Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử giám đốc thẩm vụ án Trần Mạnh Th phạm tội “Chống người thi hành công vụ”, VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ra Thông báo số 01/TB-VC3-V1 để các VKSND địa phương tham khảo rút kinh nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong giải quyết vụ án hình sự.

Nội dung vụ án và quá trình tố tụng

Khoảng 19 giờ 15 phút ngày 15/4/2017, Trần Mạnh Th là người có Giấy phép lái xe hạng C, điều khiển xe ô tô tải biển số 60C-107.62 vượt tải trọng 1.620 kg lưu thông trên Quốc lộ 1 hướng từ ngã tư VT đi TP.HCM. Thời điểm này, tổ tuần tra của Đội Cảnh sát giao thông số 1 Công an tỉnh ĐN, gồm có Lê Quang M, Nguyễn Đình H và Hà Văn H đang thực hiện nhiệm vụ tại ngã tư VT phát hiện xe do Th điều khiển có dấu hiệu vi phạm nên ra hiệu lệnh dừng xe, nhưng Th không chấp hành, tiếp tục điều khiển xe đi về hướng TP.HCM. Thấy vậy, anh M nhờ anh Nguyễn Đức A là người dân đang đứng gần đó dùng xe mô - tô chở anh M đuổi theo. Khi đến trạm thu phí cầu ĐN thuộc Km1872, xe anh M vượt lên chặn xe của Th dừng lại trên làn đường số 11. Tại đây, anh M yêu cầu Th xuống xe xuất trình giấy tờ. Th vẫn để máy xe hoạt động rồi xuống xe nhưng không xuất trình giấy tờ theo yêu cầu của anh M. Sau đó, Th đi vòng qua mở cửa bên phải, lên xe điều khiển đánh hết tay lái về bên phải để cho xe chạy vào làn số 10 bỏ chạy. Thấy vậy, anh M chạy bộ đuổi theo. Khi đến ngang cabin thì anh M cầm đèn pin nhảy lên đánh vỡ kính chiếu hậu bên trái, yêu cầu Th dừng xe lại. Lúc này, Th đánh lái về bên trái để cho xe đi thẳng vào làn đường số 10, phần hông bên trái xe va chạm vào người anh M, làm anh M ngã xuống đường, bị bánh sau bên trái xe của Th cán qua người, tử vong tại chỗ.

Bản kết luận giám định pháp y về tử thi số 228/PC54-KLGĐPY ngày 24/4/2017 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh ĐN, kết luận nguyên nhân tử vong của anh Lê Quang M do: Chấn thương hở vùng bụng - bẹn hở gây gãy xương chậu, xương cẳng chân, vỡ thận, dập rách ruột, vỡ bàng quang, bao tinh hoàn, đứt động - tĩnh mạch bẹn.

Với hành vi trên, Trần Mạnh Th bị Cơ quan điều tra và VKSND thành phố BH, tỉnh ĐN khởi tố, điều tra, truy tố về tội “Chống người thi hành công vụ” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 257 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Bản án hình sự sơ thẩm số 263/2017/HSST ngày 05/7/2017 của TAND thành phố BH, tỉnh ĐN quyết định: Áp dụng điểm d khoản 2 Điều 257; điểm p khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự năm 1999, xử phạt Trần Mạnh Th 06 năm tù về tội “Chống người thi hành công vụ”. Ngoài ra, bản án còn tuyên về phần trách nhiệm dân sự, xử lý vật chứng và án phí theo quy định.

Ngày 06/7/2017, Trần Mạnh Th kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.

Bản án hình sự phúc thẩm số 283/2017/HSPT ngày 27/10/2017 của TAND tỉnh ĐN quyết định: Chấp nhận kháng cáo của Trần Mạnh Th, sửa Bản án hình sự sơ thẩm; áp dụng khoản 1 Điều 257, điểm b, p khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự năm 1999 và Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội và khoản 3 Điều 7 Bộ luật Hình sự năm 2015, xử phạt Trần Mạnh Th 02 năm 06 tháng tù về tội “Chống người thi hành công vụ”.

Ngày 30/11/2017, VKSND tỉnh ĐN có Báo cáo số 1446/VKS-P7 đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án phúc thẩm nêu trên để xét xử lại, vì mức phạt 02 năm 06 tháng tù không đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, chưa tương xứng với tính chất, mức độ và hậu quả do hành vi phạm tội của Trần Mạnh Th gây ra.

Ngày 12/6/2018, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 105/QĐ-VC3-V1 theo hướng hủy các bản án sơ thẩm và phúc thẩm nêu trên để điều tra lại.

Ngày 09/11/2018, TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh mở phiên tòa xét xử giám đốc thẩm, chấp nhận kháng nghị của VKS.

Vi phạm cần rút kinh nghiệm

Kết quả điều tra xác định, Trần Mạnh Th không có hành vi sử dụng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực chống lại anh M, làm anh M không hoàn thành được nhiệm vụ của mình mà hậu quả của vụ án là làm anh M tử vong, theo hướng dẫn tại Mục 5 Chương VI Nghị quyết số 04-HĐTPTANDTC/NQ ngày 29/11/1986, hậu quả nghiêm trọng của tội “Chống người thi hành công vụ” không phải là làm chết người. Thực tế Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã cụ thể hóa tình tiết “Gây hậu quả nghiêm trọng” thành “Gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng trở lên”. Do đó, hành vi của Th không phạm tội “Chống người thi hành công vụ”.

Trong vụ án này, nguyên nhân chính làm anh M tử vong là do Trần Mạnh Th không chấp hành hiệu lệnh dừng xe, điều khiển xe bỏ chạy để trốn tránh việc xử lý vi phạm. Hành vi bỏ chạy, không chấp hành hiệu lệnh, yêu cầu của người điều khiển giao thông của Trần Mạnh Th đã vi phạm khoản 23 Điều 8, Điều 10 và Điều 11 Luật Giao thông đường bộ, dẫn đến hậu quả làm anh M tử vong, đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” với tình tiết định khung tăng nặng là “Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông” quy định tại điểm d khoản 2 Điều 202 Bộ luật Hình sự năm 1999. Các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm đánh giá không đúng các tình tiết khách quan và nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả của vụ án. Từ đó, dẫn đến sai lầm trong việc khởi tố, truy tố, xét xử sơ thẩm Trần Mạnh Th về tội “Chống người thi hành công vụ” theo điểm d khoản 2 Điều 257 Bộ luật Hình sự năm 1999 không chính xác.

Cấp phúc thẩm khi xét xử đã không làm rõ, khắc phục vi phạm của cấp sơ thẩm mà chỉ tập trung vào việc xét yêu cầu kháng cáo của bị cáo, từ đó, xét xử bị cáo Trần Mạnh Th theo khoản 1 Điều 257 Bộ luật Hình sự năm 1999 là không đúng tội danh, không đúng với chứng cứ đã thu thập trong vụ án, dẫn tới xử mức hình phạt 02 năm 06 tháng tù là quá nhẹ, không có tác dụng răn đe, phòng ngừa các tội phạm về giao thông và hành vi không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển giao thông xảy ra nghiêm trọng trong thời gian gần đây.

Thanh Hằng

(Tổng hợp)