Cơ quan điều tra Công an thành phố Rạch Giá đã thực hiện tốt việc giải quyết các vụ án hình sự về tội phạm đánh bạc, được thể hiện ngay từ khâu tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Thủ trưởng Cơ quan điều tra đã phân công Điều tra viên, Cán bộ điều tra có nhiều kinh nghiệm, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ để giải quyết các vụ án liên quan đối với loại tội phạm này. Bên cạnh đó, VKSND thành phố Rạch Giá cũng đã tăng cường công tác kiểm sát việc tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố, kiểm sát điều tra, phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra cùng cấp trong việc giải quyết các vụ án. Từ đó, góp phần làm cho công tác phòng, chống và xử lý tội phạm đánh bạc trên địa bàn thành phố được nhanh chóng, đúng thời hạn, đúng người, đúng tội và đúng quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được thì công tác giải quyết các vụ án về loại tội phạm đánh bạc hiện nay còn có những khó khăn như: Việc thu thập tài liệu, chứng cứ để giải quyết các vụ án của Cơ quan điều tra đôi lúc còn chưa kịp thời, đầy đủ. Một số vụ án có nhiều chứng cứ là dữ liệu điện tử nên việc thu thập, chuyển hóa chứng cứ cũng gặp không ít khó khăn, trình độ, năng lực và sự hiểu biết về công nghệ thông tin nói chung, về dữ liệu điện tử nói riêng của đa số người tiến hành tố tụng hiện nay còn hạn chế và khi tiến hành thu thập, chuyển hóa chứng cứ cũng cần phải sử dụng nhiều biện pháp nghiệp vụ đặc biệt. Các vụ án về tội đánh bạc thường có nhiều bị can, nhiều người liên quan nên việc thu thập chứng cứ, lấy lời khai đối với họ cũng cần có nhiều thời gian và số lượng con người để thực hiện công tác này đòi hỏi cũng phải nhiều hơn. Mặt khác, hiện nay xuất hiện nhiều hình thức đánh bạc mới, các cơ quan tiến hành tố tụng còn nhận thức và cách hiểu khác nhau nhưng chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, từ đó cũng đã gây ra nhiều khó khăn trong việc xử lý đối với loại tội phạm này.

Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm trong hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra cùng cấp như: Vi phạm về việc lập biên bản bắt người phạm tội quả tang, vi phạm về thời hạn điều tra, ghi biên bản về các hoạt động điều tra, việc lập hồ sơ vụ án của Điều tra viên, Cán bộ điều tra chưa đầy đủ, đúng theo quy định của pháp luật vẫn còn xảy ra và chưa được khắc phục kịp thời. Việc quá hạn thời hạn điều tra làm ảnh hưởng đến công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm nói chung cũng như tội phạm đánh bạc nói riêng trên địa bàn thành phố. Những vi phạm đó một phần do sự chủ quan, hạn chế về chuyên môn nghiệp vụ của một số ít Điều tra viên, Cán bộ điều tra, cũng như sự kiểm sát thiếu chặt chẽ, thường xuyên của Kiểm sát viên. Ngoài ra, còn do những yếu tố khách quan khác tác động đối với các hoạt động điều tra, xác minh, lấy lời khai của Điều tra viên cũng như hoạt động kiểm sát của Kiểm sát viên trong các vụ án về tội Đánh bạc như: Các quy định mới của pháp luật nhưng chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết, tình hình tội phạm diễn biến trên địa bàn còn phức tạp, ảnh hưởng của điều kiện địa lý như các bị can là người ở nhiều địa phương khác nhau nên việc thu thập chứng cứ, ghi lời khai đối với họ đôi lúc chưa kịp thời hoặc không thể tiến hành được,…

Có thể thấy, nếu hoạt động kiểm sát điều tra ngay từ khi tiếp nhận nguồn tin về tội phạm đối với loại tội phạm này được Viện kiểm sát tiến hành kịp thời và chặt chẽ sẽ đảm bảo cho suốt cả quá trình điều tra ở những giai đoạn tiếp theo của Cơ quan điều tra được tiến hành nghiêm minh, tuân thủ quy định của pháp luật. Từ đó, góp phần khắc phục được những vi phạm đã nêu trên, đồng thời, thông qua hoạt động kiểm sát, Viện kiểm sát sẽ kịp thời phát hiện ra những vi phạm, sai sót để tập hợp kiến nghị đối với Cơ quan điều tra cùng cấp và kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp đấu tranh, phòng ngừa tội phạm đánh bạc xảy ra trên địa bàn thành phố trong thời gian tới.

Để nâng cao chất lượng công tác kiểm sát điều tra các vụ án hình sự về tội phạm đánh bạc và khắc phục những vi phạm, hạn chế của Điều tra viên, Cán bộ điều tra trong hoạt động điều tra đối với loại tội phạm này trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số giải pháp sau đây:

- Một là, Kiểm sát viên cần kịp thời kiểm sát việc điều tra, thu thập các căn cứ để khởi tố vụ án hình sự về loại tội phạm này như: Việc lập biên bản bắt người phạm tội quả tang, thu giữ tiền hoặc tang vật chứng khác tại chiếu bạc có đúng quy định và đúng như trên thực tế. Bên cạnh đó, kiểm sát chặt chẽ việc lập hồ sơ vụ án của Điều tra viên, Cán bộ điều tra trong từng vụ án cụ thể, nhất là các vụ án có đông người tham gia, các đối tượng có nhiều tiền án, tiền sự về cùng tội danh, đến từ nhiều nơi khác nhau hoặc các vụ án có số lượng tiền tang thu giữ lớn, nhiều tang vật chứng.

- Hai là, kiểm sát hoạt động tố tụng hình sự của người tham gia tố tụng như việc khai nhận, giao nộp tang vật chứng của người bị bắt, bị can, người làm chứng, người bào chữa,… trong vụ án; yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý nghiêm minh người tham gia tố tụng vi phạm pháp luật để góp phần cho việc điều tra được nhanh chóng, thuận lợi. Kiểm sát việc Cơ quan điều tra đề nghị xử lý vật chứng hoặc trả lại các tài sản không có liên quan đến vụ án cho bị can, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án.

- Ba là, kiểm sát việc tuân thủ quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) về thẩm quyền và thời hạn điều tra của Cơ quan điều tra cùng cấp, trong đó có thời hạn và thẩm quyền điều tra đối với các vụ án về tội danh đánh bạc trong từng trường hợp cụ thể như: Tội phạm thuộc loại ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Kịp thời yêu cầu Thủ trưởng Cơ quan điều tra thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra khi cần thiết, xử lý nghiêm minh Điều tra viên, Cán bộ điều tra vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự.

- Bốn là, xem xét các đề nghị áp dụng và đề xuất phê chuẩn việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn của Cơ quan Cảnh sát điều có đúng quy định của BLTTHS. Phần lớn các vụ án hình sự về tội đánh bạc thường là tội ít nghiêm trọng nên cần xem xét thật kỹ việc đề xuất áp dụng biện pháp tạm giam, để tránh tình trạng Cơ quan điều tra lạm dụng việc áp dụng biện pháp này.

- Năm là, Kiểm sát viên phải yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra cung cấp kịp thời các tài liệu, biên bản về các hoạt động điều tra mà Kiểm sát viên không trực tiếp kiểm sát để đóng bút lục, sao chụp và chuyển trả các biên bản đó theo quy định tại Điều 88 BLTTHS và Thông tư liên tịch số 04 ngày 19/10/2018 quy định về phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc thực hiện một số quy định của BLTTHS.

- Sáu là, song song với hoạt động kiểm sát điều tra, sau khi có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can thì Kiểm sát viên kịp thời đề ra yêu cầu điều tra bằng văn bản. Trong đó, cần nêu cụ thể những vấn đề cần phải chứng minh làm rõ trong các vụ án về tội phạm đánh bạc theo quy định tại Điều 85 BLTTHS. Trong quá trình điều tra Kiểm sát viên có thể ban hành yêu cầu điều tra nhiều lần khi thấy hoạt động điều tra, thu thập chứng cứ còn thiếu sót hoặc khi thấy cần thiết.

- Bảy là, kiểm sát chặt chẽ các hoạt động hỏi cung, ghi lời khai đối với bị can (các bị can), người làm chứng, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án như: Việc Điều tra viên lập biên bản hỏi cung, biên bản ghi lời khai theo quy định của BLTTHS. Kiểm sát viên trực tiếp hỏi cung, ghi lời khai trong một số trường hợp theo quy định của BLTTHS. Đối với hoạt động hỏi cung bị can, Kiểm sát viên phải trực tiếp hoặc tham gia việc hỏi cung 100% đối với từng bị can trong vụ án. Trong vụ án có nhiều bị can, nhiều người liên quan, Kiểm sát viên phải lập kế hoạch cụ thể, chi tiết trước khi tham gia việc hỏi cung, ghi lời khai cùng Điều tra viên, chú ý việc ghi lời khai, hỏi cung đầy đủ, kịp thời và nhanh chóng đối với những bị can, người làm chứng đến từ địa phương khác không phải người trên địa bàn thành phố.

- Tám là, thông qua hoạt động kiểm sát, khi phát hiện những hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra không đầy đủ, vi phạm thì Kiểm sát viên cần kịp thời yêu cầu Điều tra viên, Cán bộ điều tra tiến hành điều tra đúng pháp luật, kiểm tra việc điều tra và thông báo kết quả cho Viện Kiểm sát. Báo cáo lãnh đạo Viện yêu cầu Thủ trưởng, Điều tra viên, Cán bộ điều tra Cơ quan điều tra cùng cấp khắc phục vi phạm. Đối với những vi phạm của Cơ quan điều tra cùng cấp trong hoạt động điều tra nếu Kiểm sát viên đã yêu cầu Điều tra viên khắc phục nhưng vẫn không khắc phục thì báo cáo lãnh đạo Viện ban hành kiến nghị bằng văn bản. Bên cạnh đó, hằng năm kịp thời tham mưu cho Viện trưởng ban hành kiến nghị đối với các cơ quan, tổ chức hữu quan trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm Đánh bạc nói riêng và vi phạm pháp luật nói chung trên địa bàn thành phố.

- Chín là, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp, giữa cơ quan tiến hành tố tụng cấp dưới với cấp trên trong công tác giải quyết các vụ án hình sự liên quan đến tội phạm đánh bạc; nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ Điều tra viên, Kiểm sát viên, nhất là đối với việc thu thập, chuyển hóa chứng cứ là dữ liệu điện tử thông qua các buổi tập huấn, bồi dưỡng, hội thảo,… Cơ quan có thẩm quyền cần hoàn thiện hơn các quy định của pháp luật, sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết đối với những quy định mới của pháp luật có liên quan đến các hành vi đánh bạc mới xuất hiện trong thời gian gần đây.

                                                           Trần Văn Thiệt