Ngày 27/4/2020, Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Chỉ thị số 05/CT-VKSTC về tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm.
Theo đó, thực hiện chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp, trong những năm vừa qua, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành các chỉ thị để tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm.
Sau khi các chỉ thị được ban hành, toàn Ngành đã thực hiện nhiều biện pháp tăng cường trách nhiệm công tố, đề ra các biện pháp phòng, chống oan, sau, nâng cao tranh tụng tại phiên tòa, bảo đảm việc truy cứu trách nhiệm hình sự đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Kết quả đạt được cho thấy Viện kiểm sát đã thể hiện rõ vai trò quan trọng trong tố tụng hình sự, qua đó tạo được niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với ngành Kiểm sát. Tuy nhiên, hoạt động công tố của Viện kiểm sát vẫn còn có mặt hạn chế nhất định, vẫn để xảy ra trường hợp khởi tố sau đó phải đình chỉ điều tra do không phạm tội; chất lượng tranh tụng tại phiên tòa chưa đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, vẫn còn trường hợp Viện kiểm sát truy tố, Tòa án xét xử tuyên không phạm tội hoặc không đúng tội danh. Trước những yêu cầu mới, trong điều kiện Luật Tổ chức VKSND năm 2014, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định nhiệm vụ, thẩm quyền của Viện kiểm sát được mở rộng, tăng thêm, cần thiết phải tăng cường trách nhiệm công tố trong suốt quá trình giải quyết vụ án hình sự.
Để tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới, Viện trưởng VKSND tối cao yêu cầu các đơn vị thực hành quyền công tố thuộc VKSND tối cao, Viện kiểm sát quân sự và VKSND các cấp triển khai nghiêm túc, hiệu quả các nhiệm vụ, gồm:
Mục tiêu, yêu cầu:
Quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương của Đảng, các chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường trách nhiệm công tố trong tố tụng hình sự, bảo đảm việc truy cứu trách nhiệm hình sự đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; không để xảy ra oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm, bảo vệ tốt quyền con người trong tố tụng hình sự. Phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu đề ra đối với ngành Kiểm sát theo Nghị quyết số 96/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội.
Phải xác định tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết vụ án hình sự là chủ trương lớn, nhiệm vụ trọng tâm của toàn Ngành. Việc tổ chức thực hiện phải nghiêm túc, có chất lượng, hiệu quả, không hình thức.
Các nhiệm vụ cụ thể:
1. Viện kiểm sát các cấp phải tăng cường đổi mới, nâng cao trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, thực hiện có hiệu quả các biện pháp chống oan, sai trong tố tụng hình sự, bảo đảm việc truy cứu trách nhiệm hình sự đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả thực hành quyền công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, nâng cao chất lượng công tác quản lý, điều hành; xây dựng lề lối làm việc khoa học; tăng cường vai trò của cấp phó, gắn trách nhiệm của cấp phó với hiệu quả công tác thuộc lĩnh vực được phân công phụ trách; Kiểm sát viên phải nâng cao trách nhiệm, chủ động hơn, sâu sát hơn, toàn diện hơn khi thực hành quyền công tố trong quá trình giải quyết vụ án, từ giai đoạn xác minh tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, đến giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự.
2. Quá trình tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự phải kịp thời phát hiện các trường hợp bức cung, nhục hình và xử lý nghiêm theo pháp luật; bảo đảm và tạo điều kiện cho người bào chữa và người tham gia tố tụng khác nghiên cứu hồ sơ và thực hiện quyền bào chữa; tôn trọng và xem xét đầy đủ, kịp thời ý kiến của người bào chữa và của người tham gia tố tụng khác; kịp thời phát hiện những vi phạm pháp luật của những người có thẩm quyền tố tụng trong quá trình tuân thủ Bộ luật Tố tụng hình sự để ban hành kiến nghị, kháng nghị khắc phục bảo đảm cho các hoạt động tư pháp được tuân thủ nghiêm chỉnh; tăng cường thực hiện quyền kháng nghị, đặc biệt là kháng nghị ngang cấp.
3. Cơ quan điều tra VKSND tối cao, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân sự trung ương tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 05/CT-VKSTC ngày 17/5/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao về tăng cường công tác điều tra thuộc thẩm quyền; tăng cường phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ trực thuộc VKSND tối cao, Viện kiểm sát các cấp và các cơ quan chức năng có thẩm quyền thực hiện tốt việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, kịp thời phát hiện các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp, tội phạm tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.