Trước tình hình kinh doanh hàng nông sản của một số doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk thời gian qua diễn biến hết sức phức tạp. Từ cuối năm 2009 đến nay có hơn 40 doanh nghiệp, hộ kinh doanh thua lỗ không có khả năng thanh toán tiền và tài sản cho dân lên đến hàng trăm tỷ đồng, hàng ngàn tấn cà phê và hồ tiêu...
CÔNG AN, VIỆN KIỂM SÁT, TOÀ ÁN TỈNH ĐẮK LẮK CHỈ ĐẠO XỬ LÝ
CÁC VỤ VIỆC CÓ DẤU HIỆU TỘI PHẠM TRONG KINH DOANH HÀNG NÔNG SẢN
Trước tình hình kinh doanh hàng nông sản của một số doanh nghiệp và hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk thời gian qua diễn biến hết sức phức tạp. Từ cuối năm 2009 đến nay có hơn 40 doanh nghiệp, hộ kinh doanh thua lỗ không có khả năng thanh toán tiền và tài sản cho dân lên đến hàng trăm tỷ đồng, hàng ngàn tấn cà phê và hồ tiêu; có trường hợp sau khi kinh doanh thua lỗ, chủ đã bỏ trốn khỏi địa phương. Những hệ lụy trên ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống kinh tế của nhiều hộ dân, gây ra tình trạng tranh chấp đòi nợ tài sản gia tăng; khiếu kiện vượt cấp, gây sức ép đòi chính quyền, cơ quan chức năng ở địa phương phải giải quyết; gây mất trật tự, trị an trên địa bàn. Tuy nhiên, khi các cơ quan chức năng vào cuộc để giải quyết, thì nảy sinh nhiều vướng mắc, bất cập, nhưng chưa có văn bản của Trung ương hướng dẫn giải quyết loại tranh chấp này. Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, bất cập trong quá trình giải quyết vụ việc, chống oan sai, bỏ lọt tội phạm; trên cơ sở quy định của pháp luật, ngày 11/10/2011, liên ngành Công an, Viện kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân tỉnh Đắk Lắk thống nhất ban hành văn bản số 1157/LN/CA-VKS-TA, chỉ đạo cấp tỉnh và cấp huyện về việc xử lý các trường hợp có dấu hiệu tội phạm trong việc kinh doanh hàng nông sản như trường hợp người kinh doanh cà phê, nông sản các loại đã bị thua lỗ, mất khả năng thanh toán trước đó; nhưng vẫn dùng thủ đoạn giả dối để ký kết hợp đồng mua bản cà phê, hàng nông sản với các tổ chức, cá nhân, sau đó đã bán cà phê, hàng nông sản để lấy tiền hoặc sử dụng tiền đã nhận để trả nợ cho các khoản nợ trước đó, rồi tuyên bố vỡ nợ, không có khả năng thanh toán thì xử lý về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Về trường hợp người kinh doanh cà phê, nông sản các loại nhận giữ cà phê, nông sản hoặc nhận tiền của người khác để mua cà phê, nông sản gửi giữ không có hành vi gian dối trước khi nhận tài sản, nhưng sau khi nhận được tài sản đã bán tài sản nhận gửi hoặc lấy số tiền nhận được sử dụng cho mục đích cá nhân, sau đó bỏ trốn nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, hoặc có hành vi gian dối như tìm cách tẩy xoá, sửa chữa chứng từ, giấy biên nhận, tẩu tán tài sản, nhằm chiếm đoạt tài sản; sử dụng tài sản nhận được vào mục đích bất hợp pháp, như buôn lậu, buôn bán hàng cấm, đưa hối lộ, đánh bạc dẫn đến không có khả năng thanh toán; sau khi nhận được tài sản đem bán tài sản nhận gửi để lấy tiền trả nợ hoặc sử dụng trái mục đích như mua đất, mua nhà, mua xe và các mục đích khác không phải là hoạt động kinh doanh dẫn đến mất hoàn toàn khả năng hoàn trả số tài sản đã nhận, thì sử lý về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Trong quá trình giải quyết các tranh chấp này cơ quan tiến hành tố tụng phải thận trọng và phải xác định 01 người có hành vi bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản hay không, Cơ quan điều tra cần xác minh tại chính quyền địa phương nhiều lần (ít nhất là 02 lần trở lên), ghi lời khai người thân của đối tượng (ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, anh, chị, em ruột, người hàng xóm, người bị hại) về việc họ có liên lạc với đối tượng không?, có biết đối tượng ở đâu không ?, thông báo tìm đối tượng trên phương tiện thông tin đại chúng. Nếu qua thông báo tìm đối tượng, xác minh tại chính quyền địa phương xác nhận đối tượng đã bỏ đi khỏi địa phương không khai báo, những người thân, hàng xóm, người bị hại xác nhận không biết đối tượng ở đâu, thì phải xem đó là hành vi bỏ trốn; nếu người bỏ trốn không có khả năng thanh toán, hoặc bán tài sản trước khi bỏ trốn, hoặc tài sản còn lại của đối tượng không đáng kể, thì trường hợp này cần xác định là bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản.
Trường hợp tiếp theo là ngưòi kinh doanh cà phê, nông sản không có giấy phép kinh doanh, nhưng vẫn nhận cà phê, nông sản, tiền của người khác đưa để mua cà phê, nông sản tạm trữ rồi bán đi và dùng số tiền thu được vào mục đích kinh doanh quay vòng bị thua lỗ dẫn đến mất khả năng thanh toán, thì xử lý về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Nếu trị giá hàng phạm pháp trên 100 triệu đồng, thì tuỳ từng trường hợp cụ thể có thể bị xử lý thêm tội Kinh doanh trái phép.
Trong trường hợp người kinh doanh nhận cà phê, nông sản hoặc tiền của người khác đưa để mua cà phê, nông sản tạm trữ không có hành vi gian dối trước khi nhận được tài sản, nhưng sau khi nhận được tài sản đã đem bán tài sản nhận gửi lấy tiền để sử dụng vào mục đích kinh doanh bị thua lỗ hoặc đưa tiền cho người khác bị người khác chiếm dụng chưa trả, thì không truy cứu trách nhiệm hình sự mà giải quyết bằng vụ án dân sự khi đương sự có yêu cầu.
Thanh Nghĩa