Hà Nam là một tỉnh nằm ở vị trí tiếp giáp với phía Nam của thủ đô Hà Nội, có các tuyến đường giao thông quan trọng như Quốc lộ 1A, 21, 38, tuyến đường sắt Bắc Nam chạy qua và đường thủy nội hạt nên mật độ, lưu lượng người và phương tiện tham gia giao thông lớn; trong thời gian qua các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã có nhiều giải pháp và biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu tình trạng tai nạn và ùn tắc giao thông như đầu tư, sửa chữa, nâng cấp các tuyến đường giao thông đường bộ, các lực lượng chức năng tăng cường công tác tuần tra trên các tuyến đường nhằm phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về an toàn giao thông; phối hợp với các cơ quan Báo, Đài phát thanh truyền hình của tỉnh tuyên truyền phố biến pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông….
Một số biện pháp nâng cao chất lượng phân loại, xử lý các vụ việc
vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ ở Hà Nam
Hà Nam là một tỉnh nằm ở vị trí tiếp giáp với phía Nam của thủ đô Hà Nội, có các tuyến đường giao thông quan trọng như Quốc lộ 1A, 21, 38, tuyến đường sắt Bắc Nam chạy qua và đường thủy nội hạt nên mật độ, lưu lượng người và phương tiện tham gia giao thông lớn; trong thời gian qua các cấp, các ngành và các tổ chức đoàn thể trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã có nhiều giải pháp và biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu tình trạng tai nạn và ùn tắc giao thông như đầu tư, sửa chữa, nâng cấp các tuyến đường giao thông đường bộ, các lực lượng chức năng tăng cường công tác tuần tra trên các tuyến đường nhằm phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về an toàn giao thông; phối hợp với các cơ quan Báo, Đài phát thanh truyền hình của tỉnh tuyên truyền phố biến pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông…. Do vậy tình hình trật tự an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh Hà Nam có sự chuyển biến tích cực, số vụ tai nạn giao thông giảm so với những năm trước, song vẫn xảy ra nhiều vụ gây hậu quả nghiêm trọng.
Lãnh đạo hai ngành Công an, Viện kiểm sát các huyện, thành phố của tỉnh Hà Nam đã quan tâm chỉ đạo tốt việc tiếp nhận, quản lý và giải quyết các vụ tai nạn giao thông xảy ra trên địa bàn. Công tác phối hợp giữa hai cơ quan được thực hiện tốt, hầu hết các vụ tai nạn giao thông xảy ra trên địa bàn Cơ quan Công an đều thông báo kịp thời cho Viện kiểm sát và các ngành chức năng để tiến hành khám nghiệm hiện trường, tử thi, thu thập chứng cứ để có cơ sở giải quyết vụ việc đúng quy định của pháp luật, không có trường hợp nào phải dựng lại hiện trường vì không có Kiểm sát viên tham gia khám nghiệm. Việc họp phân loại, giải quyết các vụ việc tai nạn giao thông được hai ngành duy trì, nghiêm túc, đường lối xử lý các vụ việc cơ bản đảm bảo khách quan, chính xác và phù hợp với quy định của pháp luật. Đối với các vụ vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ đã khởi tố, truy tố và đưa ra xét xử trong thời gian từ 01/10/2011 đến 31/8/2012 không xảy ra trường hợp nào oan sai, bị Tòa án tuyên bị cáo không phạm tội. Riêng Công an huyện Bình Lục làm tốt việc thông báo hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ của người vi phạm đến cơ quan và địa phương quản lý người vi phạm, đã phát huy tốt tác dụng tuyên truyền giáo dục ý thức chấp hành pháp luật về an toàn giao thông. Tuy nhiên, công tác phân loại, xử lý vụ việc vi phạm về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ ở Hà Nam còn một số hạn chế:
Công tác tiếp nhận và quản lý các tin báo về tai nạn giao thông ở một số đơn vị vào sổ còn chưa kịp thời, ghi chép chưa đầy đủ. Việc khám nghiệm hiện trường ở một số vụ việc chưa tốt, có vụ như: biên bản khám nghiệm hiện trường nêu tại hiện trường có các mảnh nhựa và kính của xe mô tô bị vỡ rơi ra nhưng không tiến hành đo cụ thể từ điểm cố định đến vị trí các mảnh vỡ đó để có căn cứ xác định điểm va chạm hoặc cơ quan điều tra tiến hành khám nghiệm hiện trường song với các tài liệu có trong hồ sơ và biên bản khám nghiệm chưa xác định được điểm va chạm giữa hai phương tiện. Có trường hợp không thu thập giấy chứng nhận thương tích hay bệnh án để xác định thương tích của nạn nhân; không xác định thiệt hại về sức khỏe và tài sản để làm căn cứ xử lý vụ án chính xác; không lấy lời khai của các nhân chứng để xác định ai là người điều khiển phương tiện nên thiếu cơ sở xác định lỗi của nạn nhân.
Việc áp dụng điều luật để Quyết định không khởi tố vụ án hình sự đối với một số vụ tai nạn giao thông chưa chính xác: Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết đáng lẽ phải áp dụng Khoản 7 Điều 107 Bộ luật tố tụng hình sự để làm căn cứ ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự nhưng Cơ quan điều tra lại áp dụng Khoản 2 Điều 107 Bộ luật tố tụng hình sự quy định về “Hành vi không cấu thành tội phạm”; trường hợp xác định nguyên nhân tai nạn là sự kiện bất ngờ đáng lẽ phải áp dụng Khoản 2 Điều 107 Bộ luật tố tụng hình sự thì lại áp dụng Khoản 7 Điều 107 Bộ luật tố tụng hình sự. Xử lý hành vi vi phạm chưa triệt để, có vụ đã có kết quả xác định lỗi do xe ô tô chở quá tải, lái xe không làm chủ tốc độ nhưng Cơ quan điều tra chỉ ra quyết định xử phạt hành chính đối với lỗi xe ô tô chở quá tải mà chưa xử lý hành vi đi quá tốc độ.
Thiếu sót trên là do một số cán bộ trách nhiệm chưa cao khi được phân công nhiệm vụ; trình độ năng lực kinh nghiệm của một số cán bộ còn hạn chế; nhiều trường hợp do nhận thức không đúng về loại tội này và coi đây là lỗi vô ý, tai nạn ngoài ý muốn nên dễ dàng chấp nhận sự thỏa thuận bồi thường giữa cán bên, thiếu kiên quyết trong việc xử lý dẫn đến tỷ lệ giải quyết các vụ tai nạn giao thông khởi tố hình sự chiếm tỷ lệ thấp (25%). Trang thiết bị phục vụ công tác khám nghiệm thiếu. Thực tế việc giải quyết nhiều vụ va chạm và tai nạn giao thông gặp khó khăn do người bị hại từ chối giám định sức khỏe hoặc gia đình nạn nhân cương quyết không cho các cơ quan chức năng khám nghiệm tử thi nên không có cơ sở để phân loại giải quyết.
Để khắc phục những thiếu sót nêu trên Liên ngành Công an, Viện kiểm sát tỉnh Hà Nam đề ra các biện pháp sau:
- Tăng cường hơn nữa việc phối hợp giữa hai ngành Công an và Kiểm sát trong công tác phân loại và xử lý các vụ tai nạn giao thông trên cơ sở chức năng nhiệm vụ của mỗi ngành. Trong mọi trường hợp cần phải phân tích, đánh giá lỗi của các bên tham gia giao thông một cách khách quan, toàn diện, chính xác, đảm bảo những trường hợp ra quyết định khởi tố vụ án hình sự phải đúng quy định của pháp luật. Đối với những vụ có dấu hiệu tội phạm phải kiên quyết khởi tố vụ án hình sự để điều tra xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật, góp phần đảm bảo trật tự an toàn giao thông của địa phương.
- Lãnh đạo Công an cấp huyện chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông đẩy mạnh công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm đối với hành vi vi phạm quy định của Luật giao thông đường bộ như: Sử dụng rượu bia, chạy xe quá tốc độ, đi không đúng làn đường, không đội mũ bảo hiểm khi đi xe mô tô… để phòng ngừa có hiệu quả, hạn chế các vụ tai nạn giao thông trên địa bàn.
- Kịp thời kiến nghị với Sở Giao thông tỉnh khắc phục, sửa chữa kịp thời các biển báo giao thông, vạch kẻ đường … đã bị hỏng, mờ không còn hiệu lực. Đồng thời trang bị các thiết bị thiết yếu nhằm giảm thiểu tình trạng tai nạn giao thông xảy ra như làm giải phân cách cứng trên các tuyến đường quốc lộ, lắp đặt hệ thống camera quan sát có lưu hình ảnh tại các nút giao thông quan trọng và các “điểm đen” thường xuyên xảy ra tai nạn giao thông nhằm giúp các cơ quan chức năng trong việc giám sát và có căn cứ để xử lý các hành vi vi phạm giao thông theo quy định của pháp luật.
Kiến nghị các cơ quan chức năng trong việc đào tạo, sát hạch lái xe, công tác đăng kiểm, kiểm tra, kiểm soát các phương tiện cơ giới cần thực hiện đảm bảo theo đúng quy định tránh tình trạng phương tiện đã cũ nát nhưng vẫn lưu hành.
Liên ngành Công an, Viện kiểm sát tỉnh Hà Nam kiến nghị với Liên ngành Trung ương có văn bản hướng dẫn xử lý đối với những trường hợp người bị hại từ chối giám định thương tích hoặc áp dụng bản quy chuẩn thương tật theo Thông tư số 12 ngày 26/7/1995 để làm căn cứ phân loại, giải quyết vì trên thực tế xảy ra nhiều trường hợp bị hại bị thương tích nặng nhưng do được bồi thường thỏa đáng nên đã từ chối giám định thương tích hoặc từ chối khám nghiệm tử thi nên không có căn cứ để xử lý, gây khó khăn cho công tác phân loại giải quyết; Đề nghị ngành dọc cấp trên cung cấp những trang thiết bị phục vụ cho công tác kiểm tra, giám sát kịp thời phát hiện xử lý các vi phạm về an toàn giao thông; tăng cường trang bị các phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật phục vu cho công tác khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi .