Thông qua công tác kiểm sát theo thủ tục giám đốc thẩm đối với với vụ án kinh doanh thương mại “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn: Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt nam (Exim bank); bị đơn Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh. Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan...
Rút kinh nghiệm vụ án tranh chấp hợp đồng tín dụng có vi phạm
Thông qua công tác kiểm sát theo thủ tục giám đốc thẩm đối với với vụ án kinh doanh thương mại “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn: Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt nam (Exim bank); bị đơn Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh. Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan: Bà Đặng Thị Thanh Hiền, sinh năm 1974 và ông Phạm Đức Thọ, sinh năm 1970. Phòng kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, hành chính, kinh tế, lao động và các việc khác theo quy định của pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Nam đã ban hành thông báo rút kinh nghiệm một số vi phạm của Tòa án cấp huyện gửi VKSND cấp huyện. Trang tin điện tử VKSND tối cao trích đăng để bạn đọc tham khảo:
Năm 2012 Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt nam (Exim bank) đã cho Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh vay 04 hợp đồng tín dụng với tổng số tiền 4.400.000.000 đồng, tài sản bảo đảm cho các khoản tiền vay là quyền sử dụng đất thuộc thửa đất số 17 lô 13 khu tái định cư Đền Lừ diện tích 60m2 và toàn bộ tài sản gắn liền với đất tại địa chỉ tổ 78, phường Hoàng Văn Thụ, quận Hai Bà Trưng ( nay là Quận Hoàng Mai), Tp Hà Nội theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 10107493348 do UBND quân Hai Bà Trưng cấp ngày 22/12/2002 cho ông Phạm Đức Thọ. Sau khi hết thời hạn ký kết trong hợp đồng tín dụng, Ngân hàng đã nhiều lần thông báo cho Công ty Hà Thanh yêu cầu thanh toán nợ nhưng công ty Hà Thanh chây ì không thanh toán các khoản nợ vay như theo đúng cam kết.
Ngân hàng Exim bank đã làm đơn khởi kiện tới Tòa án nhân dân huyện Duy Tiên đề nghị Tòa án buộc Công ty Hà Thanh thanh toán toàn bộ nợ của các hợp đồng tín dụng và khế ước nhận nợ tạm tính đến ngày 21/11/2013 cho Exim banhk với tổng số tiền là: 5.360.374.686 đồng gồm ( nợ gốc 4.400.000.000 đồng, lãi vay trong hạn 597.291.665 đồng, lãi vay quá hạn: 265.739.583 đồng, phí phạt chậm trả: 97.343.438 đồng).
Trong thời gian chuẩn bị xét xử sơ thẩm Tòa án huyện Duy Tiên hòa giải thành giữa các đương sự và đã ra Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự như sau:
Hai bên thống nhất xác nhận Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh phải thanh toán trả nợ cho Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt Nam ( Exim banhk) số tiền vay theo các hợp đồn tín dụng số 170- LAV-20120062 với nợ gốc 750.000.000đồng, hợp đồng tín dụng số 1701-LAV – 201200228 với nợ gốc 2.550.000.000 đồng, hợp đồng tín dụng số 1701-LAV- 201201094 với nợ gốc 300.000.000 đồng. Tổng nợ gốc 4.400.000.000 đồng và khoản lãi suất tính đến 30/4/2014 là 684.633.334 đồng. Tổng cộng nợ gốc và nợ lãi là 5.084.633.334 đồng.
Công ty TNHH sản xuât Hà Thanh cam kết thanh toán trả nợ cho Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt nam ( Exim banhk) số tiền 5.084.633.334 đồng theo kế hoạch trả nợ như sau:
- Đối với nợ gốc Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh phải thanh toán trả nợ cho Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt Nam ( Exim bank) số tiền gốc 4.400.000.000 đồng và lãi phát sinh từ 01/5/2014 đến 30/6/2014 sẽ được tính lãi 10% chậm nhất là ngày 30/6/2014 phải thanh toán trả nợ xong…
Duy trì hợp đồng thế chấp tài sản và phụ lục hợp đồng thế chấp ngày 02/10/2012. Đăng ký giao dịch bảo đảm ngày 19/7/2010 tại văn phòng đăng ký nhà đất quận Hoàng Mai, Hà Nội giữa vợ chồng Phạm Đức Thọ với Ngân hàng thương mại cổ phần XNK Việt nam ( Exim banhk) để đảm ảo thi hành án.
Sau khi Tòa án huyện Duy Tiên ra quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự số 01/2014 ngày 7/3/2014, ông Phạm Đức Thọ - người đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH sản xuất Hà Thanh liên tục có đơn khiếu nại đề nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hà Nam xem xét kháng nghị quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm với lý do: Ông cho rằng tại biên bản hòa giải thành ngày 28/02/2014 các bên đều thống nhất số tiền nợ gốc, nợ lãi, phương thức thanh toán tiền gốc, tiền lãi. Đối với số tiền gốc 4.400.000.000đồng lãi phát sinh từ 01/5/2014 đến 30/6/2014 sẽ tính lãi và thời gian chậm nhất phải trả là 30/6/2014. Theo quan điểm của ông không có bất cứ một văn bản tố tụng nào trong quá trình giải quyết vụ án có nội dung thỏa thuận của các đương sự: “lãi phát sinh từ ngày 01/05/2014 đến 30/6/2014 sẽ được tính lãi 10%chậm nhất là ngày 30/6/2014 phải thanh toán xong nợ”.
Những vi phạm của Tòa án cấp sơ thẩm
Thứ nhất:Không thông báo việc thụ lý vụ án cho bà Đặng Thị Thanh Hiền - vợ ông Thọ là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án là vi phạm Điều 174 Bộ luật tố tụng dân sự.
Thứ hai: Hồ sơ không thể hiện có văn bản trả lời thông báo thụ lý vụ án, không có bản tự khai của ông Thọ nhưng lại có biên bản lấy lời khai của Thẩm phán đối với ông Thọ thời gian đề ngày 7/01/2013, trước khi Toà án thụ lý vụ án gần 11 tháng ( Toà án thụ lý ngày 5/12/2013) là vi phạm điều 86 Bộ luật tố tụng dân sự, thời gian ghi biên bản không đảm bảo tính lô gíc của hoạt động tố tụng.
Thứ ba: Nội dung Biên bản hoà giải lần III của Tòa án huyện Duy Tiên lập ngày 28/02/2014 phần đầu ghi đại diện của bị đơn trình bày giống y như Biên bản hoà giải lần I lập ngày 18/12/2013. Cụ thể như:
Lần thứ III Toà án tiến hành hoà giải vào ngày 28/02/2014 nhưng phần trình bày của bị đơn ( BL 144) vẫn có nội dung ghi giống hệt Biên bản hòa giải lần I: “Ông Thọ thừa nhận có việc vay nợ Ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam ( Eximbank). Khi vay có cam kết và hợp đồng vay vốn, số tiền gốc và lãi cụ thể như thế nào thì ông Thọ đề nghị Toà án cho thời gian về công ty xem xét, sau đó sẽ báo cáo lại cho Toà biết vào thời điểm ngày 23/12/2013”.
Như vậy việc lập biên bản ghi nội dung ông Thọ có nội dung sẽ báo cáo cho Toà án vào ngày 23/12/2013 ( thời điểm trước khi Toà án lập biên bản hoà giải hơn 02 tháng), thể hiện tính thiếu chính xác về mặt thời gian trong hoạt động tố tụng dân sự.
Thứ tư: Biên bản hoà giải thành của Tòa án không gửi ngay cho Ngân hàng Exim bank (là nguyên đơn) vi phạm Điều 186 khoản 2 đoạn 2 Bộ luật tố tụng dân sự.
Thứ năm: Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự có nội dung ghi không đúng với nội dung của biên bản hòa giải thành.
Cụ thể trong biên bản hòa giải thành có nội dung ghi: “Đối với số tiền gốc 4.400.000.000đồng phát sinh từ 01/5/2014 đến 30/6/2014 sẽ tính lãi và thời gian trả nợ chậm nhất phải trả là 30/6/2014”.
Theo như nội dung Tòa án ghi như trên thì nguyên đơn và bị đơn chỉ thống nhất với nhau là Công ty TNHH Hà Thanh phải trả lãi cho Ngân hàng Exim bank đối với số tiền gốc 4.400.000.000đồng mà các bên đương sự không thoả thuận rõ ràng về lãi suất cụ thể của khoản tiền này nhưng tại Quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự số 01/2014/QĐST –KDTM ngày 7/03/2014 Toà án huyện Duy Tiên lại ghi rõ:
“Đối với số tiền lãi phát sinh từ ngày 01/5/2014 đến 30/6/2014 của số tiền gốc 4.400.000.000đồng là 10%..” và cũng không chỉ rõ 10% là lãi của 1 năm hay 1 tháng, lãi trong hạn hay lãi quá hạn.
Lẽ ra khi lập biên bản hoà giải thành giữa các đương sự, Toà án phải ghi cụ thể lãi suất đối với khoản tiền 4.400.000.000đồng Công ty TNHH Hà Thanh phải trả bao nhiêu phần trăm /năm cho Ngân hàng Exim bank sau đó mới ghi vào quyết định công nhận sự thoả thuận giữa các đương sự thì mới thể hiện tính chính xác khi ban hành quyết định tố tụng. Việc làm này của Thẩm phán đã vi phạm mẫu số 09a ban hành kèm theo Nghị quyết số 05/2012/NQ-HĐTP ngày 03.12.2012 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân Tối cao; dẫn đến việc đương sự cho rằng chưa đúng nội dung thỏa thuận về lãi trong biên bản hòa giải thành và liên tục có đơn khiếu nại.
Biên bản hòa giải ngày 28/02/2014 ( Bản giao cho đương sự Phạm Đức Thọ) không có chữ ký của Thư ký Tòa án là vi phạm Điều 186 khoản 2 Bộ luật tố tụng dân sự.
Thứ sáu:Quyết định xem xét thẩm định tại chỗ số 02/2014 ngày 21/02/2014 Thẩm phán ấn định luôn thời gian xem xét thẩm định tại chỗ vào hồi 8h ngày 26/02/2014 tại gia đình bà Đặng Thị Thanh Hiền nhưng đến 10h ngày 7/03/2014 mới ghi biên bản về việc xem xét thẩm định tại chỗ ( hồ sơ không thể hiện có việc Toà án hoãn việc xem xét thẩm định tại chỗ ngày 26/02/2014 và chuyển sang ngày 7/3/2014), không thể hiện việc giao quyết định xem xét thẩm định tại chỗ cho các đương sự (ông Thọ, bà Hiền) theo quy định tại Điều 89 Khoản 1, Bộ luật tố tụng dân sự và Khoản 4, Điều 9 NQ số 04 ngày 3/12/2012 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao. Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ được tiến hành sau khi đã hòa giải thành và cùng với ngày ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự là chưa đảm bảo trình tự lô gíc về mặt thời gian của hoạt động thu thập chứng cứ theo quy định của BLTT Dân sự.
Xét nội dung thỏa thuận giữa các bên về lãi xuất cho vay trong hợp đồng tín dụng là 10%/năm; nội dung Quyết định thi hành án theo đơn yêu cầu số 04 ngày 10/10/2014 của Chi cục thi hành án quận Hoàng Mai – thành phố Hà Nội đã tính lãi xuất 10%/năm của số tiền phải thi hành án từ 01/5/2014 đến 11/6/2014 là 50.111.111đồng, thấy rằng quyền lợi của Công ty TNHH Hà Thanh không bị xâm hại; vi phạm của TAND huyện Duy Tiên chưa đến mức nghiêm trọng nên VKSND tỉnh Hà Nam đã ban hành kiến nghị số 246/KN-VKS ngày 12/02/2015 đối với Tòa án nhân dân huyện Duy Tiên. Chánh án TAND huyện Duy Tiên đã có công văn số 01/CV-TA ngày 24/02/2015 tiếp thu toàn bộ kiến nghị.
T.T