Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí bày tỏ sự tiếp thu các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội liên quan đến trách nhiệm của ngành Kiểm sát và của cá nhân Viện trưởng.

Đề cập về yêu cầu điều tra và biện pháp hỏi cung đã được tăng cường trong năm 2020, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cho biết, yêu cầu điều tra là biện pháp tố tụng mang tính chất bắt buộc của ngành Kiểm sát đặt ra để định hướng điều tra. Nếu định hướng điều tra đúng sẽ góp phần quyết định việc điều tra, làm rõ vụ án và chứng minh tội phạm; nếu định hướng điều tra sai là nguyên nhân dẫn đến oan sai, bỏ lọt tội phạm. Vì vậy, đây là một biện pháp hết sức quan trọng và yêu cầu ngay từ đầu Viện kiểm sát khi thực hiện chức năng kiểm sát của mình đã phải tính toán đến đặt ra các yêu cầu điều tra xác minh. Việc này, VKSND tối cao đang cố gắng làm tốt và mỗi năm đạt được kết quả tốt hơn.

Với biện pháp hỏi cung, đây là yêu cầu bắt buộc của tố tụng hình sự; do đó, VKSND tối cao coi đây là biện pháp tố tụng phải tăng cường làm tốt hơn nữa. Với yêu cầu thẩm tra lại kết quả hỏi cung của Cơ quan điều tra và góp phần giải quyết vụ án khách quan, chính xác hơn. Qua hỏi cung trong thực tế, có bị can kêu oan, từ đó vụ án đã được xem xét và góp phần giảm oan, sai. Có vụ án qua hỏi cung, VKSND tối cao đã hỗ trợ các cơ quan chức năng thu thêm tài sản cần thu hồi. Viện trưởng VKSND tối cao cũng yêu cầu tất cả các cấp kiểm sát phải phúc cung trước khi quyết định truy tố. Đó là một yêu cầu bắt buộc để có thể quyết định là có xác minh điều tra bổ sung vấn đề gì còn mâu thuẫn, còn chưa làm rõ trước khi quyết định truy tố nhằm hạn chế tối đa oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Đối với nội dung các đại biểu Quốc hội lưu ý các cơ quan tố tụng chú ý xem xét, xử lý các vụ án bị kéo dài, các đại biểu Quốc hội có đề cập các vụ án như: Vụ án của Hồ Duy Hải, vụ án sản xuất phân bón của Công ty Thuận Phong ở Đồng Nai, vụ án buôn lậu gỗ cũng như vụ án ra quyết định trái pháp luật... Với trách nhiệm của các cơ quan tố tụng, mỗi cơ quan sẽ có phần trách nhiệm giải trình của mình.

Theo Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí, có những việc, Viện kiểm sát đang xin ý kiến của các cấp thẩm quyền. Ngoài ra, có những vụ việc, vụ án, đang tiến hành các biện pháp tố tụng, điều tra làm rõ theo đúng như luật định và khi có kết quả VKSND tối cao sẽ thông tin đầy đủ đến cho đại biểu quan tâm những vụ án, vụ việc cụ thể.

Nội dung thứ ba là việc thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cho biết, thời gian qua, với chủ trương của Đảng và quyết tâm chính trị là yêu cầu các cơ quan tố tụng phải làm tốt hơn nữa công tác thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát của Nhà nước. Trong thực tế những năm gần đây, chúng ta đã làm tốt hơn, có chuyển biến tích cực hơn. Tuy nhiên, so với yêu cầu, kết quả đạt được vẫn chưa được như mong muốn. Bởi vì rõ ràng số tài sản đã mất với số tài sản lấy lại vẫn chưa tương xứng. Vấn đề đặt ra ở đây là kể cả khi cơ quan chức năng có quyết tâm kê biên, rồi thu hồi thì cũng phải theo luật hiện hành. Không phải lúc nào các cơ quan chức năng cũng niêm phong, cũng kê biên được hết, khi mà các cơ quan còn phải chịu trách nhiệm bồi thường nhà nước nếu kê biên, niêm phong không đúng thì người dân có quyền khởi kiện. Cho nên, việc thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát cần thực hiện khẩn trương nhưng cũng phải chặt chẽ và chính xác.

Ngoài ra, theo Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí, hệ thống pháp luật hiện hành cũng cần phải tiếp tục rà soát và hoàn thiện để việc thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát được thực hiện tốt hơn. Để công tác thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát được triển khai hiệu quả hơn trong thời gian tới, Viện trưởng VKSND tối cao cũng đưa ra một số đề xuất, cụ thể:

Thứ nhất, đề nghị Quốc hội nên nghiên cứu, xem xét để đưa vào chương trình xây dựng luật của Quốc hội về xây dựng Luật Đăng ký tài sản. Bởi vì hiện nay, chúng ta chỉ mới có kiểm soát tài sản trong hệ thống chính trị, nhưng tài sản mà các đối tượng ngoài xã hội đang đứng tên, sở hữu, chiếm sở hữu có hợp pháp hay không hợp pháp, có chứng minh được nguồn gốc hợp pháp hay không còn chưa rõ ràng.

Thứ hai, Chính phủ nên có một lộ trình cho việc hạn chế sử dụng tiền mặt, đặc biệt trong xu thế hiện nay đang áp dụng trực tuyến để thanh toán. Ngoài ra, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật hiện hành và bổ sung Luật Đăng ký tài sản. Các hoạt động kinh tế phải minh bạch thì công tác phòng, chống tham nhũng, thu hồi tài sản thất thoát mới thực hiện tốt hơn được.

Cũng tại Phiên giải trình, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cũng làm rõ ý kiến phản ánh của đại biểu Quốc hội việc gần đây có một số đối tượng có hành vi thông qua hoạt động từ thiện, những vụ việc tranh chấp, xung đột và có những hành vi lợi dụng mạng xã hội để gây mất trật tự, an toàn xã hội, thuần phong mỹ tục, gây phản cảm trong đời sống xã hội. Theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự, đó là tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Thời gian sắp tới, Cơ quan điều tra, trong đó có cả Viện kiểm sát và Tòa án sẽ thống nhất để xem xét những hành vi này và phải xử lý để đảm bảo trật tự, kỷ cương của xã hội.

Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí cho biết, những ý kiến phản ánh của Đại biểu Quốc hội, Viện kiểm sát nhân dân tối cao xin tiếp thu và sẽ bàn luận để đưa ra cách xử lý sao cho phù hợp và kịp thời.