Qua công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng dân sự, Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm tại Đà Nẵng rút kinh nghiệm trong việc xử lý phần giao dịch ngoại tệ cho các VKSND địa phương, khi kiểm sát các bản án Dân sự của Tòa án. Nội dung vụ án như sau:..
Viện phúc thẩm II rút kinh nghiệm trong việc
giải quyết vay ngoại tệ bị kháng nghị giám đốc thẩm
Qua công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng dân sự, Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm tại Đà Nẵng rút kinh nghiệm trong việc xử lý phần giao dịch ngoại tệ cho các VKSND địa phương, khi kiểm sát các bản án Dân sự của Tòa án. Nội dung vụ án như sau:
Trước tháng 10/2007, bà Nguyễn Thị Thu Trang cho bà Trần Thị Minh Châu vay tiền Việt Nam đồng(VNĐ) và đô la Mỹ(USD) nhiều lần với thỏa thuận: bà Châu trả lãi 03% /tháng với tiền VND và 02% /tháng đối với Đô la Mỹ, có bảo lãnh của bà Trần Thị Minh Hoa. Hai bên chốt nợ ngày 10/10/2007, cụ thể: bà Châu nợ bà Trang tổng số tiền là:860.000.000đ và 15.000 USD.
Bà Châu trả lãi tiền VND được 11 tháng và Đô la Mỹ được 12 tháng.Tháng 12/2007 Bà Châu trả được 250.000.000đ tiền gốc (còn lại 610.000.000đ). Ngày 8/3/2008 bà Châu viết giấy vay 50.000.000đ và 12/3/2008 vay 50.000.000đ, với thỏa thuận: không thời hạn, cần lấy phải báo trước 1 tháng, nâng tổng số tiền vay của bà Châu lên 710.000.000đ và 15.000đô la Mỹ. Bà Trang yêu cầu bà Châu trả nợ toàn bộ số tiền nợ gốc và tiền lãi chỉ tính từ tháng 1/2010 đến thời điểm Tòa án mở phiên tòa xét xử; bà không yêu cầu bà Hoa trả nợ thay và yêu cầu Tòa án có biện pháp ngăn chặn bà Châu xuất cảnh, khi vụ án chưa được giải quyết dứt điểm.
Quá trình giải quyết vụ kiện, bà Châu và bà Hoa thừa nhận nội dung trên và chưa tră nợ bà Trang được vì làm ăn thua lỗ.
Quá trình tố tụng thể hiện: Bản án dân sự sơ thẩm số 17/2011 ngày 19/7/2011
Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa áp dụng các Điều 34, Điều 131, Điều 201 Bộ luật tố tụng dân sự; áp dụng các Điều 471, Điều 475 Bộ luật dân sự (sửa đổi) năm 2005, tuyên: Chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn- bà Trang, đối với bị đơn - bà Châu, buộc bà Châu trả cho bà Trang tiền nợ gốc: 1.018.850.000đ (gồm: 710.000.000VNĐ và 15.000 đô la Mỹ được quy đổi ra VNĐ) và tiền lãi: 207.955.000đ, tổng cộng: 1.226.805.000đ.Áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Cấm bà Châu xuất cảnh đến khi có quyết định mới.
Qua kiểm sát bản án, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh khánh Hòa dã ra quyết định kháng nghị số 50 ngày 15/8/2011 với bản án trên, đề nghị tuyên bố hợp đồng vay nợ trên bị vô hiệu một phần, buộc bà Châu trả cho bà Trang 15.000 đô la , bà Trang trả lại cho bà Châu số tiền lãi tính trên 15.000 đô la trên; và kháng nghị bổ sung số 680 ngày 25/8/2011 đề nghị tòa án tịch thu số tiền lãi trên sung công quỹ nhà nước.
Hội đồng xét xử Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng, trong bản án dân sự phúc thẩm số 24 ngày 12/3/2012 đã chấp nhận cả hai kháng nghị trên của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa sửa án sơ thẩm: tuyên bố hợp đồng vay của bà Nguyễn Thị Thu Trang và Trần Thị Minh Châu vô hiệu một phần, tịch thu sung công quỹ nhà nước khoản tiền lại vay 15.00 đôla mà bà Trang nhận từ bà Châu vì bất hợp pháp.
Vấn đề cần rút kinh nghiệm qua vụ án này là: Tòa án cấp sơ thẩm đã không thực hiện đúng quy định tại điều 22 Pháp lệnh ngoại hối năm 2006 quy định: “ trên lãnh thổ Việt Nam, mọi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo của người cư trú, người không cư trú không được thực hiện bằng ngoại hối, trừ các giao dịch với các tổ chức tín dụng”. Từ đó không xác định được Giao dịch cho vay trên của bà Trang và bà Châu với số tiền 15.000 đô la là không được phép dẫn đến vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật. Vì vậy, tòa án sơ thẩm đã không áp dụng Điều 128 Bộ luật dân sự năm 2005 để tuyên phần giao dịch đó là vô hiệu; không áp dụng Điều 137 Bộ luật Dân sự xử lý phần giao dịch vô hiệu đó theo quy đúng đúng đắn của pháp luật, đã quyết định như bản án đã tuyên là sai pháp luật.
Cũng qua việc giải quyết vụ án này, cho thấy Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã làm tốt công tác kiểm sát bản án, thực hiện tốt quyền kháng nghị phúc thẩm quy định tại Điều 21, Điều 250 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2011 đảm bảo cho việc giải quyết vụ án dân sự kịp thời, đúng pháp luật.
Thái Hưng