Cần có các văn bản hướng dẫn cụ thể về hoãn thi hành án phạt tù

Cần có các văn bản hướng dẫn cụ thể về hoãn thi hành án phạt tù

(KS Online) - Thực tế trong thời gian gần đây việc hoãn chấp hành hình phạt tù theo điểm a, điểm c khoản 1 Điều 61 Bộ luật hình sự đang được nhiều người quan tâm vì nhiều lý do và chưa được hướng dẫn cụ thể.

Tiểu mục 7.1 mục 7 Nghị quyết 01/2007/NQ-HĐTP ngày 02/7/2007 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao chỉ nêu ví dụ một số bệnh cụ thể sau đó có ba chấm vân vân (…) đã gây nên sự hiểu khác nhau ở các bệnh không ví dụ trong Nghị quyết này, các bệnh trong dấu ba chấm là những bệnh gì sẽ gây tranh luận khi thực hiện! Mặt khác tiểu mục 7.3 mục 7 Nghị quyết cũng hướng dẫn “Người bị xử phạt tù bị bệnh nặng được hoãn chấp hành hình phạt tù một lần hoặc nhiều lần cho đến khi sức khỏe hồi phục”. Khi xác minh điều kiện thi hành án đối với người được hoãn chấp hành hình phạt tù, việc hiểu “sức khỏe phục hồi” như thế nào là chưa thống nhất! Thông thường người bị kết án phạt tù không điều trị tại bất cứ cơ sở y tế nào, tự uống thuốc không theo đơn của bác sĩ và điều quan trọng là họ vẫn sinh hoạt, đi lại bình thường nên đã gây dư luận không tốt về sự nghiêm minh của pháp luật trong quần chúng nhân dân.

Còn đối với hoãn thi hành án phạt tù với lý do là lao động chính trong gia đình, điểm c tiểu mục 7.1 mục 7 Nghị quyết cũng quy định “là người duy nhất trong gia đình đang lao động có thu nhập và nếu bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì gia đình họ sẽ gặp khó khăn đặc biệt trong cuộc sống (như không có nguồn thu nhập nào khác, không có ai chăm nom, nuôi dưỡng ... những người thân thích của họ trong gia đình mà không có khả năng lao động)”. Dấu ba chấm vân vân (…) trong quy định này cũng được hiểu là còn nhiều trường hợp khác nhưng cũng không quy định mang tính nguyên tắc nào để xác định các trường hợp đó.

Mới đây, Viện kiểm sát nhân huyện KX, tỉnh TB đã kháng nghị Quyết định hoãn thi hành án phạt tù số 04/2013/QĐ-CA ngày 21/6/2013 đối với Bùi Văn T với lý do lao động duy nhất trong gia đình theo quy định tại điểm c và Quyết định hoãn thi hành án phạt tù số 05/2013/QĐ-CA ngày 28/6/2013 đối với Phạm Văn T với lý do bị bệnh nặng theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 61 Bộ luật hình sự. Cụ thể như sau:

Trường hợp thứ nhất: Bùi Văn T, sinh năm 1962, trú tại thôn TQ, xã T.H, huyện KX, tỉnh TB phạm tội “Cố ý gây thương tích” theo khoản 3 Điều 104 Bộ luật hình sự, bị Tòa án nhân dân tỉnh TB xét xử phúc thẩm (Bản án số 33/2013/HSPT ngày 29/5/2013) xử phạt 03 năm 06 tháng tù, thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt thi hành án, được trừ đi thời gian đã bị tạm giữ, tạm giam (từ ngày 14/9/2011 đến 03/11/2011). Ngày 07/6/2013, Chánh án TAND huyện KX đã ra Quyết định thi hành án phạt tù số 36/2013/QĐ-CA. Ngày 21/6/2013, Chánh án TAND huyện KX ra quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù số 04/2013/QĐ-CA với lý do là lao động chính trong gia đình, vợ ốm, hai con đang đi học.

Ngày 24/6/2013, VKSND huyện KX xác minh điều kiện thi hành án hình sự tại gia đình Bùi Văn T, kết quả: anh T làm nghề lao động tự do thu nhập khoảng 2 triệu đồng một tháng, vợ đi làm giúp việc gia đình ở Hà Nội thu nhập 2,5 triệu đồng một tháng, theo T hiện tại vợ đang nằm viện nhưng không xuất trình được tài liệu bệnh án, con lớn sinh năm 1987 đã tốt nghiệp đại học chưa xin được việc làm, con thứ hai đang học đại học. Cùng ngày, VKSND huyện KX xác minh tại UBND xã T.H, Kiểm sát viên kiểm tra sổ đăng ký hộ khẩu hộ gia đình Bùi Văn T gồm 04 người: Bùi Văn T – chủ hộ, nghề nghiệp làm ruộng; Nguyễn Thị C - vợ T, sinh năm 1964, nghề nghiệp làm ruộng; Bùi Văn N - con T, sinh năm 1987, nghề nghiệp học sinh; Bùi Văn Th – con T, sinh năm 1994, nghề nghiệp học sinh.

Căn cứ tiểu mục 7.1 mục 7 Nghị quyết 01/2007/NQ-HĐTP ngày 02/7/2007 thì Bùi Văn T không đủ điều kiện hoãn thi hành án vì hai lý do sau:

- Bị án bị kết tội Cố ý gây thương tích theo khoản 3 Điều 104 Bộ luật hình sự là tội phạm rất nghiêm trọng.

- Bị án không phải là người duy nhất trong gia đình đang lao động có thu nhập, việc bị án đi chấp hành hình phạt tù không ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của gia đình và gây khó khăn đặc biệt trong cuộc sống.

Ngày 27/6/2013, VKSND huyện KX đã ban hành Quyết định kháng nghị số 02/KN-VKS kháng nghị Quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù số 04/2013/QĐ-CA ngày 21/6/2013 của TAND huyện KX đối với bị án Bùi Văn T. Yêu cầu Chánh án TAND huyện KX bãi bỏ Quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù số 04/2013/QĐ-CA ngày 21/6/2013 nêu trên và ra thông báo cho bị án Bùi Văn T để tiếp tục thi hành án.

Ngày 02/7/2013, Chánh án TAND huyện KX đã ra Quyết định số 01/2013/QĐ-CA hủy Quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù số 04/2013/QĐ-CA ngày 21/6/2013 và ra Quyết định thi hành hình phạt tù số 46/2013/QĐ-CA.

Trường hợp thứ hai: Phạm Văn T, sinh năm 1953, trú tại thôn XC, xã H.T, huyện KX, tỉnh TB phạm tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo khoản 1 Điều 280 Bộ luật hình sự, bị Tòa án nhân dân tỉnh TB xét xử phúc thẩm (Bản án số 112/2012/HSPT ngày 04/12/2012) xử phạt 15 tháng tù tính từ ngày bắt thi hành án được khấu trừ đi thời gian bị cáo đã bị tạm giam (28/2/2012 đến 23/4/2012). Tòa án nhân dân huyện KX đã ra Quyết định thi hành án phạt tù số 42/2013/QĐ-CA, ngày 21/6/2013 (trước đó, Viện kiểm sát đã yêu cầu Tòa án ra quyết định thi hành án và Tòa án cũng có văn bản nêu lý do chậm ra quyết định thi hành án). Ngay sau khi Tòa án ra quyết định thi hành án hai ngày, Tòa án lại ra Quyết định trưng cầu giám định sức khỏe để xem xét có đủ điều kiện sức khỏe chấp hành án phạt tù không và vừa đúng hết thời hạn tự nguyện thi hành án Tòa án ra Quyết định hoãn thi hành án số 05/2013/QĐ-CA ngày 28/6/2013 của TAND huyện KX với lý do người bị kết án bị bệnh nặng.

So sánh giữa các tài liệu bệnh án và Kết luận giám định pháp y về sức khỏe của Trung tâm pháp y Sở y tế TB: “Bị án bị bệnh xơ gan giai đoạn còn bù – giãn tĩnh mạch thực quản độ 2. Viêm niêm mạc dạ dày- loét hành tá tràng. Hiện tại Bị án không đủ điều kiện sức khỏe để chấp hành án phạt tù. Đề nghị được tiếp tục điều trị tại các cơ sở y tế”. Kết hợp với việc xác minh điều kiện thi hành án ngày 01/8/2013 tại gia đình bị án: bị án xác nhận kể từ ngày 26/6/2013 đến ngày 01/8/2013 không điều trị ở bệnh viện hay cơ sở y tế nào nên không có bệnh án để cung cấp cho Viện kiểm sát, hiện tại bị án điều trị bệnh ở nhà và vẫn sinh hoạt, đi lại bình thường. Viện kiểm sát nhân dân huyện KX thấy không đủ điều kiện hoãn thi hành án và đã ban hành kháng nghị số 03/KN-VKS ngày 04/7/2013: Kháng nghị Quyết định hoãn chấp hành hình phạt tù số 05/2013/QĐ-CA ngày 28/6/2013 của TAND huyện KX. Yêu cầu bãi bỏ quyết định và ra thông báo cho bị án tiếp tục thi hành án. Ngày 23/8/2013, Tòa án nhân dân huyện KX đã ra Quyết định thi hành án phạt tù số 60/2013/QĐ-CA.

Hiện tại cả hai bị án trên đều đã tự nguyện đi thi hành án phạt tù và không có khiếu kiện gì liên quan đến thủ tục thi hành án cũng như bất thường gì trong quá trình thi hành án.

Với chức năng, nhiệm vụ của ngành trong thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, ở các công tác và giai đoạn tố tụng đều thực hiện tốt nhưng ở khâu thi hành kết quả giải quyết vụ việc cần được đề cao vai trò hơn nữa để nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật đặc biệt đối với người phạm tội.

Thi hành án phạt tù thực hiện đối với mỗi con người cụ thể, liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, nhân phẩm, tính mạng của con người, ngoài ra còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoàn cảnh gia đình, của những người mà người phải thi hành án phạt tù đang nuôi dưỡng, cấp dưỡng, thể hiện sự nhân đạo của pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, bộ luật, luật và đặc biệt là các văn bản hướng dẫn cần cụ thể, chi tiết để thực thi pháp luật đồng bộ, tránh các trường hợp áp dụng pháp luật nêu trên ảnh hưởng đến mối quan hệ hợp tác giữa các cơ quan tư pháp cùng cấp, đồng thời ảnh hưởng đến sự nghiêm minh của pháp luật, gây bức xúc trong nhân dân.

Từ hai trường hợp trên, một lần nữa khẳng định vai trò cần thiết của Viện kiểm sát trong hoạt động tư pháp nói chung và thi hành án hình sự nói riêng.