1. Kết quả công tác theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị các vụ án xâm phạm trật tự xã hội

1.1. Công tác theo dõi, chỉ đạo Viện kiểm sát cấp dưới

Nhìn chung, công tác theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị trong thời gian qua đã được Viện kiểm sát cấp trên chú trọng và thực hiện có hiệu quả, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án xâm phạm trật tự xã hội. Thông qua công tác này, Viện kiểm sát cấp trên đánh giá được kết quả công tác của Viện kiểm sát cấp dưới; kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn Viện kiểm sát cấp dưới giải quyết khó khăn, vướng mắc; đồng thời, phát hiện thiếu sót để yêu cầu rút kinh nghiệm, khắc phục vi phạm, hạn chế tình trạng oan sai, bỏ lọt tội phạm. Qua đó, đã đạt được kết quả tích cực trên các mặt công tác như sau:

Một là, công tác tiếp nhận thông tin, báo cáo đã được chú trọng, Viện kiểm sát các cấp đã thiết lập đầy đủ, lưu trữ khoa học hệ thống sổ sách quản lý, theo dõi, xử lý thông tin đảm bảo phục vụ cho công tác hướng dẫn, chỉ đạo. Quá trình theo dõi, chỉ đạo, Viện kiểm sát cấp trên luôn chủ động phối hợp với các đơn vị trong và ngoài ngành để hướng dẫn, trả lời thỉnh thị kịp thời, tháo gỡ khó khăn vướng mắc của Viện kiểm sát cấp dưới, bảo đảm tính khả thi, đúng quy định của pháp luật. Nhiều vụ án, vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, có khiếu kiện phức tạp, dư luận quan tâm, lãnh đạo, Kiểm sát viên Viện kiểm sát cấp trên đã trực tiếp nghe địa phương báo cáo để chỉ đạo, phối hợp giải quyết.

Hai là, kết quả thẩm tra án đình chỉ đã thực hiện tốt nhiệm vụ chống bỏ lọt tội phạm, kịp thời phát hiện vi phạm, như: Bỏ lọt tội phạm, người phạm tội, đặc biệt có vụ việc tại thời điểm thẩm tra án đình chỉ đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với đối tượng bị bỏ lọt; áp dụng biện pháp ngăn chặn không có căn cứ pháp luật; ký các văn bản thông báo kiểm sát không đúng thẩm quyền; không yêu cầu Cơ quan điều tra áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh đối với bị can bị tâm thần... Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) cấp trên đã kịp thời tổng hợp để ban hành thông báo rút kinh nghiệm chung. Kết quả nghiên cứu, kiểm tra nội dung các bản cáo trạng phát hiện Viện kiểm sát cấp dưới có các vi phạm, thiếu sót khi truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can (như: Truy tố sai tội danh, xác định không đúng khung hình phạt, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; đề nghị áp dụng hình phạt không tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội...), Viện kiểm sát cấp trên đã kịp thời yêu cầu khắc phục, rút kinh nghiệm. Thông qua đó, đã ban hành nhiều thông báo rút kinh nghiệm chung, tránh phát sinh những vi phạm tương tự.

Ba là, việc tổ chức tập huấn, hội thảo khoa học, hội nghị sơ kết rút kinh nghiệm về công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án xâm phạm trật tự xã hội cũng được Viện kiểm sát cấp trên quan tâm đúng mức. Thông qua hoạt động này, VKSND tối cao, VKSND cấp tỉnh đã nâng cao chất lượng và thực hiện có hiệu quả các mặt công tác để hướng dẫn chỉ đạo Viện kiểm sát cấp dưới. Các nội dung, chủ đề tập huấn, hội nghị sơ kết và hội thảo khoa học đã giúp Viện kiểm sát cấp dưới nhận diện những phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm xâm phạm trật tự xã hội; nắm chắc được những điểm mới trong áp dụng pháp luật và những kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả công tác, giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn.

1.2. Công tác hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị

Viện kiểm sát các cấp đã quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị số 03/CT-VKSTC ngày 28/12/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường việc thỉnh thị, trả lời thỉnh thị, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc, thông báo rút kinh nghiệm trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; xác định đây là công tác trọng tâm, là nhiệm vụ quan trọng để thực hiện tốt mục tiêu “hướng về cơ sở”. Kết quả là, đã đổi mới, nâng cao chất lượng công tác chỉ đạo điều hành. Ngay từ đầu năm, các đơn vị đã xây dựng chương trình công tác, xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá là “thực hiện có hiệu quả công tác theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo địa phương đảm bảo tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án xâm phạm trật tự xã hội”.

Trong 05 năm qua (từ năm 2018 đến nay), Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra án trật tự xã hội (Vụ 2) đã hướng dẫn, trả lời thỉnh thị VKSND cấp tỉnh giải quyết tổng số 502 vụ án. Viện kiểm sát cấp tỉnh đã trực tiếp hướng dẫn VKSND cấp huyện giải quyết 5.697 vụ án; trao đổi với các cơ quan tố tụng địa phương hướng dẫn cấp dưới 7.726 vụ, việc. Đây là những vụ án, vụ việc có khiếu kiện phức tạp gửi nhiều cấp, nhiều ngành, dư luận quan tâm, việc đánh giá chứng cứ khó khăn.

Thông qua công tác hướng dẫn, trả lời thỉnh thị, Viện kiểm sát các cấp đã phát hiện vi phạm và ban hành thông báo rút kinh nghiệm.

Đối với Viện kiểm sát cấp trên, đã tăng cường đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, trả lời thỉnh thị. Vụ 2 đã xây dựng quy trình nghiên cứu, hướng dẫn trả lời thỉnh thị. Theo đó, ngay sau khi nhận được báo cáo thỉnh thị của Viện kiểm sát cấp dưới, các đơn vị nghiệp vụ thuộc Viện kiểm sát cấp trên khẩn trương nghiên cứu nội dung báo cáo kèm theo hồ sơ vụ án, vụ việc. Nếu là báo cáo thỉnh thị trong ngành thì kịp thời báo cáo đề xuất lãnh đạo hướng dẫn đường lối, đảm bảo có căn cứ, đúng pháp luật. Nếu là báo cáo thỉnh thị liên ngành thì phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ liên quan nghiên cứu, thống nhất lãnh đạo liên ngành cấp chuyên viên, trường hợp chưa thống nhất thì báo cáo lãnh đạo liên ngành cấp tỉnh, lãnh đạo liên ngành cấp trung ương để hướng dẫn. Nội dung văn bản trả lời thỉnh thị phải đảm bảo trả lời đúng đề nghị hướng dẫn, thỉnh thị, rõ ràng, cụ thể, không trả lời chung chung. Sau khi ban hành hướng dẫn, Viện kiểm sát cấp trên đã chủ động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện. Những vụ án, vụ việc phức tạp do Viện kiểm sát cấp dưới báo cáo xin hướng dẫn đường lối giải quyết đều được nghiên cứu trả lời, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Hình thức, biện pháp hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị ngày càng đa dạng, linh hoạt. Đối với những vụ án, vụ việc có tính chất phức tạp, đơn thư khiếu kiện gửi nhiều cấp, nhiều ngành, việc đánh giá chứng cứ khó khăn, các vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm, VKSND cấp trên đã cử lãnh đạo, Kiểm sát viên trực tiếp xuống địa bàn kiểm tra hiện trường, họp bàn và phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng địa phương giải quyết. Quá trình nghiên cứu trả lời thỉnh thị, các Viện kiểm sát cấp trên đã chú trọng phát hiện vi phạm, thiếu sót trong việc giải quyết vụ án của cơ quan tiến hành tố tụng địa phương để yêu cầu khắc phục. Đồng thời, tăng cường nghe báo cáo, chỉ đạo trực tiếp đối với các vụ án, vụ việc cụ thể nên đã rút ngắn việc trả lời thỉnh thị, tạo thuận lợi cho Viện kiểm sát cấp dưới giải quyết vụ án, vụ việc kịp thời, đúng thời hạn.

Đối với Viện kiểm sát cấp dưới, đã có nhiều chuyển biến trong công tác thông tin báo cáo, gửi báo cáo đúng quy định của ngành; nội dung báo cáo đầy đủ thông tin, những hạn chế, khuyết điểm được nhìn nhận khách quan; những khó khăn, vướng mắc đều xuất phát từ thực tế. Hồ sơ, tài liệu được xây dựng đầy đủ, quy trình đề nghị hướng dẫn, gửi báo cáo thỉnh thị được tuân thủ nghiêm túc.

2. Một số tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ và trả lời thỉnh thị các vụ án xâm phạm trật tự xã hội vẫn còn một số tồn tại, thiếu sót sau:

2.1. Công tác theo dõi, chỉ đạo

Một là, trong công tác tiếp nhận thông tin, báo cáo: Đối với Viện kiểm sát cấp trên, vẫn còn một số đơn vị thụ động trong việc nắm tình hình vi phạm, tội phạm, tình hình giải quyết các vụ việc, vụ án xâm phạm trật tự xã hội của Viện kiểm sát cấp dưới. Một số phòng nghiệp vụ thuộc Viện kiểm sát cấp tỉnh còn lúng túng, bị động khi có vụ việc nhạy cảm, đột xuất xảy ra hoặc những vấn đề phát sinh nghiêm trọng. Đối với Viện kiểm sát cấp dưới, vẫn còn trường hợp chưa tuân thủ nghiêm quy định bắt buộc báo cáo theo danh mục của ngành; chậm gửi, gửi thiếu hồ sơ án đình chỉ, cáo trạng…; nội dung báo cáo không rõ ràng, hồ sơ chuẩn bị chưa đầy đủ. Một số địa phương báo cáo thông tin không cụ thể, còn sơ sài; nội dung báo cáo về những biểu hiện thiếu sót, hạn chế, khuyết điểm trong giải quyết vụ việc, vụ án còn chung chung…, làm ảnh hưởng đến chất lượng hướng dẫn chỉ đạo.

Hai là, trong hoạt động nghiên cứu, xử lý thông tin, báo cáo: Một số đơn vị nghiệp vụ thuộc Viện kiểm sát cấp trên nghiên cứu, xử lý thông tin liên quan đến các vụ án, vụ việc còn hình thức, chỉ đạo, hướng dẫn chưa linh hoạt, kịp thời nên không tháo gỡ triệt để khó khăn, vướng mắc cho Viện kiểm sát cấp dưới.

Ba là, trong kiểm tra kết quả theo dõi, hướng dẫn: Công tác kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất ở một số đơn vị có lúc, có nơi chưa được quan tâm đúng mức nên việc thực hiện quy chế thông tin báo cáo, thực hiện hướng dẫn, chỉ đạo của Viện kiểm sát cấp trên vẫn còn hạn chế. Việc xây dựng kế hoạch kiểm tra chưa thực sự khoa học.

2.2. Công tác hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị

Một là, trong tiếp nhận, nghiên cứu đề nghị hướng dẫn, báo cáo thỉnh thị: Một số đơn vị thuộc Viện kiểm sát cấp trên chưa dành nhiều thời gian nghiên cứu hồ sơ, tài liệu hướng dẫn, trả lời thỉnh thị nên chất lượng trả lời thỉnh thị chưa cao. Một số Viện kiểm sát cấp dưới chưa chủ động giải quyết khó khăn trước khi đề nghị hướng dẫn, trả lời thỉnh thị. Bên cạnh đó, có những vụ việc Viện kiểm sát cấp tỉnh có thể trả lời được nhưng vẫn gửi hồ sơ thỉnh thị lên VKSND tối cao. Ngoài ra, không ít trường hợp chỉ gửi công văn thỉnh thị, đề nghị giải đáp khó khăn, vướng mắc mà không gửi kèm hồ sơ vụ án, vụ việc hoặc gửi thiếu nhiều tài liệu quan trọng nên Viện kiểm sát cấp trên phải liên hệ, ban hành văn bản yêu cầu bổ sung làm chậm tiến độ hướng dẫn, trả lời. Công tác phối hợp liên ngành tố tụng cấp trên hướng dẫn, trả lời thỉnh thị liên ngành tố tụng cấp dưới còn bất cập, nhiều địa phương chưa ký kết quy chế phối hợp.

Hai là, trong theo dõi, kiểm tra việc thực hiện hướng dẫn: Việc ban hành văn bản hướng dẫn, văn bản rút kinh nghiệm chung chưa được quan tâm đúng mức, số lượng còn ít, chất lượng chưa thực sự bảo đảm. Bên cạnh đó, công tác sơ kết, rút kinh nghiệm chưa thường xuyên, việc theo dõi Viện kiểm sát cấp dưới thực hiện nội dung hướng dẫn, trả lời thỉnh thị chưa phát huy hiệu quả.

2.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế

Những tồn tại, hạn chế trên xuất phát từ những nguyên nhân cơ bản sau đây:

- Nguyên nhân khách quan: Trong cùng một thời điểm có nhiều luật, nghị quyết cùng có hiệu lực thi hành; nhiều quy định của pháp luật còn chung chung, khó thực hiện. Trong khi đó, các văn bản hướng dẫn chi tiết quy định của pháp luật chậm ban hành, dẫn đến nhận thức chưa thống nhất. Các vụ án, vụ việc xâm phạm trật tự xã hội đề nghị hướng dẫn, trả lời thỉnh thị đều rất phức tạp, có nhiều khiếu kiện, việc đánh giá chứng cứ khó khăn và có số lượng rất lớn, chiếm 65% số các vụ án hình sự đề nghị hướng dẫn, trả lời thỉnh thị. Nhiều vụ án, vụ việc cần có sự phối hợp trao đổi thống nhất của lãnh đạo liên ngành tố tụng cấp trên làm ảnh hưởng tới tiến độ nghiên cứu, trả lời.

- Nguyên nhân chủ quan: Một số lãnh đạo và Kiểm sát viên ở Viện kiểm sát các cấp chưa quan tâm đúng mức, chưa nhận thức đúng về vai trò, vị trí công tác theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị; công tác kiểm tra, quản lý, chỉ đạo việc nghiên cứu các văn bản thông báo rút kinh nghiệm chưa được thực hiện thường xuyên, chưa theo dõi kết quả công tác trả lời thỉnh thị, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc, thông báo rút kinh nghiệm như một chuyên đề độc lập. Mặt khác, phương pháp, cách thức theo dõi, chỉ đạo, hướng dẫn cũng chưa thực sự linh hoạt, kỹ năng chưa cao, các biện pháp nắm thông tin chưa nhiều, chưa phong phú. Công tác phối hợp liên ngành tố tụng ở một số địa phương còn thiếu chặt chẽ. Ngoài ra, năng lực và ý thức trách nhiệm của một bộ phận Kiểm sát viên chưa đáp ứng yêu cầu hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị.

3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, chỉ đạo và hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị các vụ án xâm phạm trật tự xã hội

Thứ nhất, Viện kiểm sát các cấp cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị số 05 ngày 27/4/2020, Chỉ thị số 03 ngày 28/12/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết vụ án hình sự; tăng cường công tác theo dõi, hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ, nâng cao chất lượng công tác trả lời thỉnh thị và quy định về công tác hướng dẫn, giải quyết vướng mắc về pháp luật, nghiệp vụ; báo cáo thỉnh thị, trả lời thỉnh thị trong ngành (ban hành kèm theo Quyết định số 599 ngày 06/12/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao). Phải xác định công tác theo dõi, chỉ đạo và hướng dẫn, trả lời thỉnh thị án trật tự xã hội là nhiệm vụ trọng tâm với phương châm “hướng về cơ sở”.

Thứ hai, đối với Viện kiểm sát cấp trên, phải tăng cường đổi mới, nâng cao chất lượng công tác chỉ đạo, điều hành, xây dựng quy trình theo dõi, chỉ đạo địa phương; thực hiện phân công lãnh đạo, Kiểm sát viên phụ trách địa bàn, tăng cường theo dõi, kiểm tra để nắm chắc tình hình và kết quả công tác của Viện kiểm sát cấp dưới; kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo và trả lời thỉnh thị để hỗ trợ Viện kiểm sát cấp dưới thực hiện tốt công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết các vụ án xâm phạm trật tự xã hội, không để xảy ra oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, trong đó, chú trọng một số biện pháp sau:

Trong công tác theo dõi, chỉ đạo:

- Thiết lập đầy đủ, khoa học hệ thống sổ sách quản lý, theo dõi, xử lý thông tin do Viện kiểm sát cấp dưới báo cáo, cung cấp. Đa dạng hóa phương pháp theo dõi kết quả công tác của Viện kiểm sát cấp dưới, không thụ động, phụ thuộc vào các văn bản báo cáo của Viện kiểm sát cấp dưới. Việc nắm thông tin cần mở rộng nguồn như: Thông qua tổ chức các hội nghị giao ban tháng, quý, sơ kết 06 tháng, hội nghị tổng kết năm; thông qua tập huấn, sơ kết chuyên đề hội thảo khoa học; thông qua các nguồn thông tin đại chúng, dư luận xã hội; thông qua nội dung báo cáo của các cơ quan khác trong và ngoài ngành, đơn thư của cá nhân, tổ chức…

- Tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo; khẩn trương nghiên cứu thẩm tra các văn bản báo cáo, cáo trạng, quyết định đình chỉ và các quyết định tố tụng do Viện kiểm sát cấp dưới cung cấp và báo cáo để kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo. Trường hợp phát hiện có thiếu sót, vi phạm thì yêu cầu khắc phục ngay hoặc tổng hợp để thông báo rút kinh nghiệm chung, tránh phát sinh thiếu sót, vi phạm tương tự. Nếu thấy có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm thì yêu cầu Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát cấp dưới củng cố chứng cứ, khởi tố bị can để điều tra và xử lý theo pháp luật. Nếu thấy xảy ra oan sai thì yêu cầu kiểm tra và khắc phục ngay để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức.

- Quan tâm, chú trọng tổ chức hội nghị tập huấn, hội thảo khoa học, sơ kết rút kinh nghiệm theo chuyên đề nghiệp vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án xâm phạm trật tự xã hội. Nội dung, chủ đề tập huấn, hội thảo khoa học và sơ kết rút kinh nghiệm phải thiết thực và tập trung giải quyết khó khăn, vướng mắc trên thực tiễn. Thông qua hoạt động này, Viện kiểm sát cấp trên nắm chắc kết quả đạt được, những khó khăn, vướng mắc, bất cập và tồn tại, thiếu sót của Viện kiểm sát cấp dưới để kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo và uốn nắn, rút kinh nghiệm.

- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác theo dõi, hướng dẫn và trả lời thỉnh thị, xây dựng hệ thống phần mềm điện tử, lập biểu thống kê theo các tiêu chí cụ thể để quản lý, theo dõi kết quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự nói chung, các vụ án xâm phạm trật tự xã hội nói riêng để tăng tính hiệu quả của việc theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo.

Trong công tác hướng dẫn, trả lời thỉnh thị:

- Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh cần xây dựng quy trình tiếp nhận thông tin, hồ sơ vụ án, vụ việc đề nghị trả lời thỉnh thị của Viện kiểm sát cấp dưới; quy trình báo cáo án, duyệt đường lối trả lời thỉnh thị. Nội dung quy định rõ trách nhiệm của Kiểm sát viên khi nghiên cứu hồ sơ, tổng hợp đánh giá chứng cứ và báo cáo đề xuất đường lối hướng dẫn trả lời thỉnh thị; trách nhiệm của lãnh đạo khi nghe báo cáo, duyệt đường lối trả lời thỉnh thị.

- Nội dung trả lời thỉnh thị phải rõ ràng, cụ thể, đảm bảo chất lượng, đúng với nội dung thỉnh thị, không trả lời thỉnh thị chung chung; phải nhanh chóng, kịp thời, tạo điều kiện hỗ trợ Viện kiểm sát cấp dưới. Sau khi hướng dẫn, trả lời thỉnh thị, Viện kiểm sát cấp trên chủ động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc Viện kiểm sát cấp dưới thực hiện kết quả trả lời thỉnh thị.

- Đa dạng, linh hoạt các hình thức, biện pháp hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị như tăng cường trực tiếp nghe Viện kiểm sát cấp dưới báo cáo đối với các vụ án, vụ việc cụ thể để hướng dẫn. Biện pháp này rất có hiệu quả, tạo thuận lợi cho Viện kiểm sát cấp dưới giải quyết vụ án, vụ việc kịp thời, đúng thời hạn. Đối với những vụ án, vụ việc đặc biệt nghiêm trọng, có khiếu kiện phức tạp kéo dài gửi nhiều ngành, nhiều cấp, dư luận xã hội quan tâm, việc đánh giá chứng cứ khó khăn, có nhiều quan điểm không thống nhất thì Viện trưởng trực tiếp nghe báo cáo và chỉ đạo Kiểm sát viên trực tiếp kiểm tra hiện trường, họp bàn và phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng địa phương giải quyết. Quá trình hướng dẫn nghiệp vụ và trả lời thỉnh thị, Viện kiểm sát cấp trên cần chú trọng phát hiện các vi phạm, thiếu sót trong việc giải quyết vụ án, vụ việc để yêu cầu khắc phục.

- Chủ động phối hợp liên ngành tố tụng xây dựng quy chế phối hợp trong việc theo dõi, hướng dẫn trả lời thỉnh thị trong tố tụng hình sự, tranh thủ sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng địa phương trong công tác đấu tranh chống tội phạm xâm phạm trật tự xã hội. Đối với vụ án, vụ việc phức tạp, có nhiều quan điểm không thống nhất thì tổ chức họp liên ngành tố tụng để thống nhất đường lối hướng dẫn, trả lời thỉnh thị.

Thứ ba, đối với Viện kiểm sát cấp dưới, cần quán triệt và tuân thủ nghiêm quy chế thông tin báo cáo, đề nghị hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị. Đồng thời, thực hiện tốt một số nội dung cụ thể sau:

Về việc chấp hành công tác theo dõi, chỉ đạo của Viện kiểm sát cấp trên:

- Gửi kịp thời, đầy đủ các loại tài liệu, báo cáo định kỳ; báo cáo ban đầu; báo cáo đột xuất; báo cáo thỉnh thị; báo cáo chuyên đề; báo cáo theo quy chế nghiệp vụ; báo cáo diễn biến, tiến độ và kết quả giải quyết các vụ án, vụ việc theo quy định tại Danh mục A Điều 17 Quy chế về chế độ thông tin, báo cáo và quản lý công tác trong ngành Kiểm sát nhân dân (ban hành kèm theo Quyết định số 279/QĐ-VKSTC ngày 01/8/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao) đến Viện kiểm sát cấp trên để theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo. Nội dung các báo cáo phải bảo đảm chất lượng, tránh tình trạng báo cáo qua loa, hình thức.

- Khi Viện kiểm sát cấp trên có hướng dẫn chỉ đạo, phải tuân thủ và chấp hành nghiêm túc. Nếu Viện kiểm sát cấp tỉnh không thống nhất với nội dung chỉ đạo của Vụ nghiệp vụ thì báo cáo lãnh đạo VKSND tối cao xin ý kiến chỉ đạo; nếu Viện kiểm sát cấp huyện không thống nhất với chỉ đạo của phòng nghiệp vụ thì báo cáo lãnh đạo VKSND cấp tỉnh xin ý kiến chỉ đạo.

Về việc xin đề xuất hướng dẫn nghiệp vụ và trả lời thỉnh thị:

- Tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự nói chung, các vụ án xâm phạm trật tự xã hội nói riêng, thận trọng khi xét phê chuẩn các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra, bảo đảm việc truy cứu trách nhiệm hình sự đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm. Khi có khó khăn, vướng mắc, Viện kiểm sát cấp dưới phải chủ động giải quyết, tổ chức họp tập thể lãnh đạo đơn vị, tập thể lãnh đạo Viện kiểm sát bàn thống nhất, nếu vẫn chưa thống nhất thì họp Ủy ban kiểm sát. Chỉ báo cáo đề nghị Viện kiểm sát cấp trên hướng dẫn nghiệp vụ và trả lời thỉnh thị đối với vụ án, vụ việc quá phức tạp mà địa phương không thể chủ động giải quyết được.

- Khi cần báo cáo đề nghị hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị, Viện kiểm sát cấp dưới phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ vụ án, vụ việc, bản thống kê chứng cứ và các tài liệu có liên quan gửi Viện kiểm sát cấp trên. Nội dung báo cáo gửi kèm phải phản ánh đầy đủ diễn biến sự việc và tiến độ, kết quả giải quyết vụ án, vụ việc, cũng như khó khăn, vướng mắc. Lưu ý, cần nêu quan điểm rõ ràng về việc giải quyết, không đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên.

Đối với các vụ án, vụ việc cần đề nghị liên ngành tố tụng hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị thì phải họp liên ngành, nếu không thống nhất thì mới báo cáo đề nghị được liên ngành tố tụng cấp trên hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị. Vụ án, vụ việc đang giải quyết ở giai đoạn nào thì cơ quan tố tụng trực tiếp thụ lý giải quyết giai đoạn đó đại diện liên ngành tố tụng ký văn bản báo cáo cơ quan tố tụng cấp trên trực tiếp để xin hướng dẫn nghiệp vụ và trả lời thỉnh thị.

- Nội dung hướng dẫn nghiệp vụ, trả lời thỉnh thị của các đơn vị nghiệp vụ VKSND cấp trên chỉ là văn bản để tham khảo nghiên cứu vận dụng, nếu thống nhất thì Viện kiểm sát cấp dưới tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về các quyết định của mình. Nếu không nhất trí thì phải có văn bản báo cáo lãnh đạo Viện kiểm sát cấp trên hướng dẫn, chỉ đạo. Viện kiểm sát cấp dưới phải chấp hành và thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Viện kiểm sát cấp trên.

- Trường hợp Viện kiểm sát cấp trên không trả lời hoặc chậm trả lời mà không có thông báo bằng văn bản thì báo cáo Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên. Nếu vẫn không được trả lời thì báo cáo Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên một cấp đề nghị xem xét và trả lời thỉnh thị.