1. Nội dung vụ án và quá trình giải quyết

Khoảng 17 giờ ngày 31/7/2020, Nguyễn Văn D chở theo vợ là Nguyễn Thị T đến nhà anh Nguyễn Quốc B, sinh năm 1985, trú tại thôn TP, xã KP, huyện K, tỉnh HT để hỏi rõ việc anh B nói D có quan hệ tình cảm với chị Dương Thị K, sinh năm 1976, trú tại thôn TP, xã KP, huyện K, tỉnh HT trên cồn MP. Trước khi đi, D lấy 01 con dao (loại dao gấp bằng kim loại, dài 15cm, cán dao dài 09cm, lưỡi dao dài 06cm, mũi dao nhọn) bỏ vào túi quần đang mặc nhằm mục đích sử dụng khi xảy ra xô xát, đánh nhau với anh B.

Đến nơi, D vào nhà gặp anh B để hỏi rõ sự việc thì anh B trả lời đã nhìn thấy D và chị K ở cồn MP nên D đi gọi chị K đến nhà anh B. Sau khi chị K đến, D yêu cầu anh B đi lên cồn MP chỉ lại vị trí mà B nói đã nhìn thấy sự việc. Anh B điều khiển xe môtô đi trước, D điều khiển xe môtô đi phía sau, còn chị K điều khiển môtô chở chị T đi theo sau xe của D. Trên đường đi, anh B và D gặp anh Nguyễn Văn S, sinh năm 1985 và anh Phạm Ngọc Q, sinh năm xe 1976 (đều trú tại thôn TP, xã KP, huyện K, tỉnh HT) nên nhờ hai người này làm chứng.

Khi đến cồn MP cả hai dừng xe, anh B đi sang phía bên trái đường chỉ lại vị trí nhìn thấy D và chị K. Do bức xúc nên D nói “Tau đập chết cha mi” rồi lấy con dao gấp từ trong túi quần ra. D đi về phía anh B, tay phải cầm dao đâm anh B một nhát vào vùng ngực trái và một nhát vào vùng trán bên phải. Cả hai giằng co, xô đẩy nhau nên cùng ngã xuống hố đất bên đường, D tiếp tục dùng dao đâm một nhát trúng lưng và một nhát vào đầu anh B.

Anh B vùng dậy bỏ chạy lên đường lấy chiếc liềm dùng để cắt cỏ của chị Nguyễn Thị L, sinh năm 1982 ở thôn TP, xã KP, huyện K, tỉnh HT, còn D tay vẫn cầm dao. Hai người giơ dao và liềm lên đe dọa nhau, nhưng được mọi người căn ngăn. Anh B được đưa đến Trạm y tế xã KP sơ cứu, sau đó chuyển ra Bệnh viện đa khoa tỉnh HT và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức để điều trị.

Tại Bản kết luận giám định pháp y về thương tích số 01/TCT ngày 12/01/2021 của Trung tâm Pháp y và giám định y khoa tỉnh HT kết luận: Anh Nguyễn Quốc B bị tổn thương nhu mô phổi gây xẹp phổi, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 26%; tổn thương màng phổi di chứng dày dính màng phổi, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 11%; vùng trán phải cách đuôi cung mày 01cm sẹo kích thước 1,5cm x 0,2cm, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 03%; vùng chẩm phải sẹo kích thước 1,6cm x 0,2cm, tỷ lệ tổn thương cơ thể 01%; vùng ngực bên trái cách núm vú lên 05cm sẹo kích thước 03cm x 0,5cm, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 02%; đường nách giữa cách núm vú trái ra 06cm sẹo dẫn lưu kích thước 1,8cm x 0,2cm, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 01%; vùng lưng bên trái cách đường nách giữa 03cm sẹo kích thước 2,4cm x 0,4cm, tỷ lệ tổn thương cơ thể là 02%. Tổng tỷ lệ phần trăm tổn thương cơ thể do thương tích gây nên tại thời điểm giám định là 40%. Tại Bản án sơ thẩm số 39/2021/HS-ST ngày 24/8/2021 của Tòa án nhân dân huyện K áp dụng điểm c khoản 3 Điều 134; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 54; Điều 38 Bộ luật Hình sự xử phạt Nguyễn Văn D 42 tháng tù về tội “Cố ý gây thương tích”. Ngày 26/8/2021 bị cáo Nguyễn Văn D có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.

Tại Bản án phúc thẩm số 08/2022/HS-PT ngày 24/01/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh HT căn cứ điểm b khoản 1 Điều 355; điểm c khoản 1 Điều 357 Bộ luật Tố tụng hình sự chấp nhận một phần nội dung kháng cáo của bị cáo Nguyễn Văn D, sửa Bản án sơ thẩm số 39/2021/HS-ST ngày 24/8/2021 của Tòa án nhân dân huyện K về phần hình phạt. Áp dụng điểm c khoản 3 Điều 134; điểm b, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 54; Điều 38 Bộ luật Hình sự xử phạt Nguyễn Văn D 26 tháng tù về tội “Cố ý gây thương tích”.

Ngày 14/7/2022, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 30/QĐ-VC1-V3, đề nghị Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm hủy Bản án phúc thẩm số 08/2022/HS-PT ngày 24/01/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh HT và Bản án sơ thẩm số 39/2021/HS-ST ngày 24/8/2021 của Tòa án nhân dân huyện K để điều tra lại.

Ngày 30/8/2022, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm đã chấp nhận Quyết định kháng nghị số 30/QĐ-VC1-V3 ngày 14/7/2022 của VKSND cấp cao tại Hà Nội.

2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Trong quá trình điều tra, bị cáo Nguyễn Văn D tự viết 02 bản tự khai, Điều tra viên, Kiểm sát viên tiến hành lập 03 biên bản ghi lời khai và 04 Biên bản hỏi cung bị can thì D đều thừa nhận đã dùng dao mang sẵn trong người đâm anh B 04 nhát vào vùng ngực trái, vùng trán phải, đầu và lưng.

Tại Biên bản đối chất giữa bị cáo D và bị hại Nguyễn Quốc B ngày 03/7/2020, D khai rõ: “Tôi cầm dao ở tay phải đâm anh B 4 nhát, cụ thể như sau: Lần thứ nhất tôi cầm dao đâm hướng từ ngoài vào trong, từ phải qua trái trúng ngực anh B. Lần thứ hai tôi đâm luồn từ dưới lên trên, từ trái qua phải trúng vào vùng trán của anh B, lúc này cả tôi và anh B đang đứng trên đường đất. Lần thứ ba tôi đâm B một nhát trúng vào lưng, lúc này tôi và B đã ngã xuống một hố đất bên đường, tôi nằm ngửa, B nằm sấp đè lên người tôi và đưa tay để lấy con dao trong tay tôi thì tôi vòng tay dưới nách đâm trúng lưng B. Lần thứ tư tôi đâm B trúng vào đầu, lúc này B chống tay vào người tôi để đứng dậy, chưa kịp đứng thì đầu B đang sát với đầu tôi và tôi đâm trúng đầu B” và tại Biên bản ghi lời khai ngày 03/9/2020 bị cáo D khẳng định: “Tôi đâm khá mạnh, mục đích để thoát khỏi sức đè, lực tay tôi khá mạnh và vung tay liên tiếp, cố đâm dao vào người để B quật dậy”.

Tại phiên tòa sơ thẩm bị cáo D khai: Do bức xúc nên bị cáo nói “Tàu đập chết cha mi” rồi lấy con dao gấp từ trong túi quần ra, cầm dao ở tay phải đi về phía Nguyễn Quốc B để đâm B, thấy vậy B đứng lại giằng co con dao với bị cáo, trong lúc giằng co thì bị cáo đâm trúng một nhát vào vùng ngực bên trái và một nhát vào vùng trán bên phải của B, lúc này cả hai tiếp tục giằng co, xô đẩy nhau nên cùng ngã xuống khu vực mương nước bên đường, trong lúc vật lộn ở mương nước thì bị cáo tiếp tục dùng dao đâm trúng một nhát vào đầu B... Lúc đó anh B cố giằng lấy dao từ tay bị cáo và đang nằm đè lên người bị cáo nên bị cáo vòng tay dưới nách anh B và đâm về phía sau lưng anh B 01 nhát và dùng dao đập vào đầu anh B 01 nhát nữa.

Tại bản tự khai ngày 03/3/2021 và các Biên bản ghi lời khai anh B đều khai Nguyễn Văn D cầm dao đâm liên tiếp vào người, trúng vào vùng gần mắt phải, đầu, lưng và ngực trái.

Tại Biên bản đối chất giữa anh B và Nguyễn Văn D ngày 03/7/2020, anh B khai rõ “Tôi bị anh D đâm 4 lần, cụ thể như sau: Lần thứ nhất khi tôi đang ngồi trên xe máy thì anh D đứng trước mặt, cách tôi khoảng 60-70cm, đâm theo chiều ngang một nhát trúng vào trán phải, sát lông mày. Lần thứ hai, tôi xuống xe bỏ chạy vào bãi đất bên trái đường, chạy được khoảng 10m thì bị đâm tiếp một nhát vào đầu. Lần thứ ba, tôi tiếp tục chạy thì bị ngã xuống hố đất, tư thế hai chân quỳ, hai tay chống xuống đất, tôi bị anh D đâm tiếp một nhát trúng vào lưng. Lần thứ tư, khi tôi đang ở dưới hố chống tay tay xuống đất, hai chân co, mặt cúi thấp (khoảng 2 phút) thì bị cầm tóc, lôi đầu ra phía sau và bị đâm một nhát trúng vào ngực”.

Tại Biên bản ghi lời khai ngày 20/01/2021 anh Phạm Ngọc Q khai “Sau khi giằng co thì 2 bên rơi xuống hố đất gần đường đó, khi xuống hố thì D lấy dao đâm B 1 phát vào ngực trong tư thế B ngã nằm quỳ sấp xuống hố, còn D đứng phía sau bên phải rồi dùng dao đâm vòng từ phải sang trái trúng ngực B... Ngoài phát ở ngực thì tôi thấy D đâm B thêm một phát ở trán bên phải gần mắt trong tư thế hai bên đối mặt nhau”. Ngoài ra, anh Q còn khẳng định “Lúc D đâm B ở hố đất phát trúng ngực thì tôi đứng cách đó khoảng 5-6m, thấy rõ D đâm B”.

Biên bản ghi lời khai và Bản tự khai của chị Nguyễn Thị L thể hiện: “Lúc đó tôi dừng lại bên đường cách vị trí hai người đó khoảng 30m... Lúc này tôi thấy anh B nằm ngửa dưới mương, còn anh D đè lên đùi anh B và anh D dùng dao đâm vào vùng đầu và vùng sườn anh B”.

Như vậy, lời khai nhận tội của bị cáo Nguyễn Văn D cơ bản phù hợp với lời khai của người bị hại, người làm chứng, thương tích để lại trên cơ thể người bị hại, kết luận giám định và các tài liệu chứng cứ khác. Do vậy, có đủ cơ sở xác định: Do tức bực từ việc anh B nói bị cáo D có quan hệ với chị K, D đã thủ sẵn con dao nhọn trong người nhằm mục đích sử dụng khi xảy ra xô xát, đánh nhau với anh B. Tại khu vực cồn MP, bị cáo D nói “Tau đập chết cha mi” và dùng dao nhọn đâm liên tiếp 04 nhát vào ngực, đầu và trán của anh B gây tổng tỷ lệ thương tích tại thời điểm giám định là 40% sức khỏe. Chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nhặt, bị cáo D đã dùng hung khí nguy hiểm tấn công liên tục vào những vùng trọng yếu trên cơ thể anh B là thể hiện rõ tính chất côn đồ và ý thức tước đoạt tính mạng nạn nhân thống nhất giữa lời nói và hành động của bị cáo, việc anh B không chết là do được cấp cứu kịp thời.

Do đó, hành vi phạm tội của bị cáo Nguyễn Văn D đủ yếu tố cấu thành tội “Giết người” với tình tiết định khung “có tính chất côn đồ” theo quy định tại điểm n khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, Bản án sơ thẩm số 39/2021/HS-ST ngày 24/8/2021 của Tòa án nhân dân huyện K nhận định “Quá trình giằng co, xô đẩy nhau bị cáo D giơ dao đâm lung tung chứ không nhằm mục đích đâm trúng vào vị trí cụ thể nào trên người anh B” để tuyên bố bị cáo Nguyễn Văn D phạm tội “Cố ý gây thương tích” theo điểm c khoản 3 Điều 134 Bộ luật Hình sự; Bản án phúc thẩm số 08/2022/HS-PT ngày 24/01/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh HT giữ nguyên tội danh và giảm hình phạt cho bị cáo D là sai lầm nghiêm trọng trong việc đánh giá chứng cứ và áp dụng pháp luật.

Từ những căn cứ trên, tại Quyết định giám đốc thẩm số 41/2022/HS-GĐT ngày 30/8/2022, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã chấp nhận Kháng nghị số 30/QĐ-VC1-V3 ngày 14/7/2022 của VKSND cấp cao tại Hà Nội, hủy Bản án phúc thẩm số 08/2022/HS-PT ngày 24/01/2022 của Tòa án nhân dân tỉnh HT và Bản án sơ thẩm số 39/2021/HS-ST ngày 24/8/2021 của Tòa án nhân dân huyện K để điều tra lại là có căn cứ và đúng quy định của pháp luật.