Các bên đương sự trong vụ án:

1. Người khởi kiện: Ông Nguyễn V

Đại diện theo ủy quyền: Bà Nguyễn Thị Hạnh N

Địa chỉ: Khối phố A, phường X, thành phố K, tỉnh Q

2. Người bị kiện: Ủy ban nhân dân huyện C, tỉnh Q

Đại diện theo pháp luật: Ông Nguyễn Phi L - Chủ tịch UBND huyện C

3. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

3.1. Bà Huỳnh Thị S

Địa chỉ: Khối M, xã Y, huyện C, tỉnh Q

3.2. Bà Hồ Thị G

Địa chỉ: Khối phố A, phường X, thành phố K, tỉnh Q

Nội dung vụ án:

Trước năm 1960, cha ông Nguyễn V là ông Nguyễn T (chết năm 1993) có 3.000m2 đất tại thôn M, xã Y, huyện C, tỉnh Q và có cho cha chồng bà Huỳnh Thị S là ông Nguyễn Đ một thửa đất khoảng 200m2 nằm trong tổng diện tích đất 3.000m2 của ông Nguyễn T để làm nhà ở tạm. Sau ngày 30/4/1975, ông Nguyễn Đ và gia đình ông Đ vẫn tiếp tục ở trên đất này. Khi ông Đ chết, diện tích khoảng 200m2 do chồng bà S là ông Nguyễn Tấn H (đã chết) tiếp tục quản lý, sử dụng.

Năm 1996, trong quá trình kê khai cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ông Nguyễn Tấn H đã tự kê khai và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 08/4/1996 với tổng diện tích 1.109m2, tại thửa 341, tờ bản đồ số 18, trong đó có cả phần đất của gia đình ông Nguyễn V là 475m2. Thực tế diện tích đất của ông H chỉ có 634m2 (trong đó có 200m2 đất được cha ông V cho không có giấy tờ).

Năm 1998, ông V phát hiện sự việc nên ngày 16/7/1998 có đơn khiếu nại đến UBND xã Y. UBND xã Y đã giải quyết và ra thông báo giải quyết khiếu nại số 38/TB-UB ngày 14/4/1999 với nội dung: “Do sai sót trong công tác đo đạc, đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ban đầu nên thửa đất T341/1109, tờ bản đồ số 18 được giao quyền sử dụng đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Tấn H trọn thửa với diện tích 1.109m2. Thực tế thửa đất đó có một phần diện tích thuộc quyền sử dụng và canh tác của ông Nguyễn V (theo kiểm tra, đo vẽ thực địa có diện tích 475m2). Trong hòa giải tranh chấp, ông Nguyễn Tấn H thừa nhận điều này”. Yêu cầu ông H nộp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho UBND xã Y để làm thủ tục điều chỉnh theo quy định. Ông H không được tự tiện tiếp tục sử dụng diện tích cấp sai nói trên.

Mặc dù chưa được điều chỉnh lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng gia đình ông V và bà S vẫn quản lý, sử dụng trên phần đất được phân chia theo kết quả giải quyết của UBND xã Y.

Năm 2016, ông V ủy quyền cho con gái là bà Nguyễn Thị Hạnh N tiếp tục có đơn khiếu nại để điều chỉnh lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo thực tế quản lý, sử dụng của hai hộ gia đình. UBND huyện C đã giải quyết tại Biên bản làm việc ngày 10/6/2016, Biên bản hòa giải thành ngày 03/8/2016, Biên bản cắm mốc thực địa ngày 04/8/2016; đến ngày 11/10/2016 thì ban hành Quyết định số 4014/QĐ-UBND về việc công nhận thay đổi ranh giới thửa đất.

Ngày 13/12/2016, UBND xã Y có Thông báo số 158/TB-UBND cho hộ bà S giao nộp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cơ quan chức năng điều chỉnh thửa đất số 341 để lập thủ tục cấp mới cho ông V nhưng bà S không chấp hành; khi ông V làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất nêu trên thì UBND huyện C ban hành Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 để hủy bỏ Quyết định số 4014/QĐ-UBND ngày 11/10/2016.

Việc UBND huyện C ban hành Quyết định số 1808/QĐ-UBND là không có căn cứ, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của ông V. Do đó, ngày 05/9/2018 ông Nguyễn V khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu Tòa án:

- Hủy Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 của Ủy ban nhân dân huyện C, tỉnh Q.

- Hủy một phần Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 341, tờ bản đồ số 18 của UBND thị xã K (nay là UBND huyện C) cấp cho hộ ông Nguyễn Tấn H ngày 08/4/1996.

Quá trình giải quyết vụ án:

Bản án hành chính sơ thẩm số 20/2019/HC-ST ngày 05/8/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Q tuyên xử:

Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn V về việc hủy Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 của Ủy ban nhân dân huyện C, tỉnh Q;

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn V về việc hủy một phần Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 341, tờ bản đồ số 18 của UBND thị xã K (nay là UBND huyện C) cấp cho hộ ông Nguyễn Tấn H ngày 08/4/1996 để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật về đất đai.

Ngày 16/8/2019, bà Huỳnh Thị S là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm.

Ngày 19/8/2019, ông Nguyễn V là người khởi kiện kháng cáo một phần Bản án sơ thẩm.

Ngày 30/8/2019, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị một phần Bản án hành chính sơ thẩm số 20/2019/HC-ST ngày 05/8/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Q.

Bản án hành chính phúc thẩm số 33/2020/HC-PT ngày 05/3/2020 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng Quyết định:

Không chấp nhận Đơn kháng cáo của bà Huỳnh Thị S.

Chấp nhận Đơn kháng cáo của ông Nguyễn V và Quyết định kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng.

Sửa Quyết định của Bản án hành chính sơ thẩm số 20/2019/HC-ST ngày 05/8/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Q.

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn V.

- Hủy Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 của Ủy ban nhân dân huyện C, tỉnh Q.

- Hủy một phần Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 341, tờ bản đồ số 18 của UBND thị xã K (nay là UBND huyện C) cấp cho hộ ông Nguyễn Tấn H ngày 08/4/1996.

Buộc UBND huyện C cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật về đất đai cho các đương sự.

Nội dung rút kinh nghiệm:

Việc UBND huyện C cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 08/4/1996 cho hộ ông Nguyễn Tấn H tại thửa 341, tờ bản đồ số 18 với tổng diện tích 1.109m2 tại xã Y, huyện C không đúng với diện tích thực tế gia đình ông Nguyễn Tấn H đang sử dụng, chồng lấn lên phần diện tích đất đang sử dụng của gia đình ông Nguyễn V đã được ông H thừa nhận trong quá trình hòa giải về giải quyết tranh chấp đất đai nên UBND huyện C đã ban hành Quyết định 4014/QĐ-UBND ngày 11/10/2016 là đúng pháp luật, vì thực hiện đúng quy định tại khoản 2 Điều 202 Luật Đất đai năm 2013. Việc UBND huyện C ban hành Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 để hủy bỏ Quyết định 4014/QĐ-UBND ngày 11/10/2016 của UBND huyện C là không đúng quy định tại khoản 7 Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ.

Bản án hành chính sơ thẩm số 20/2019/HC-ST ngày 05/8/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Q tuyên hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho hộ ông Nguyễn Tấn H vào ngày 08/4/1996 mà không tuyên hủy Quyết định số 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 của UBND huyện C là thiếu sót; bởi lẽ căn cứ để hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho hộ ông Nguyễn Tấn H và cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là Quyết định số 4014/QĐ-UBND ngày 11/10/2016 về việc công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất trong quá trình giải quyết hòa giải về tranh chấp đất đai.

Bản án hành chính sơ thẩm cho rằng: “Do thời gian thỏa thuận đã lâu hơn nữa đương sự không chấp hành nên UBND huyện C ban hành Quyết định 1808/QĐ-UBND ngày 23/5/2018 để đương sự yêu cầu cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc khởi kiện ra Tòa án” là trái với những quy định của pháp luật. Luật Đất đai hiện hành không có quy định nào thể hiện trong trường hợp giải quyết về tranh chấp đất đai mà thời gian thỏa thuận đã lâu, đương sự không chấp hành thì UBND cấp huyện được hủy Quyết định đã giải quyết theo đúng quy định của pháp luật để đương sự yêu cầu cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc khởi kiện ra Tòa án.

Bản án hành chính sơ thẩm số 20/2019/HC-ST ngày 05/8/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Q bác một phần yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn V là không đúng pháp luật nên dẫn đến việc sửa Bản án ở cấp phúc thẩm.