi theo Khoản 1 Điều 104 BLHS 1999 là sai khung hình phạt; tách hành vi phạm tội của Nguyễn Xuân Thi đối với anh Hồ Văn Hà là không đúng, không triệt để và không đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của anh Hà.

- Tại Quyết định giám đốc thẩm số 40/2019/HS-GĐT, ngày 07/10/2019 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng quyết định chấp nhận Kháng nghị giám đốc thẩm số 84/QĐ-VC2, ngày 03/9/2019 của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng, hủy Bản án hình sự sơ thẩm, phúc thẩm nêu trên để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Bản án hình sự sơ thẩm và Bản án hình sự phúc thẩm xét xử bị cáo về tội: "Cố ý gây thương tích" là có căn cứ, đúng tội danh. Tuy nhiên, Tòa án hai cấp áp dụng Khoản 1 Điều 104 BLHS 1999 để xét xử là không đúng khung hình phạt. Bởi lẽ: Xuất phát từ một mâu thuẫn nhỏ nhặt, đã được mọi người can ngăn và đưa về nhà nhưng bị cáo Nguyễn Xuân Thi vẫn bực tức quay lại dùng tay đánh 02 cái liên tiếp vào mặt anh Dương Hiển Thành dẫn đến đa thương, vỡ xương chính mũi, tỷ lệ thương tật 15%. Hành vi trên của bị cáo thể hiện ý thức coi thường pháp luật, có tính chất côn đồ. Đây là tình tiết định khung hình phạt được quy định tại Điểm i Khoản 1 Điều 104 BLHS 1999. Với tỷ lệ thương tật mà bị cáo gây ra đối với anh Dương Hiển Thành là 15% thì hành vi phạm tội của bị cáo thuộc Khoản 2 Điều 104 BLHS 1999. Bị cáo lại có nhân thân không tốt, trước đó vào năm 2000 đã bị Cơ quan điều tra - Công an huyện K, tỉnh Đ khởi tố, điều tra về tội "Cố ý gây thương tích", nhưng sau đó bị hại rút đơn yêu cầu khởi tố hình sự nên đình chỉ điều tra. Do đó, Tòa án hai cấp áp dụng Khoản 1 Điều 104 BLHS 1999 để xét xử bị cáo 09 tháng tù là nhẹ, không đúng khung hình phạt.

Đối với thương tích của anh Hồ Văn Hà: Tại Biên bản ghi lời khai ngày 26/02/2018 anh Hà khai: "Tôi với anh Thành đi bộ từ trong nhà anh Tâm ra đến cổng thì Nguyễn Xuân Thi từ ngoài chạy vào định đánh anh Dương Hiển Thành. Tôi can ngăn thì Thi lao vào đánh tôi trúng mặt và đầu làm tôi ngã xuống đất ngất xỉu tại chỗ". Lời khai nêu trên phù hợp với lời khai của bị hại Dương Hiển Thành; phù hợp với lời khai của các nhân chứng Nguyễn Thị Hồng Thủy, Hồ Văn Quang, Hồ Tẩu, Nguyễn Thị Ngọc là: Bị cáo Thi sau khi gây thương tích cho anh Hà thì có đến thăm anh Hà tại bệnh viện đồng thời thừa nhận với chị Nguyễn Thị Hồng Thủy (vợ anh Hà) mình là người đánh anh Hà và bồi thường số tiền 20.000.000đ. Sau đó, anh trai của Thi là Nguyễn Đức Tuyên tiếp tục bồi thường số tiền 20.000.000đ và đề nghị gia đình anh Hà làm đơn bãi nại. Trên cơ sở đó, đủ căn cứ xác định bị cáo Nguyễn Xuân Thi là người đánh anh Hà gây ra tỷ lệ tổn thương cơ thể 29%, do đó cũng cần xác định anh Hồ Văn Hà là bị hại trong vụ án. Cùng một thời điểm bị cáo gây thương tích cho 02 người nhưng Cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm lại nhận định và tách hành vi gây thương tích với anh Hồ Văn Hà là có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền là lợi ích hợp pháp của anh Hồ Văn Hà,  đồng thời không đánh giá đủ tính chất, mức độ nguy hiểm do hành vi phạm tội mà bị cáo Nguyễn Xuân Thi gây ra.

Tòa án cấp sơ thẩm, phúc thẩm chưa phân tích, đánh giá đúng tính chất vụ án, hành vi phạm tội của bị cáo; chưa nghiên cứu kỹ các tài liệu, chứng cứ thu thập được trong hồ sơ vụ án dẫn đến việc giải quyết vụ án không triệt để, xét xử mức án nhẹ, không đúng khung hình phạt. Hơn nữa, vụ án đã từng bị Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng tuyên hủy án để điều tra lại cùng những lý do tương tự thể hiện tại Quyết định giám đốc thẩm số 01/2017/HS-GĐT, ngày 11/12/2017 nhưng sau khi vụ án được điều tra, xét xử lại, Cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm lại không khắc phục những vi phạm đã được nêu ra trong quyết định trên dẫn đến việc bị cấp giám đốc thẩm tiếp tục hủy án lần hai.

Hải Dương (tổng hợp)