Rút kinh nghiệm trong việc xác định tội danh

Vừa qua, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B ban hành thông báo rút kinh nghiệm trong việc xác định tội danh của vụ án Trần Văn Ngọc bị khởi tố về tội "Giết người" theo Điều 93 Bộ luật hình sự. Trang tin điện tử VKSND tối cao trích đăng để bạn đọc tham khảo...

Rút kinh nghiệm trong việc xác định tội danh

Nội dung vụ án:

Buổi tối ngày 22/4/2015, anh Đinh Tín Hải, sinh năm 1971 trú tại thôn Văn Non, xã Lục Sơn, huyện L, tỉnh B sau khi uống rượu có điều khiển xe mô tô BKS 98M9-1012 đi về nhà. Trên đường về nhà, anh Hải rẽ vào nhà ông Trần Văn Chính, sinh năm 1940 là người quen ở thôn Rừng Long, xã Lục Sơn chơi. Lúc này, ông Chính đang nằm trên giường (ông Chính bị tai biến mạch máu não và liệt nửa người). Do say rượu nên anh Hải gây sự, kéo tay ông Chính. Thấy vậy, bà Tống Thị Lùi là vợ ông Chính chạy ra can ngăn nhưng không được. Ngay sau đó, bà Lùi chạy sang nhà con trai là Trần Văn Khái, sinh năm 1967 ở gần đó kể lại sự việc và bảo sang can ngăn giúp. Khái gọi điện thoại thông báo cho em trai là Trần Văn Phương, sinh năm 1975 ở cùng thôn rồi đi sang nhà ông Chính. Khi đến nơi, Khái thấy anh Hải đang kéo tay ông Chính nên Khái đẩy anh Hải ra. Anh Hải ngồi quỳ gối và chắp tay xin tha thứ. Sau đó, Trần Văn Tuấn, sinh năm 1988 (là con trai Khái) cầm đoạn gậy gỗ tròn dài 1,35m, đường kính 4cm đi đến đứng chắn ở cửa mục đích không cho anh Hải chạy ra ngoài. Trần Văn Ngọc, sinh năm 1995 là cháu ruột Khái đi xe máy đến. Do bức xúc từ việc anh Hải say rượu đến nhà gây sự với ông Chính nên Ngọc giằng gậy của Tuấn đang cầm giơ lên đập 1 nhát vào đầu anh Hải làm anh Hải ngã ra nền nhà nằm bất động. Lúc này, Trần Văn Phương (là bố Ngọc) đến. Mọi người lật anh Hải nằm ngửa ra thấy anh Hải bất tỉnh, máu chảy ra nhiều nên nghĩ anh Hải có thể đã chết. Ông Chính nói: “Không được để nó chết ở trong nhà”. Theo ông Chính khai theo phong tục của người dân tộc Cao Lan không muốn có người chết ở trong nhà nên nói như vậy. Khái, Tuấn, Phương và Ngọc cùng nhau khiêng anh Hải ra đặt nằm ở sân. Ngọc định đi báo Công an xã thì Tuấn bảo khiêng anh Hải ra đường để nhằm tạo hiện trường giả vụ tai nạn giao thông. Mọi người khiêng anh Hải ra đặt nằm trên đường bê tông cách cổng nhà ông Chính khoảng 6m. Ngọc quay vào dắt xe máy và cầm đôi dép của anh Hải ra để xe máy đổ và để dép cạnh anh Hải. Khoảng 21 giờ cùng ngày, anh Vi Văn Tân ở xã Bình Sơn, huyện Lục Nam phát hiện anh Hải nằm bất tỉnh ở trên đường đã báo chính quyền địa phương. Anh Hải được đưa đi bệnh viện cấp cứu. Ngày hôm sau, Ngọc đến UBND xã Lục Sơn đầu thú và khai nhận hành vi phạm tội.

Hậu quả anh Hải bị thương vỡ lún xương hộp sọ, chấn thương sọ não kín. Kết luận giám định pháp y về thương tích số 6876 ngày 23/7/2015 của Trung tâm pháp y Sở y tế tỉnh Bắc Giang kết luận anh Hải bị tỷ lệ tổn thương 45%. Thương tích do vật tày gây nên.

Quá trình tố tụng vụ án:

Ngày 02/5/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện L ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 57; khởi tố bị can số 94 và ra lệnh tạm giam số 53 đối với Trần Văn Ngọc về tội "Giết người" theo Điều 93 Bộ luật hình sự và được Viện kiểm sát nhân dân huyện L phê chuẩn.

Ngày 15/5/2015, Viện kiểm sát nhân dân huyện L ra Quyết định chuyển vụ án hình sự để điều tra số 02 đến Cơ quan điều tra Công an tỉnh B để điều tra theo thẩm quyền.

Ngày 07/8/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh B ra Quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự số 18; quyết định khởi tố bị can số 230, 231, 232 đối với Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương về tội “Che giấu tội phạm” theo Điều 313 Bộ luật hình sự.

Để có căn cứ đánh giá và kết luận chính xác về tội danh của Trần Văn Ngọc, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B đã có văn bản số 724 ngày 10/8/2015 yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh B điều ra làm rõ thêm một số nội dung.

Sau khi điều tra bổ sung những nội dung theo yêu cầu của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra giữ nguyên quan điểm xác định hành vi của Trần Văn Ngọc là phạm tội "Giết người" và có văn bản đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B phê chuẩn khởi tố bị can đối với Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương về tội “Che giấu tội phạm”.

Căn cứ kết quả điều tra, Viện KSND tỉnh B xác định hành vi của Trần Văn Ngọc không phạm tội "Giết người" mà phạm tội cố ý gây thương tích thuộc Khoản 3 Điều 104 BLHS. Do vậy hành vi của Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương không phạm tội “Che giấu tội phạm”.

Ngày 16/10/2015, Viện KSND tỉnh B đã ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can đối với Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương đồng thời ra văn bản yêu cầu Cơ quan điều tra thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự , thay đổi khởi tố bị can đối với Trần Văn Ngọc từ tội “Giết người” sang tội “Cố ý gây thương tích”; yêu cầu Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh B hủy bỏ quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Che giấu tội phạm”.

Ngày 20/10/2015, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh B Quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự số 04 và thay đổi quyết định khởi tố bị can số 05 đối với Trần Văn Ngọc từ tội “Giết người” sang tội “Cố ý gây thương tích” quy định tại Điều 104 BLHS. Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh B ra quyết định hủy bỏ quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Che giấu tội phạm”.

Ngày 01/02/2016, Viện KSND huyện L truy tố Trần Văn Ngọc về tội “Cố ý gây thương tích” theo Khoản 3 Điều 104 Bộ luật hình sự.

Bản án hình sự sơ thẩm số 13/HSST ngày 15/3/2016 của Tòa án nhân dân huyện L đã áp dụng Khoản 3 Điều 104, điểm b, p Khoản 1 và Khoản 2 Điều 46, Điều 47 BLHS xử phạt Trần Văn Ngọc 42 tháng tù về tội “Cố ý gây thương tích”.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

* Về việc xác định tội danh của Trần Văn Ngọc:

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện L và Viện kiểm sát nhân dân huyện L xác định hành vi của Trần Văn Ngọc đã phạm vào tội “Giết người” thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt là không chính xác.

Bởi lẽ:Trần Văn Ngọc dùng gậy chỉ đánh anh Hải 1 nhát rồi dừng lại không đánh tiếp, mục đích đánh là để thỏa mãn bực tức nhất chứ không có ý thức tước đoạt sinh mạng của anh Hải; sau khi khiêng anh Hải ra sân, bị can có ý thức đi báo chính quyền địa phương nhưng được Nguyễn Văn Tuấn đưa ra ý kiến khiêng anh Hải ra đường để coi như anh Hải ngã xe thì Ngọc cũng đồng tình. Như vậy, Ngọc thực hiện tội phạm với lỗi cố ý gián tiếp, có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra. Thực tế hậu quả do hành vi phạm tội của Ngọc gây ra là làm cho anh Hải bị thương 45%. Do vậy, hành vi của Trần Văn Ngọc là phạm tội “Cố ý gây thương tích” quy định tại Điều 104 Bộ luật hình sự.

* Về việc xử lý các đối tượng có hành vi che giấu tội phạm:

Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương có hành vi khiêng anh Hải ra đường để nhằm tạo hiện trường giả vụ tai nạn giao thông mục đích che giấu hành vi phạm tội của Ngọc.

Nếu hành vi của Ngọc phạm tội giết người thì hành vi của các đối tượng nêu trên sẽ bị xử lý về tội che giấu tội phạm quy định tại Điều 313 Bộ luật hình sự. Tuy nhiên, Trần Văn Ngọc bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích nên không thể xử lý hình sự đối với Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương về tội “Che giấu tội phạm”.

* Về công tác khám nghiệm hiện trường:

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện L tiến hành khám nghiệm hiện trường vào hồi 01 giờ ngày 23/4/2015. Quá trình khám nghiệm đã phát hiện, mô tả, chụp ảnh những dấu vết máu tại hiện trường. Tuy nhiên, Cơ quan điều tra không thu giữ những dấu vết máu để giám định là thiếu sót.

* Kiểm sát viên Phòng 2 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh B được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án đã thận trọng khi đánh giá chứng cứ; tham mưu cho Lãnh đạo Viện kiên quyết hủy bỏ quyết định khởi tố bị can đối với Trần Văn Khái, Trần Văn Tuấn, Trần Văn Phương;yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can đối với Trần Văn Ngọc từ tội “Giết người” sang tội “Cố ý gây thương tích”. Tòa án đã xét xử Ngọc về tội danh nêu trên góp phần giải quyết vụ án đảm bảo có căn cứ, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai hoặc bỏ lọt tội phạm.