1. Nội dung vụ án

Tối ngày 07/01/2018, Phạm Duy K thách thức Nguyễn Văn T đến nhà K đánh nhau, giải quyết mâu thuẫn. T đồng ý và rủ Nguyễn Tấn H cùng với các đối tượng tên Y, S, B và một số thanh niên khác (khoảng 15 người, không xác định được số lượng, nhân thân, lai lịch) để đến nhà K đánh nhau. Sau đó, H điện thoại rủ Nguyễn Văn X, X đồng ý và về nhà lấy 01 con đao, H điều khiển xe mô tô chở X đi. Khi đến cầu Z thì gặp nhóm của T (mang theo cây ba trắc bỏ trong túi quần) đang đợi, tất cả nhập chung thành một nhóm, đi trên nhiều xe mô tô, cùng nhau mang theo hung khí kéo đến nhà của K.

Đến khoảng 22 giờ cùng ngày, cả nhóm đến nhà bà Phan Thị Phương N (mẹ K) kinh doanh quán cà phê. Thấy nhóm T đông người nên nhóm K đóng cổng chạy vào trong nhà. K cầm “súng bắn cá” tiếp tục cãi vã với T. T thách thức nói “Bảnh thì bắn đi”, nhóm K ở trong nhà ném ly thủy tinh ra chỗ nhóm T đang đứng. Thấy vậy, T nhặt đá bên đường ném lại vào nhà K và nói “Ném chết mẹ nó đi” thì nhóm T nhặt đá ném lại vào nhà K làm vỡ kính cường lực, hỏng một số bộ phận xe ô tô nhãn hiệu KIA, biển kiểm soát 79A – xxx.43 (đang đỗ trong sân) và một số vật dụng khác. Thấy T ném đá vào nhà K, X cũng nhặt đá ném vào. Lúc này, nhóm K dùng súng bắn cá bắn một mũi tên, đầu bằng kim loại ra phía nhóm T, nhưng không trúng ai. T nhặt mũi tên bắn cá ném lại vào nhà K trúng phần đuôi xe ô tô nhãn hiệu KIA, BKS: 79A – xxx.43. Y đạp sập cửa cổng để nhóm xông vào nhà K đập phá bàn, ghế, ly thủy tinh và kính xe ô tô nêu trên và một số vật dụng khác. X dùng dao đập vỡ mặt bàn đá granit, sau đó T hô cả nhóm rút lui.

Tổng giá trị thiệt hại về tài sản: 54.463.000 đồng.

2. Quá trình giải quyết vụ án

Tại bản án hình sự sơ thẩm số 62/2019/HS-ST ngày 01/4/2019, TAND thành phố R đã áp dụng điểm b khoản 2 Điều 178; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; điểm h khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự, xử phạt bị cáo Nguyễn Văn T 01 năm tù về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản”, thời hạn phạt tù tính từ ngày bắt đi thi hành án và được trừ vào thời hạn đã tạm giam từ ngày 09/4/2018 đến ngày 29/01/2019.

Kiến nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố R, VKSND thành phố R truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Tấn H và Nuyễn Văn X về hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản với vai trò đồng phạm. Đồng thời, tiếp tục điều tra, xác minh nhân thân, lai lịch của các đối tượng đi cùng để xem xét xử lý hình sự với vai trò đồng phạm.

Tách yêu cầu về dân sự của người bị hại, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan để giải quyết theo thủ tục tố tụng khi họ có đơn khởi kiện.

Đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm: Tại Văn bản số 22/BC-TANDTKH ngày 10/3/2020, Chánh án TAND tỉnh O đề nghị Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng xem xét lại bản án hình sự sơ thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Kháng nghị giám đốc thẩm: Ngày 15/4/2020, Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 05/2020/KN-HS, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 62/2019/HS-ST ngày 01/4/2019 của TAND thành phố R, tỉnh O để điều tra lại theo đúng quy định pháp luật.

Ý kiến đại diện VKSND cấp cao tại Đà Nẵng: Đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 05/2020/KN-HS của Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng.

Quyết định giám đốc thẩm số 21/2020/HS-GĐT ngày 07/7/2020 của TAND cấp cao tại Đà Nẵng căn cứ Điều 382, khoản 3 Điều 388, Điều 391 Bộ luật Tố tụng hình sự: Chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 05/KN-HS ngày 15/4/2020 của Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng, hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 62/2019/HS-ST ngày 01/4/2019 của TAND thành phố R, tỉnh O để điều tra lại theo quy định pháp luật.

3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

- Bản án hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Văn T phạm tội: “Cố ý làm hư hỏng tài sản” là có căn cứ, đúng tội danh, tuy nhiên Tòa án cấp sơ thẩm tuyên phạt bị cáo 01 năm tù theo điểm b khoản 2 Điều 178 Bộ luật Hình sự là quá nhẹ, không tương xứng với vai trò và tính chất, mức độ thực hiện hành vi phạm tội của bị cáo. Nguyễn Văn T là người cầm đầu, chủ mưu, lôi kéo các đối tượng khác phạm tội và hành vi phạm tội của Nguyễn Văn T thuộc trường hợp có “tính chất côn đồ”, “tái phạm” nên đã phạm vào các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm d, h khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự. Tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự quy định tại điểm d khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự với bị cáo là không đúng.

- Quá trình điều tra Nguyễn Văn T khai nhận: Tối ngày 07/01/2018, T gọi điện thoại cho Nguyễn Duy K thì K gây sự, thách thức hẹn đánh nhau nên T đồng ý và rủ Nguyễn Tấn H cùng với Y, S, B và một số thanh niên khác (khoảng 15 người, không xác định được số lượng, nhân thân, lai lịch) để đi đánh K. Sau đó, H điện thoại rủ Nguyễn Văn X, X đồng ý và về nhà lấy 01 con đao rồi nhập chung thành một nhóm, đi trên nhiều xe mô tô, cùng nhau mang theo hung khí kéo đến nhà bà Phan Thị Phương N (mẹ K) là quán cà phê. Lời khai của Nguyễn Văn T phù hợp với lời khai của X, H và phù hợp với các tài liệu, chứng cứ khác có tại hồ sơ vụ án. Mục đích ban đầu của H, X và các đối tượng khác là cùng T đi đánh K. Tuy nhiên, khi đến nhà K, bị nhóm của K ném ly thủy tinh, thì T đã hô hào, kích động cả nhóm cùng nhau dùng gạch, đá ném lại. Sau đó, Y đạp sập cửa cổng, thì cả nhóm xông vào đập phá bàn, ghế, ly thủy tinh, kính xe ô tô và một số vật dụng khác của bà N. Như vậy, tại thời điểm này, T, X, Y và các đối tượng khác đã tiếp nhận ý chí lẫn nhau, cùng nhau thực hiện hành vi làm hư hỏng tài sản nhà bà N. Hành vi của X, Y và các đối tượng đi cùng đã cấu thành tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” với vai trò đồng phạm giúp sức cho Nguyễn Văn T. Các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố R, tỉnh O không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn X là không đánh giá đúng, toàn diện vụ án, dẫn đến bỏ lọt người phạm tội.

Đối với các đối tượng có tên Y, S, B và một số thanh niên khác, quá trình điều tra, các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm cho rằng chưa xác định được nhân thân, lai lịch cũng như chưa xác định hành vi phạm tội của các đối tượng trên, nên chưa có cơ sở truy cứu trách nhiệm hình sự là thiếu sót nghiêm trọng, bởi lẽ các đối tượng trên là do Nguyễn Văn T rủ đi đánh K, nên T có thông tin về họ tên, địa chỉ cư trú của từng đối tượng. Vì vậy, cần phải điều tra, xác minh, đấu tranh với Nguyễn Văn T để làm rõ nhân thân, lai lịch của từng đối tượng, từ đó truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng trên với vai trò đồng phạm giúp sức cho Nguyễn Văn T.

Mặc dù Tòa án cấp sơ thẩm đã nhiều lần trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng của thành phố R không điều tra triệt để, dẫn đến việc cấp giám đốc thẩm hủy án để điều tra lại.