Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Kết luận số 79-KL/TW ngày 28/7/2010 của Bộ Chính trị về Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án, Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra...
Tăng cường thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự
Thiếu tướng Nguyễn Huy Trung
Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát quân sự Trung ương
Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Kết luận số 79-KL/TW ngày 28/7/2010 của Bộ Chính trị về Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án, Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra; Kế hoạch số 04-KH/BCS ngày 30/8/2010 của Ban cán sự đảng Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hiện Kết luận 79-KL/TW ngày 28/7/2010 của Bộ Chính trị về Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án, Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra; Chỉ thị số 47/CT-ĐUQSTW ngày 20/3/2002 của Thường vụ Đảng uỷ quân sự Trung ương, Nghị quyết số 67/NQ-ĐUQSTƯ ngày 08/3/2007 về việc lãnh đạo chiến lược cải cách tư pháp trong quân đội đến năm 2020 và Kế hoạch số 332/KH-CCTP ngày 14/02/2011 của Bộ Quốc phòng, ngành Kiểm sát quân sự đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ trong thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp, cụ thể:
Một số kết quả chủ yếu trong thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp của Viện Kiểm sát quân sự các cấp
Trong năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự đã được tổ chức thực hiện với quyết tâm cao, đạt được nhiều kết quả. Nhận thức và sự quan tâm đối với công tác của ngành Kiểm sát có nhiều thay đổi theo hướng tích cực; chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp đã được nâng lên một bước, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Triển khai các văn bản của Đảng và Nhà nước về cải cách tư pháp, Viện kiểm sát quân sự các cấp đã có nhiều biện pháp nhằm thực hiện tốt hơn chức năng công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Cùng với các cơ quan tiến hành tố tụng trong Quân đội tiến hành điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng về các tội xâm phạm an ninh quốc gia, các tội tham nhũng, tội phạm có tổ chức và một số tội phạm nghiêm trọng khác, có tác dụng giáo dục, phòng ngừa tốt, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Công tác kiểm sát điều tra được tiến hành ngay từ khi khởi tố vụ án và trong suốt quá trình điều tra nên số vụ án đưa ra truy tố có tỷ lệ chính xác ngày càng tăng lên, số vụ đình chỉ điều tra không đúng đã giảm, hầu hết các vụ án được giải quyết trong thời hạn luật định. Những hoạt động tích cực trên đã tạo điều kiện để các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện đúng các trình tự thủ tục quy định, hạn chế việc khởi tố không có căn cứ pháp luật sau phải đình chỉ điều tra.
Đã từng bước nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại các phiên toà xét xử hình sự. Chủ động tham gia xét hỏi, tranh luận tại phiên toà; kiểm sát chặt chẽ hoạt động xét xử của Toà án và những người tham gia tố tụng, đảm bảo việc xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; tăng cường kiểm sát bản án, quyết định của Toà án quân sự. Chú trọng công tác tổ chức rút kinh nghiệm xét xử nhằm nâng cao các kỹ năng xét hỏi, luận tội, tranh luận của Kiểm sát viên. Do đó các vụ án phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung ngày càng giảm.
Trong công tác kiểm sát giam, giữ, cải tạo, Viện kiểm sát các cấp đã chú trọng kiểm sát thường kỳ và bất thường tại các nơi giam giữ. Công tác kiểm sát thi hành án được coi trọng; Viện kiểm sát quân sự các cấp đã phối hợp với các cơ quan có liên quan quản lý chặt chẽ đối với các bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, góp phần khắc phục tình trạng chậm trễ trong công tác thi hành án, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Thực hiện đường lối cải cách, ngành Kiểm sát quân sự không ngừng hoàn thiện về hệ thống tổ chức, bộ máy hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ Quân đội và chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Hiện nay, hệ thống tổ chức ngành Kiểm sát quân sự được tổ chức thành ba cấp, gồm: Viện kiểm sát quân sự trung ương, 15 Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu và tương đương, 32 Viện kiểm sát quân sự cấp khu vực (giảm so với giai đoạn trước cải cách tư pháp là 14 Viện kiểm sát, Phòng kiểm sát chung Viện kiểm sát quân sự trung ương, các ban điều tra thuộc Viện kiểm sát quân sự cấp Quân khu và bộ phận kiểm sát chung ở Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu).
Trải qua thực tiễn rèn luyện đội ngũ cán bộ kiểm sát quân sự đã nhanh chóng trưởng thành, đảm bảo thực hiện có chất lượng, hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Hiện nay, 100% cán bộ làm công tác chuyên môn có trình độ cử nhân luật, trong đó hơn 8% có trình độ thạc sỹ (tỷ lệ thạc sĩ ở Viện kiểm sát quân sự trung ương chiếm hơn 30%); 100% cán bộ có trình độ lý luận chính trị từ Trung cấp trở lên, trong đó gần 45% qua đào tạo tại Học viện Chính trị quân sự và Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
Trong những năm qua, nhiều đề tài, đề án đã được nghiên cứu, triển khai thực hiện như: Đề tài “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát quân sự các cấp đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp”; “Nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp của các Viện kiểm sát quân sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp”, “Đề án: Mô hình tổ chức, biên chế các Viện kiểm sát quân sự”... Việc triển khai thực hiện các đề tài, đề án đã góp phần nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ ngành Kiểm sát quân sự và đặc biệt nội dung các đề tài, đề án đã góp phần tăng cường hơn nữa việc triển khai thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được đáng ghi nhận đó, nhiệm vụ cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự vẫn còn một số tồn tại cần khắc phục như: công tác nắm và quản lý tình hình vi phạm, tội phạm ở một số Viện Kiểm sát quân sự thực hiện chưa kịp thời; công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp có vụ án chất lượng chưa cao; đội ngũ cán bộ chất lượng chưa đồng đều; công tác tuyển chọn cán bộ vào ngành Kiểm sát còn nhiều bất cập; cơ sở vật chất, trang bị phương tiện còn thiếu thốn và lạc hậu chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.
Để tăng cường thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp các Viện kiểm sát quân sự và mọi quân nhân trong Ngành cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân uỷ trung ương, Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ cải cách tư pháp, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng XI, Nghị quyết số 08-NQ/TW, Nghị quyết số 49-NQ/TW, Nghị quyết số 67/NQ-ĐUQSTƯ. Việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát quân sự các cấp từ nay đến năm 2020 phải gắn liền với tiến trình cải cách tư pháp của Nhà nước, đồng thời phù hợp với yêu cầu đặc thù về nhiệm vụ, tổ chức và hoạt động của Quân đội trong tình hình mới; giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội tuyệt đối, trực tíêp về mọi mặt.
Hai là cấp Ủy đảng, lãnh đạo Viện kiểm sát quân sự các cấp phải xác định việc thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của mình, đề ra kế hoạch để thực hiện có hiệu quả, gắn với việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị; người đứng đầu cấp Ủy và Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp phải chịu trách nhiệm chỉ đạo tổ chức thực hiện.
Ba là chủ động nghiên cứu, đề xuất với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền những nội dung cấn sửa đổi, bổ sung đối với các quy định trong Hiến pháp, Luật, Pháp lệnh có liên quan đến tổ chức hoạt động của ngành Kiểm sát quân sự. Tham gia xây dựng các dự án Luật, Pháp lệnh theo tinh thần cải cách tư pháp, nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất và phù hợp làm cơ sở đảm bảo tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát quân sự đạt hiệu quả cao.
Bốn là, tiếp tục đổi mới công tác thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành theo tiến trình cải cách tư pháp, bảo đảm tính tích cực, chủ động trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, ngăn ngừa vi phạm pháp luật, góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm của Viện kiểm sát trong suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử nhằm hạn chế đến mức thấp nhất việc bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội. Tập trung nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa, Kiểm sát viên duy trì công tố phải thực hiện tốt việc tranh luận và luận tội, góp phần để Hội đồng xét xử ra những bản án, quyết định đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Viện kiểm sát các cấp tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa vai trò là cơ quan kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp; tăng cường trách nhiệm của Viện kiểm sát quân sự đối với công tác tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù.
Năm là,nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện đề án biên chế, tổ chức các Viện kiểm sát quân sự bảo đảm tiến độ thời gian, phù hợp với lộ trình cải cách tư pháp của Nhà nước và đặc thù của quân đội. Tổ chức, bộ máy của Viện kiểm sát quân sự phù hợp với hệ thống tổ chức của Toà án quân sự, bảo đảm tinh gọn, mạnh, hoạt động hiệu quả, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của Quân đội. Công tác sắp xếp bố trí cán bộ cần tiến hành thận trọng, chặt chẽ, có lộ trình và bước đi phù hợp, kết hợp tốt công tác tổ chức, công tác chính trị, tư tưởng và công tác chính sách cán bộ, tránh gây xáo trộn không cần thiết và đảm bảo các hoạt động bình thường của Viện kiểm sát quân sự các cấp. Đồng thời triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”; tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện quy định của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tuyển chọn Kiểm sát viên giỏi, Điều tra viên giỏi, Kiểm sát viên tiêu biểu, Điều tra viên tiêu biểu, coi đây là biện pháp thiết thực để thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự.
Sáu là, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng và cơ chế quản lý hành chính đối với Viện kiểm sát quân sự các cấp phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp Nhà nước và đặc thù tổ chức của quân đội theo hướng chặt chẽ, đúng pháp luật.
Bảy là, tăng cường trang bị cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động của Ngành theo hướng hiện đại, đặc biệt là phương tiện phục vụ cho các hoạt động thực hiện chức năng, từng bước ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Viện kiểm sát quân sự các cấp, đảm bảo Viện kiểm sát quân sự có thể hoàn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống.
Tám là, tăng cường sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm về việc thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự trong các dịp sơ kết, tổng kết nghiệp vụ hàng năm, phát huy những mặt làm được, khắc phục những mặt còn yếu kém, trên cơ sở đó để bổ sung vào chương trình, kế hoạch của Ngành nhằm tiếp tục thực hiện tốt các Nghị quyết lãnh đạo của Đảng về cải cách tư pháp.
Chín là, tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị số 05/CT-VKSTC-TCKS ngày 23/8/2012 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về một số biện pháp tăng cường công tác tuyên truyền trong ngành Kiểm sát nhân dân; Kế hoạch số 01/KH-VKS ngày 04 tháng 01 năm 2013 của Viện kiểm sát quân sự trung ương về trọng tâm công tác tuyên truyền của ngành Kiểm sát quân sự trong năm 2013. Đặc biệt là các nội dung tuyên truyền liên quan đến hoạt động cải cách tư pháp trong ngành Kiểm sát quân sự./.