Vừa qua, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) VKSND tối cao đã ban hành Thông báo rút kinh nghiệm về việc giải quyết vụ án Nguyễn Văn L phạm tội "Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng" theo thủ tục giám đốc thẩm. Trang tin điện tử VKSND tối cao trích đăng thông báo này để độc giả tham khảo.
Thông báo rút kinh nghiệm về việc giải quyết vụ án hình sự
Vừa qua, Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự (Vụ 7) VKSND tối cao đã ban hành Thông báo rút kinh nghiệm về việc giải quyết vụ án Nguyễn Văn L phạm tội "Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng" theo thủ tục giám đốc thẩm. Trang tin điện tử VKSND tối cao trích đăng thông báo này để độc giả tham khảo.
1. Nội dung vụ án:
Ngày 28/1/2015, Nguyễn Văn L bị Uỷ ban nhân dân tỉnh LĐ ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 301/QĐ-XPVPHC về hành vi khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép với mức tiền 140.000.000 đồng và phạt bổ sung 300.000.0000 đồng (tịch thu phương tiện vận chuyển). Ngày 27/2/2015 L nộp xong tiền phạt 440.000.000 đồng. Ngày 28/4/2015, Nguyễn Văn L tiếp tục dùng cưa máy và xe máy cày có móc xích vào khoảnh 5, tiểu khu 614 thuộc thôn 13, xã LN, huyện BL, tỉnh LĐ (thuộc phạm vi của Công ty cổ phần HP quản lý, bảo vệ) cưa hạ 02 cây thông (loại thông 3 lá), cắt thành 04 lóng gỗ có khối lượng 0,626m3 rồi kéo về nhà. Đến ngày 30/5/2015 thì bị công an huyện BL phát hiện lập biên bản, thu giữ.
Kết luận định giá tài sản số 33/CV-KLĐG ngày 03/6/2015 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện BL kết luận: 0,626m3 gỗ thông 3 lá có giá 656.640 đồng.
2. Quá trình tố tụng:
Tại Bản án hình sự sơ thẩm ngày 21/9/2015, Tòa án nhân dân huyện BL đã quyết định áp dụng điểm a khoản 1, Điều 175; điểm b, g, p khoản 1, Điều 46 Bộ luật hình sự 1999 xử phạt Nguyễn Văn L số tiền 30.000.000 đồng. Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về trách nhiệm dân sự, xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo.
Tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 74/QĐ-VKSLĐ-P7 ngày 20/10/2015, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh LĐ kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm nêu trên theo hướng: "Tăng hình phạt – áp dụng hình phạt chính là hình phạt tù và phạt bổ sung là phạt tiền đối với bị cáo Nguyễn Văn L và quyết định về việc xử lý 04 lóng gỗ có khối lượng 0,626m3".
Tại Bản án hình sự phúc thẩm ngày 12/01/2016, Tòa án nhân dân tỉnh LĐ đã quyết định chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh LĐ, sửa bản án sơ thẩm: Áp dụng điểm a khoản 1, 3 Điều 175; điểm b, g, p khoản 1, Điều 46 Bộ luật hình sự 1999 xử phạt Nguyễn Văn L mức án 12 tháng tù và phạt bổ sung 20.000.000 đồng.
Áp dụng Điều 76 Bộ luật tố tụng hình sự tuyên tịch thu sung quỹ nhà nước 04 lóng gỗ thông khối lượng 0,626m3.
Ngày 22/01/2016, Nguyễn Văn L có đơn đề nghị hủy bản án phúc thẩm nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm vì cho rằng cấp phúc thẩm nhận định bị cáo đã bị xử phạt hành chính mà vẫn cố tình phạm tội để tăng hình phạt đối với bị cáo là không đúng.
Tại Kháng nghị giám đốc thẩm ngày 05/4/2016, Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao đã kháng nghị đối với Bản án hình sự phúc thẩm ngày 12/01/2016 của Tòa án nhân dân tỉnh LĐ và đề nghị Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao xét xử giám đốc thẩm hủy bản án hình sự phúc thẩm nêu trên về phần hình phạt đối với Nguyễn Văn L.
Tại Quyết định giám đốc thẩm ngày 30/5/2016, Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao đã quyết định chấp nhận kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao, hủy Bản án hình sự phúc thẩm ngày 12/01/2016 của Tòa án nhân dân tỉnh LĐ về phần hình phạt đối với Nguyễn Văn L để xét xử lại vì cho rằng trong trường hợp này, Tòa án cấp phúc thẩm chỉ được tăng hình phạt tiền lên mức cao hơn chứ không được chuyển sang hình phạt tù và không được áp dụng hình phạt bổ sung vì Tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng.
Ngày 16/12/2016, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có Kháng nghị giám đốc thẩm quyết định kháng nghị Quyết định giám đốc thẩm ngày 30/5/2016 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao, đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy Quyết định giám đốc thẩm nêu trên để xét xử giám đốc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
Tại phiên Tòa giám đốc thẩm ngày 10/7/2017, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao hủy Quyết định giám đốc thẩm nêu trên và giao hồ sơ cho Tòa án nhân dân cấp cao để xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.
3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:
Về tội danh: Ngày 28/1/2015, Nguyễn Văn L đã bị xử lý hành chính về hành vi Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng. Khi chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính, L lại tiếp tục có hành vi khai thác rừng trái phép, Tòa án các cấp kết án L về tội "Vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng" quy định tại khoản 1 Điều 175 Bộ luật hình sự là có căn cứ.
Về hình phạt: Trong một thời gian ngắn, Nguyễn Văn L đã nhiều lần có hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ rừng, mặc dù hành vi khai thác rừng (hạ 02 cây thông 03 lá, cắt 04 lóng gỗ có khối lượng 0,626m3) ngày 28/4/2015 mới chỉ đủ căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với L theo quy định tại khoản 1 Điều 175 Bộ luật hình sự, nhưng đánh giá thái độ và ý thức coi thường pháp luật của L thì cần phải có mức hình phạt nghiêm khắc để răn đe đối với Nguyễn Văn L và phòng ngừa chung. Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính và xử phạt L 30.000.00 đồng là chưa đủ sức răn đe, giáo dục đối với bị cáo (vì trước đó bị cáo đã bị xử phạt hành chính tổng cộng 440.000.000 đồng mà vẫn tiếp tục vi phạm). Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận kháng nghị đề nghị tăng hình phạt đối với Nguyễn Văn L của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh LĐ và áp dụng khoản 1 và khoản 3 Điều 175 Bộ luật hình sự, xử phạt Nguyễn Văn L 12 tháng tù và phạt bổ sung 20.000.000 đồng là có căn cứ, đúng pháp luật. Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao nhận định cho rằng trong trường hợp này, Tòa án cấp phúc thẩm chỉ được tăng hình phạt tiền lên mức cao hơn (chứ không được chuyển sang hình phạt tù) và không được áp dụng hình phạt bổ sung (vì Tòa án cấp sơ thẩm không áp dụng) để hủy Bản án phúc thẩm về phần hình phạt đối với Nguyễn Văn L, giao hồ sơ cho Tòa án nhân dân tỉnh LĐ xét xử lại là không đúng với quy định tại khoản 3 Điều 249 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003.
Trong vụ án này, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh LĐ đã kịp thời phát hiện vi phạm của Tòa án cấp sơ thẩm để kháng nghị phúc thẩm bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện BL và được Tòa án nhân dân tỉnh LĐ chấp nhận kháng nghị. Sau khi bản án phúc thẩm bị Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao hủy để xét xử lại, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh LĐ đã kịp thời có công văn đề nghị Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị đối với Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao.
Quốc Hưng
(tổng hợp)