Thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị, Kế hoạch của Tỉnh ủy và Chỉ thị công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban cán sự Đảng đã chỉ đạo Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai triển khai thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp, đạt kết quả cụ thể...
Kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW của
Bộ Chính trị về “chiến lược cải cách tư pháp” của VKS Đồng Nai
Thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị, Kế hoạch của Tỉnh ủy và Chỉ thị công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban cán sự Đảng đã chỉ đạo Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai triển khai thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp, đạt kết quả cụ thể:
Về tổ chức phiên tòa theo yêu cầu cải cách tư pháp: Viện kiểm sát hai cấp tỉnh Đồng Nai đã tổ chức triển khai đầy đủ và yêu cầu thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 49-NQ/TW trong chương trình, kế hoạch công tác về phiên tòa mẫu, phiên tòa rút kinh nghiệm theo tinh thần cải cách tư pháp. Các phòng nghiệp vụ và Viện kiểm sát cấp huyện chủ động phối hợp với Tòa án giải quyết các vụ án với các tiêu chí có nhiều tình tiết phức tạp, quan điểm đánh giá về chứng cứ, tội danh khác nhau và có nhiều luật sư tham gia bào chữa theo yêu cầu hoặc theo luật định cho các bên tham gia tố tụng; vụ án dư luận xã hội quan tâm để xác định án trọng điểm. Các phiên tòa được dư luận đánh giá cao về chất lượng tranh luận, do kiểm sát viên nghiên cứu kỹ các tình tiết, dự kiển các tình huống có thể phát sinh tại phiên tòa và xây dựng đề cương xét hỏi chi tiết. Viện kiểm sát hai cấp đã phối hợp với tòa án tổ chức 130 phiên tòa xét xử theo thủ tục rút gọn; xét xử án trọng điểm: 439 vụ; tổ chức tốt 141 phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp để rút kinh nghiệm và nâng cao trình độ, năng lực, trau dồi bản lĩnh cho các Kiểm sát viên cấp tỉnh và huyện góp phần cùng Tòa án tuyên các bản án đều thấu lý đạt tình, đúng pháp luật, hiệu quả răn đe, phòng ngừa và hướng thiện trong giáo dục và trừng trị các tội phạm.
Từ 2006 đến nay, Viện kiểm sát hai cấp Đồng Nai đã thụ lý 14.321 vụ án hình sự 25.363 bị cáo; kiểm sát giải quyết 13.930 vụ 24.323 bị cáo; thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự 14.455 phiên tòa sơ thẩm, 987 phiên tòa phúc thẩm,17 phiên giám đốc thẩm.
Trách nhiệm, tính chủ động của Kiểm sát viên, được nâng cao phát huy nhất là các việc ban hành các quyết định, đề ra các yêu cầu thuộc thẩm quyền tố tụng của viện Kiểm sát trong giai đoạn khởi tố, điều tra, kiểm sát việc khởi tố, kiểm sát các biện pháp ngăn chặn đảm bảo đúng pháp luật. Truy tố đùng người, đúng tội, không làm oan, không để lọt tội. Các tội phạm dều được phát hiện, điều tra, xử lý kịp thời. Những sai sót trong quá trình tố tụng đều được xử lý kiến nghị, kháng nghị kịp thời, được chấp nhận và khắc phục sửa chữa. Thực hiện Nghị quyết 49, Viện kiểm sát hai cấp nâng cao mọi mặt về trình độ và năng lực để đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong nghiệp vụ công tác kiểm sát. Tiến độ và chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử được nâng lên. Kiểm sát viên hai cấp nghiên cứu kỹ hồ sơ, chuẩn bị đề cương xét hỏi tại tòa, dự thảo luận tội, chủ động tham gia thẩm vấn, tranh luận tại tòa, kiểm sát chặt chẽ hoạt động tố tụng của Hội đồng xét xử cùng những người tham gia tố tụng. Tăng cường kiểm sát về thời hạn thụ lý, thời hạn đưa vụ án ra xét xử, căn cứ và thời hạn hoãn phiên tòa. Lãnh đạo phòng và Viện kiểm sát cấp huyện trực tiếp thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án có tính chất phức tạp, án điểm, án dư luận quan tâm, đưa ra xét xử lưu động đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. Qua 5 năm không có trường hợp nào Viện kiểm sát truy tố, tòa án xét xử tuyên không phạm tội .
Với tinh thần và khí thế sôi nổi thi đua thực hiện nội dung và tinh thần cải cách tư pháp của Nghị quyết 49/TW, Kế hoạch của Tỉnh ủy , viện kiểm sát tối cao, Viện kiểm sát tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị Cơ quan điều tra 99 việc; kháng nghị 216 vụ án do vi phạm nghiêm trọng về tố tụng; kiến nghị 69 việc với Tòa án nhằm khắc phục các vi phạm về tố tụng; ban hành 32 văn bản kiến nghị với cơ quan nhà nước chấn chỉnh công tác quản lý hành chính trật tự xã hội, ngân sách, tài sản…. phòng ngừa các vi phạm, tội phạm. Các kiến nghị, kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân đều có căn cứ pháp luật và được chấp nhận, khắc phục ngay. Không có tình trạng kháng nghị, kiến nghị tràn lan, thiếu căn cứ.
Viện kiểm sát tỉnh thường xuyên thông báo rút kinh nghiệm cho cấp huyện về công tác công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp đã nâng cáo tính độc lập, và chịu trácch nhiệm của cấp huyện, của Kiểm sát viên trong hoạt động tố tụng.
Tổ chức các Hội nghị tập huấn chuyên đề “chất lượng luận tội và kỹ năng thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên tòa hình sự”hay chuyên đề “ Nâng cao chất luợng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử nhằm hạn chế việc trả hồ sơ dể điều tra bổ sung giữa các cơ quan tố tụng”.
Để nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự, Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra, Tòa án đã ban hành Quy chế phối hợp liên ngành tư pháp, đồng thời thường kỳ hàng quý ban lãnh đạo Viện tỉnh chủ trì tổ chức họp liên ngành các cơ quan tư pháp rút kinh nghiệm trong thực hiện Quy chế phối hợp và giải quyết các vụ án phức tạp, vướng mắc quan điểm xử lý giữa các ngành.
Từ việc tập trung nâng cao nhận thức, trình độ và trau dồi bản lĩnh pháp luậtcho kiểm sát viên, nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai đưa công tác kiểm sát chuyển biến hẳn về chất như chấm dứt cơ bản tình trạng hình sự hóa các quan hệ dân sự. Các tội phạm đều được phát hiện , khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử đúng pháp luật. Việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những tội phạm là người có chức vụ, quyền hạn trong thực thi pháp luật, và tội phạm mới xuất hiện trong quá trình phát triển kinh tế thị trường, khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế đều được xử lý nghiêm minh, kịp thời và đúng quy định của pháp luật.
Viện kiểm sát đã ban hành 96 kháng nghị phúc thẩm, 39 kháng nghị giám đốc thẩm, 33 báo cáo đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm do xét thấy bản án vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Dân sự, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, Luật tố tụng hành chính. Ngành kiểm sát Đồng Nai tổ chức tập huấn về Luật Tố tụng hành chính, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, kịp thời đáp ứng mở rộng phạm vi tham gia phiên tòa của Viện kiểm sát, tham gia 80% các phiên tòa sơ thẩm, 100% phiên họp, phiên tòa phúc thẩm, tái thẩm.
Thực hiện Luật thi hành án hình sự, Chỉ thị số 04 cuả Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về phân cấp công tác kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân Đồng Nai đã tiếp nhận Trại giam Xuân Lộc do Bộ công an quản lý, để kiểm sát đúng quy định, thực hiện chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước về đặc xá, xét miễn giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho 9.127 phạm nhân, Đắc xá cho 1.140 phạm nhân đúng quy định pháp luật. Ban hành 04 kháng nghị và 13 kiến nghị với Tòa án hai cấp; trực tiếp kiểm tra phúc tra, kiểm sát trực tiếp 270 lượt tại các ủy ban nhân dân phường. Ban hành 07 yêu cầu, 38 kiến nghị về công tác thi hành án dân sự. Ban hành 18 kháng nghị việc ra quyết định kê biên, bán đấu giá tài sản. Tiến hành 80 cuộc kiểm sát trực tiếp, các kháng nghị, kiến nghị được cơ quan Tòa án, Thi hành án, UBND phường chấp nhận sửa chữa.
Hoàn thiện cơ chế giám sát của cơ quan dân cử và phát huy quyền làm chủ của nhân dân đối với cơ quan Viện kiểm sát hai cấp: Định kỳ 06 tháng đầu năm và tổng kết năm công tác, Viện kiểm sát nhân dân đều báo cáo kết quả công tác và trả lời chất vấn về trách nhiệm của ngành với Đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, giúp Hội đồng nhân dân thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ giám sát các hoạt động tư pháp mà trọng tâm là việc bắt, giam giữ, truy tố và xét xử đúng người đúng tội.
Ban lãnh đạo Viện kiểm sát tỉnh thường xuyên kiểm tra và báo cáo kết quảgiải quyết các vụ việc do dư luận xã hội phát hiện và nêu trên các phương tiện truyền thông đại chúng, báo chí, mạng internet…có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của ngành Kiểm sát tỉnh Đồng Nai. Khi nhận được thông tin, thông báo chỉ đạo của Viện kiểm sát cấp trên đều có báo cáo nội dung cụ thể và kết quả giải quyết theo đúng quy định. Đối với các vụ việc cần phải có thời gian kiểm tra, giải quyết thì có các báo cáo nội dung ban đầu, đồng thời tiếp tục đôn đốc, nắm tiến độ giải quyết.
Với việc đào tạo và xây dựng con người tiểu chuẩn: viên kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai tiếp tục triển khai thực hiện kế hoạch, chương trình đào tạo bồi dưỡng cán bộ công chức hằng năm nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ chính trị tạo sự chuyển biến tích cực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị hiện nay. Rà soát, phát hiện bổ sung quy hoạch cán bộ tạo nguồn đào tạo, luân chuyển, giao việc, khuyến khích tạo điều kiện cho cán bộ công chức tự học, nâng cao trình độ nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học.Chuyên môn toàn ngành : Trình độ Thạc sỹ 5 người, cử nhân: 252, Cao học luật: 03 người. Có 33 người cao cấp chính trị, 17 người cử nhân chính trị, 20 người trung cấp chính trị, 13 kiểm sát viên giỏi có năng lực trình độ. Mở lớp học đào tạo nghiệp vụ kiểm sát Đồng Nai với 68 học viên. Lãnh đạo khen thưởng đốt xuất cho các kiểm sát viên có thành tích xuất sắc trong việc kháng nghị các bản án sơ thẩm, phúc thẩm của Tòa án khi xét xử được Tòa án chấp nhận cũng là một hình thức khuyến khích phát triển tài năng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Ngành giao.
Thực hiện tốt Đảng lãnh đạo với công tác kiểm sát : Coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho Đảng viên, đoàn viên. Hàng tháng Ban cán sự đảng chỉ đạo các chi bộ sinh hoạt đảng, tổng kết các thành tích, chương trình hành động cấp ủy xây dựng trong năm và phương hướng phát triển thời gian tới. Họp chi bộ phổ biển các chỉ thị, nghị quyết cấp trên, chuẩn bị đầy đủ các tài liệu của Ban tuyên giáo Trung ương và Ban tuyên giáo tỉnh ủy cho từng cán bộ đảng viên, nêu gương người tốt, ngăn chặn biểu hiện lãng phí. Chỉ đạo chặt chẽ các hoạt động của Viện kiểm sát từ việc xây dựng quy chế làm việc, quy trình giải quyết của từng khâu công tác, quy trình giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo, Quy trình thanh quyết toán tài chính và công tác cải cách hành chính…
Việc thực hiện Cải cách tư pháp trên đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực cho ngành Kiểm sát tỉnh Đồng Nai. Viện kiểm sát hai cấp đã từng bước đổi mới và nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp,củng cố đoàn kết nội bộ , xây dưng Ngành vững mạnh. Quán triệt các nghị quyết của Đảng bộ tỉnh, Ban cán sự đảng,Viện kiểm sát đã thực hiện tốt vai trò lãnh đạo với các mặt công tác chuyên môn bám sát và thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Mặc dù vậy, so với yêu cầu cải cách tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai vẫn còn hạn chế ở việc tiếp nhận và xử lý tin bao tội phạm, kiến nghị khởi tố, quản lý và xử lý về tội phạm kinh tế…
Việc đổi mới hoạt động xét xử theo hướng tranh tụng tại phiên tòa chưa được hướng dẫn, triển khai đồng bộ thống nhất nội dung, phạm vi, cách thức tranh tụng, nên chất lượng một vài phiên tòa chưa được cao.
Công tác bổ nhiệm kiểm sát viên cấp huyện còn chậm, công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, kiến thức pháp luật quốc tế chưa thực sự đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ những năm tới của ngành Kiểm sát.
Một số ít kiểm sát viên về kinh nghiệm và năng lực còn hạn chế so với đòi hỏi nhiệm vụ Ngành.
Qua 5 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai có một số đề xuất:
Đề nghị với Tỉnh ủy thường xuyên chỉ đạo việc thực hiện Nghị quyết số 49, Thường trực Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho ngành Kiểm sát để có được trang bị các thiết bị hoạt động, mở lớp đào tạo, bồi dưỡng chính trị, ngoại ngữ, tin học, kiến thức về pháp luật quốc tế, hội nhập… đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao thực hiện tốt nhiệm vụ của Ngành và địa phương.
Mở rộng quyền hạn tố tụng hình sự, tính độc lập và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật cho Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán để chủ động thực thi nhiệm vụ.
Cần bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp không thời hạn để nâng cao tính chủ động , hiệu quả trong công tác, tránh bệnh hình thức, sợ đụng chạm, thiếu tinh thần đấu tranh…
Có chính sánh chế độ lương đặc thù cho ngành tư pháp để ổn định cuộc sồng, chống tham nhũng lãng phí.
Viện kiểm sát nhân dân tối cao trình Quốc hội tăng cường biên chế cho ngành kiểm sát nhất là các chức danh Kiểm sát viên, Thẩm phán, vì lượng án nhiều.
Mở rộng diện tích trụ sở làm việc để đảm bảo việc tăng thẩm quyền và thành lập Viện kiểm sát khu vực được thực hiện tốt.
Thái Hưng