Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh kiến nghị khắc phục vi phạm trong giải quyết các vụ, việc hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh, lao động, thương mại và thi hành án dân sự

Thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, vừa qua, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã ban hành kiến nghị gửi Tòa án nhân dân tỉnh yêu cầu khắc phục vi phạm trong giải quyết các vụ án hình sự; vụ, việc dân sự, hành chính, kinh doanh, lao động, thương mại và những việc khác theo quy định của pháp luật...

Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh kiến nghị khắc phục vi phạm trong giải quyết các vụ, việc hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh, lao động, thương mại và thi hành án dân sự

Vi phạm trong công tác xét xử án hình sự

Có 02 vụ vi phạm về thời hạn xét xử quy định tại Điều 176, Bộ luật hình sự. Điển hình: Vụ Lê Công Minh cùng đồng phạm bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo Khoản 1, Điều 281, Bộ luật hình sự. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh chuyển hồ sơ vụ án sang Tòa án tỉnh ngày 26/01/2015, nhưng đến ngày 02/7/2015, Tòa án tỉnh mới ra quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung, để quá thời hạn xét xử hơn 3 tháng.

Một số vụ án trả hồ sơ không đúng quy định tại Điều 179, Bộ luật tố tụng hình sự. Điển hình: Vụ án Đoàn Duy Đông, phạm tội “Mua bán vật liệu nổ”, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh truy tố Đoàn Duy Đông về hành vi mua bán trái phép 40 kg thuốc nổ. Ngoài ra, ngày 26/10/2010, Công an tỉnh Quảng Ninh bắt quả tang Trương Việt Hà cùng một đối tượng điều khiển xe ô tô vận chuyển 306 kg thuốc nổ và 1063 kíp nổ. Quá trình bắt giữ, đối tượng đi cùng Hà bỏ trốn, Hà khai người đó là Đoàn Duy Đông. Qua điều tra, chưa đủ căn cứ để kết luận về hành vi của Đông nên Cơ quan điều tra đã quyết định tách vụ án (số 29, ngày 27/01/2015 ) để điều tra, làm rõ và xử lý sau. Tuy vậy, Tòa án vẫn trả hồ sơ cho Viện kiểm sát yêu cầu làm rõ hành vi của Đông. Việc trả hồ sơ của Tòa án nhân dân tỉnh là không đúng quy định của pháp luật và không được Viện kiểm sát nhân dân tỉnh chấp nhận.

Xét xử thiếu tình tiết định khung hình phạt; nhận định, đánh giá sai tình tiết định khung hình phạt: Bản án số 17, ngày 21/11/2014 của TAND huyện Tiên Yên xét xử bị cáo Hà Văn Hiệp về tội “Cố ý gây thương tích”. Chỉ vì nghi ngờ cháu Bế Văn Công (13 tuổi 07 tháng) lấy trộm tiền của gia đình mình, Nông Văn Thái đã rủ Hà Văn Hiệp, Lưu Văn Chiến gọi cháu Công đến nhà tra hỏi. Tại nhà Thái, Hiệp cùng Thái và Chiến dùng lời nói đe dọa, dùng tay tát và túm tóc cháu Công, dùng đầu gối thụi, đánh vào mặt, mũi, làm cháu Công bị gẫy xương cánh mũi, tổn hại 15% sức khỏe. Hành vi của Hà Văn Hiệp thể hiện tính côn đồ, coi thường pháp luật, thuộc 2 tình tiết định khung hình phạt “gây thương tích đối với trẻ em” và “có tính chất côn đồ”, qui định tại các Điểm d, i, Khoản 1, Điều 104, Bộ luật hình sự. Bản án sơ thẩm xét xử các bị cáo theo Khoản 2, Điều 104, Bộ luật hình sự với 01 tình tiết định khung hình phạt là “gây thương tích đối với trẻ em” là chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, bỏ lọt tình tiết định khung hình phạt; Bản án số 01/HSST, ngày 08/01/2015 của TAND thành phố Cẩm Phả xét xử bị cáo Ngô Thanh Tuấn có hành vi dùng chân đạp vào đầu, mặt của người bị hại, gây thương tích , làm tổn hại 1% sức khỏe, nhưng lại nhận định “dùng hung khí nguy hiểm tấn công đè bẹp ý chí bị hại” là không chính xác.

Áp dụng biện pháp thi hành hình phạt không thỏa đáng, không bảo đảm tính nhân đạo của pháp luật : Bản án số 05/HSST ngày 16/01/2015 của Tòa án nhân dân huyện Đông Triều (nay là thị xã Đông Triều) xét xử 12 bị cáo về tội “Đánh bạc”, “Gá bạc”, với tổng số tiền các bị cáo sử dụng đánh bạc là 16,8 triệu đồng. hội đồng xét xử cho 4 bị cáo hưởng án treo, các bị cáo còn lại đều bị phạt tù giam, hình phạt cao nhất là 12 tháng. Đáng lưu ý, trong số những bị cáo bị phạt tù có Lê Hồng Tuyến là người bị khuyết tật nặng (teo 2 chân từ nhỏ), không còn khả năng lao động, gia đình thuộc diện hộ nghèo lại bị xử 12 tháng tù và phạt tiền 5 triệu đồng. Mức án đối với bị cáo Tuyến là không phù hợp, không đảm bảo tính nhân đạo của pháp luật và chính sách của Nhà nước đối với người khuyết tật.

Xác định sai tư cách người tham gia tố tụng, ban hành quyết định không đúng thẩm quyền: Bản án hình sự sơ thẩm số 01 ngày 13/5/2015 của TAND huyện Ba Chẽ đã xét xử Hoàng Văn Chuẩn cùng đồng bọn phạm tội “Trộm cắp tài sản”. Các bị cáo trộm cắp chiếc máy đầm cóc của anh Lý Mạnh Quyết gửi tại nhà anh Triệu Kim Đức, nhưng bản án lại xác định anh Đức là bị hại và tuyên tịch thu phát mại, sung công quỹ chiếc máy của anh Quyết là không đúng quy định tại Khoản 2, Điều 41, Bộ luật hình sự và Điểm b, Khoản 2, Điều 76 Bộ luật tố tụng hình sự; vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng quy định tại Khoản 1; Điểm C, Khoản 2, Điều 4 Thông tư liên tịch số 01 ngày 27/8/2010 của VKSNDTC-BCA-TANDTC, dẫn đến cấp phúc thẩm phải hủy án.

Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 03/2015/HSST-QĐ ngày 15/01/2015 của TAND TP Uông Bí xác định sai tư cách của người tham gia tố tụng (xác định người bị hại là người làm chứng). Đồng thời quyết định dẫn giải người làm chứng do Thẩm phán ký là không đúng quy định tại Điều 134, Bộ luật hình sự.

Vi phạm trong công tác giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình

Áp dụng chưa đúng Pháp lệnh về án phí, lệ phí Tòa án: Vụ án tranh chấp thừa kế giữa đồng nguyên đơn ông Trần Sương Bình, bà Đào Thị Bền, bị đơn là chị Trần Thị Hồng, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh bất động sản Quảng Ninh…. Trong vụ án này, Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh bất động sản Quảng Ninh tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền và nghĩa vụ liên quan, không có yêu cầu độc lập nhưng Tòa án lại buộc công ty phải chịu án phí là không đúng. Bên cạnh đó, hàng thừa kế thứ nhất chỉ được hưởng phần chia thừa kế 110 triệu đồng, nhưng bản án sơ thẩm lại buộc các đương sự phải chịu 7.000.000đ tiền án phí là trái với Mục 2, Phần I, danh mục về án phí, lệ phí của Tóa án. Vụ án này VKS đã ban hành kháng nghị và được Tòa án xét xử chấp nhận.

Việc thu thập, đánh giá chứng cứ thiếu chính xác: Vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn anh Nguyễn Văn Hóa và bị đơn Đỗ Thị Chín (Tòa án thị xã Quảng Yên xét xử sơ thẩm ngày 18/9/2014). Cấp sơ thẩm đã tiến hành tổ chức thẩm định đối với tài sản tranh chấp. Tại biên bản thẩm định kèm theo sơ đồ thửa đất thể hiện thửa đất đang tranh chấp, Hội đồng thẩm định đã đo vẽ sang hết cả phần đất là đường đi của xóm và một phần đất của gia đình ông Nguyễn Văn Khương (là hộ gia đình cách gia đình anh Hóa một ngõ). Bản án đã tuyên buộc bà Chín phải trả cho anh Hóa cả phần đất gia đình bà không lấn chiếm. Do đó, VKSND tỉnh Quảng Ninh đã kháng nghị phúc thẩm và được Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận kháng nghị, sửa án sơ thẩm.

Việc áp dụng Bộ luật dân sự không chính xác: Vụ kiện “Tranh chấp hôn nhân gia đình” giữa nguyên đơn Vũ Thị Thúy Mai với bị đơn anh Nguyễn Mạnh Cương; người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là ông Nguyễn Đức Cảo, bà Nguyễn Thị Mùi; Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt (chi nhánh Quảng Ninh) và Công ty cổ phần thương mại công nghiệp Thành Vinh.

Vụ kiện này được Tòa án nhân dân thành phố Cẩm Phả xét xử sơ thẩm ngày 09/02/2015. Tài liệu có trong hồ sơ vụ kiện thể hiện căn nhà 2 tầng trên diện tích 60m² tại tổ 9, khu Tân Lập 7, phường Cẩm Thủy, TP Cẩm Phả đứng tên bà Mùi. Ngày 15/12/2012, ông Cảo, bà Mùi đứng ra bảo lãnh cho Công ty cổ phần thương mại công nghiệp Thành Vinh để vay vốn Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt. Hợp đồng này đã được Văn phòng công chứng chứng thực theo quy định. Năm 2014, chị Mai xin ly hôn anh Cương. Chị Mai cung cấp một biên bản xác nhận ngôi nhà đang thế chấp tại Ngân hàng là tài sản chung của của ông Cảo, bà Mùi và Anh Cương, chị Mai. Do đó, chị Mai đề nghị tuyên bố hợp đồng bảo lãnh trên là vô hiệu và bản án sơ thẩm chấp nhận yêu cầu của chị Mai, tuyên bố hợp đồng vô hiệu . Quá trình giải quyết vụ án, chị Mai và anh Cương cung cấp một biên bản xác nhận giá trị tài sản của anh, chị mỗi người tương ứng ¼ ngôi nhà đứng tên bà Mùi. Biên bản được lập ngày 01/10/2012 (trước khi ông Cảo, bà Mùi thế chấp vay ngân hàng). Tuy nhiên, biên bản không có xác nhận của chính quyền địa phương và cơ quan công chứng theo quy định. Ông Cảo, bà Mùi ký hợp đồng bảo lãnh, thế chấp với ngân hàng cũng không thông báo cho Ngân hàng biết nội dung này. Khi thế chấp, ông Cảo, bà Mùi đã đăng ký tài sản thế chấp tại trung tâm đăng ký quyền sử dụng đất của thành phố Cẩm Phả. Như vậy, việc bảo lãnh, thế chấp của ông Cảo, bà Mùi là đúng quy định của Bộ luật dân sự, nhưng bản án sơ thẩm áp dụng Điều 127, 128, Bộ luật dân sự tuyên bố hợp động vô hiệu là không đúng, gây thiệt hại cho Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu điện Liên Việt chi nhánh Quảng Ninh. VKSND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành kháng nghị và được Tòa án chấp nhận kháng nghị, hủy án sơ thẩm để giải quyết lại theo thủ tục chung.

Vi phạm trong công tác giải quyết các vụ án hành chính, kinh doanh, thương mại

Vi phạm thời hạn tố tụng: Có 04 vụ án vi phạm thời hạn giải quyết. Điển hình: Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh thụ lý, giải quyết việc đề nghị mở thủ tục phá sản theo trình tự sơ thẩm giữa Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam chi nhánh Hạ Long và Công ty cổ phần Bus Vân Đồn. Vụ việc thụ lý ngày 03/3/20114, VKSND tỉnh đã kiến nghị năm 2014 nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết. Vi phạm thời hạn giải quyết được quy định tại Điều 28, Luật phá sản năm 2014.

Áp dụng thiếu căn cứ pháp lý: Quyết định công nhận thỏa thuận của các đương sự số 01, ngày 30/01/2015 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh, giải quyết việc kiện giữa nguyên đơn là Ngân hàng đầu tư và phát triển Campuchia và bị đơn là công ty TNHH một thành viên Hồng Cẩm không áp dụng Điều 27, Pháp lệnh về lệ phí, án phí của Tòa án.

Vi phạm công tác thi hành án dân sự

Chậm chuyển bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật đến Cơ quan thi hành án dân sự để ra quyết định thi hành: Tại thời điểm 21/5/2015 có 9 bản án, quyết định chưa được chuyển đến Cục thi hành án dân sự tỉnh theo quy định tại Điều 2 và Khoản 1, Điều 28, Luật thi hành án dân sự (Bản án dân sự sơ thẩm số 02/DS-ST, ngày 22/4/2014, Bản án số 07/HNGĐ-ST, ngày 14/5/2014 v.v…).

Chậm mở phiên họp theo trình tự phúc thẩm xét kháng nghị của Viện kiểm sát đối với Quyết định miễn, giảm của Tòa án cấp huyện: Ngày 06/10/2014, VKSND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành kháng nghị đối với Quyết định xét miễn, giảm tiền phạt, án phí số 01/2004/QĐ-TA ngày 04/9/2014 của Tòa án nhân dân thị xã Quảng Yên vì có vi phạm pháp luật, nhưng đến ngày 13/5/2015, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng ninh mới mở phiên họp xét quyết định nêu trên (Theo quy định tại Khoản 2, và Khoản 3, Điều 64, Luật thi hành án dân sự, vụ việc để quá hạn 7 tháng).

Từ những vi phạm nêu trên, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị yêu cầu đồng chí Chánh án tòa án nhân dân tỉnh kiểm tra, tổ chức rút kinh nghiệm, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục vi phạm, bảo đảm hoạt động giải quyết các vụ án tuân thủ đúng quy định của pháp luật, góp phần tăng cường pháp chế tại địa phương./.

T.T