Ngày 12/6/2013, VKSND tối cao và Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Tổng cục VIII), Bộ Công an đã tiến hành ký Quy chế phối hợp số 98/2013/QC-LN trong thực hiện công tác tạm giam, tạm giữ, thi hành án hình sự và kiểm sát việc tạm giam, tạm giữ, thi hành án hình sự; trên cơ sở các nội dung đã ký kết và được triển khai thực hiện trong 03 năm qua, ngày 28/4/2016, Vụ 8 và Tổng cục VIII, tổ chức Hội nghị sơ kết, đánh giá kết quả thực hiện và phương hướng triển khai công tác phối hợp năm 2016...
Kết quả 03 năm thực hiện Quy chế phối hợp giữa Vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp - Bộ Công an
Ngày 12/6/2013, VKSND tối cao và Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Tổng cục VIII), Bộ Công an đã tiến hành ký Quy chế phối hợp số 98/2013/QC-LN trong thực hiện công tác tạm giam, tạm giữ, thi hành án hình sự và kiểm sát việc tạm giam, tạm giữ, thi hành án hình sự; trên cơ sở các nội dung đã ký kết và được triển khai thực hiện trong 03 năm qua, ngày 28/4/2016, Vụ 8 và Tổng cục VIII, tổ chức Hội nghị sơ kết, đánh giá kết quả thực hiện và phương hướng triển khai công tác phối hợp năm 2016.
Kết quả về xây dựng văn bản pháp luật, trao đổi, hướng dẫn và cung cấp thông tin, số liệu
Thực hiện các nội dung quy định trong Quy chế phối hợp, thời gian qua, Vụ 8, VKSND tối cao và Tổng cục VIII, Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ trong xây dựng pháp luật: Cử Lãnh đạo Vụ tham gia Ban biên soạn Dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, Ban chỉ đạo xây dựng Đề án tha tù trước thời hạn có điều kiện … dự thảo các văn bản Hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án hình sự năm 2010, dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự (phần thứ Năm thi hành bản án, quyết định của Tòa án), dự thảo Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, góp ý vào Dự thảo các văn bản Hướng dẫn cấp giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt, hướng dẫn khen thưởng, kỷ luật phạm nhân, Đề án thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện … đặc biệt, ngay sau khi Luật Thi hành án hình sự năm 2010 có hiệu lực thi hành 02 ngành đã có sự phối hợp chặt chẽ trong nghiên cứu, góp ý, xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn để thực hiện tốt công tác quản lý, giáo dục người chấp hành án phạt tù.
Công tác trao đổi, hướng dẫn và cung cấp thông tin, số liệu được hai đơn vị chú trọng, quan tâm, đặc biệt là việc trao đổi, đối chiếu, cung cấp thông tin về số liệu trong công tác quản lý và giáo dục đối với người bị tạm giữ, tạm giam và phạm nhân trước các kỳ báo cáo của Quốc hội và các đợt sơ kết, tổng kết nhiệm vụ chuyên môn của mỗi ngành. Trong 03 năm qua, 02 đơn vị đã làm việc, trao đổi, đối chiếu, cung cấp cho nhau nhiều số liệu thiết thực nhằm đánh giá tình hình, trách nhiệm để tham mưu thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ mỗi bên, như số liệu về người bị tạm giữ, tạm giam, phạm nhân trốn, tự sát chết, phạm tội mới, vi phạm kỷ luật, số liệu người bị kết án tử hình đã thi hành, đủ điều kiện thi hành… phục vụ tốt việc báo cáo tham mưu, đề xuất và đánh giá kết quả công tác. Việc trao đổi, cung cấp thông tin, số liệu trên được thể hiện bằng nhiều hình thức như: Hội họp, trao đổi bằng văn bản, Fax, điện thoại … từ đó đã phục vụ tốt yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của hai Ngành.
Thực hiện các quy định tại Thông tư số 10/2012/TT-BCA ngày 16/02/2012 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về công tác thống kê trong Công an nhân dân, việc trao đổi, cung cấp thông tin số liệu giữa Vụ 8, VKSND tối cao và Tổng cục VIII ngày càng được tăng cường hơn nữa, hàng tháng Cục tham mưu (C82), Tổng cục VIII cung cấp số liệu về công tác thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, đặc biệt số liệu quản lý, giam giữ và thi hành án hình sự tại các trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; số trại viên trong cơ sở giáo dục bắt buộc và số học sinh trong trường giáo dưỡng để Vụ 8 nắm, theo dõi và phối hợp chỉ đạo.
Kết quả phối hợp về trong quản lý, theo dõi, xử lý tình hình
Thời gian qua, hai đơn vị đã có sự phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý, theo dõi, xử lý tình hình trong tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự và kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự. Nhiều vụ việc được hai đơn vị trao đổi, thống nhất xử lý nhằm đảm bảo công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật và VKSND thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình như việc trao đổi, xử lý trong việc giải quyết đơn tố cáo xảy ra tại Trại giam Nam Hà, Ninh Khánh, Trại 5, Trại 6 hoặc một số vụ việc nghiêm trọng xảy ra tại Trại giam Vĩnh Quang, Huy Khiêm …
Đặc biệt trong 03 năm qua, thực hiện chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao, Bộ trưởng Bộ Công an, hai đơn vị Vụ 8 và Tổng cục VIII đã phối hợp chặt chẽ trong việc chỉ đạo VKSND các địa phương nơi có trại đóng và các trại giam hàng tháng phải quản lý, theo dõi, nắm chắc và lập biên bản xác định có chữ ký của Giám thị trại giam, Kiểm sát viên phụ trách công tác kiểm sát thi hành án hình sự về số liệu, tình hình người chấp hành án phạt tù, nếu xảy ra các vụ việc nghiêm trọng phải báo cáo kịp thời đến cấp trên để có biện pháp chỉ đạo xử lý, giải quyết. Đối với một số vụ việc cụ thể, hai đơn vị đã trao đổi, đề nghị và có sự chỉ đạo thống nhất.
Kết quả phối hợp về chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn, trao đổi nghiệp vụ
Thời gian qua, Vụ 8 và Tổng cục VIII thường xuyên trao đổi, thống nhất chỉ đạo đối với cấp dưới về công tác tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự và kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, từng bước tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn triển khai thi hành Luật Thi hành án hình sự, nhất là về mối quan hệ giữa VKSND cấp tỉnh đối với trại giam của Bộ Công an đóng tại địa phương khi giao VKSND cấp tỉnh tiến hành kiểm sát trại giam, kể từ khi Luật Thi hành án hình sự có hiệu lực thi hành.
Thống nhất xử lý giải quyết những vụ việc phát sinh trong quá trình thực thi nhiệm vụ của mỗi bên để hướng dẫn cấp dưới thực hiện, nhất là những vấn đề mà pháp luật thời điểm đó quy định chưa rõ như việc giải quyết cho thân nhân, luật sư tiếp xúc với người bị tạm giữ, tạm giam; phân loại giam giữ đối với đối tượng chuyển giới tính; về thủ tục gửi người bị tạm giữ, tạm giam vào nhà tạm giữ, trại tạm giam; trao đổi về thủ tục thi hành án treo và cải tạo không giam giữ, thi hành bản án hình sự phúc thẩm, việc tổng hợp hình phạt; cấp giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt, người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách; về việc thực hiện quyền của người bị tạm giam đang mang thai có đơn tự nguyện phá thai (TTG CA tỉnh Sơn La); trao đổi đề nghị điều chuyển phạm nhân để phục vụ công tác điều tra, xác minh tin báo tố giác về tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp. Kịp thời kiến nghị và chỉ đạo khắc phục thiếu sót, tồn tại trong công tác quản lý tạm giữ, tạm giam tại một số đơn vị, địa phương để can phạm nhân trốn khỏi nơi giam giữ, chết không bình thường không được phát hiện, ngăn chặn kịp thời.
Cùng nhau phối hợp chỉ đạo cấp dưới xây dựng nội dung Quy chế phối hợp liên ngành tư pháp tại địa phương. Tính đến 31/3/2016, có 44 địa phương đã tổ chức Lễ ký, ban hành Quy chế phối hợp giữa VKSND tỉnh với cơ quan tư pháp, trong đó có 41 VKSND tỉnh có trại giam thuộc Bộ Công an đóng trên địa bàn ký với 49 trại giam và 10 VKSND cấp tỉnh đã ký quy chế phối hợp với các cơ quan tư pháp trên địa bàn tỉnh. Đáng chú ý, một số địa phương đã chủ động phối hợp chặt chẽ trong thực hiện Nghị quyết 37/2012/QH 13 ngày 23/11/2012 của Quốc hội bằng việc ban hành Quy chế phối hợp thực hiện Nghị quyết (VKSND tỉnh Lâm Đồng và Trại giam Đại Bình, Bộ Công an) hoặc VKSND tỉnh Cà Mau, ký Quy chế phối hợp công tác với các cơ quan tư pháp tại địa phương là Trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự Công an tỉnh và trại giam Cái Tàu.
Vụ 8 đã chỉ đạo VKSND các tỉnh nơi có trại giam đóng thực hiện nghiêm túc việc gửi Kết luận kiểm sát việc tuân theo pháp luật tại các trại giam, về phía Tổng cục VIII đã chủ động, tích cực trong việc chỉ đạo, giao cho các đơn vị chức năng theo dõi, hướng dẫn trại giam chấn chỉnh những vi phạm, thiếu sót, tồn tại và thực hiện nghiêm túc các kiến nghị, kháng nghị của VKSND nhằm thực hiện tốt công tác quản lý, giáo dục cải tạo, thực hiện chế độ, chính sách pháp luật đối với phạm nhân.
Năm 2015, hai đơn vị thống nhất về chủ trương phối hợp thành lập Đoàn kiểm tra, kiểm sát do hai đơn vị luân phiên, chủ trì để kiểm tra, hướng dẫn về nghiệp vụ đối với các trại giam theo quy định tại Điều 7, Quy chế phối hợp số 98/2013/QC ngày 12/6/2013. Nội dung kiểm tra, kiểm sát như đã nêu được hai đơn vị tiếp tục nghiên cứu, trao đổi cụ thể về các vấn đề cần kiểm tra, kiểm sát trong năm 2016 và các năm tiếp theo, đồng thời thống nhất chỉ đạo cấp dưới phối hợp thực hiện có hiệu quả. Ngoài ra, hai đơn vị thống nhất chỉ đạo đối với cấp dưới về việc sau khi có Quyết định kiểm sát trực tiếp đồng gửi Quyết định về Vụ 8 và Tổng cục VIII để cùng phối hợp chỉ đạo kiểm tra, kiểm sát cùng thời điểm nhằm tạo điều kiện về mặt thời gian cho trại giam tập trung thực hiện nhiệm vụ quản lý và giáo dục phạm nhân, giảm bớt các đoàn kiểm tra nhiều lần với cùng nội dung đối với các trại giam mỗi năm. Việc kiểm tra, kiểm sát này được triển khai cùng thời điểm song được thực hiện độc lập trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của mỗi ngành.
Kết quả phối hợp về việc giải quyết khiếu nại tố cáo và kiểm sát tuân theo pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo
Việc giải quyết khiếu nại tố cáo thuộc thẩm quyền là nhiệm vụ thường xuyên trong thực hiện chức năng nhiệm vụ của mỗi đơn vị, đồng thời việc quy định kiểm sát tuân theo pháp luật trong việc giải quyết khiếu nại tố cáo trong tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là trách nhiệm của VKSND. Do vậy, thời gian qua việc triển khai thực hiện nhiệm vụ nêu trên được lãnh đạo hai đơn vị quan tâm chỉ đạo thực hiện nghiêm túc. Vụ 8 tiếp nhận và chuyển 22 đơn liên quan đến thẩm quyền giải quyết của Tổng cục VIII như đơn đề nghị xem xét giảm án, đặc xá tha tù trước thời hạn, đơn đề nghị chuyển trại và đề nghị đưa đi chấp hành án… đều được Tổng cục VIII xem xét, giải quyết và trả lời đúng thời hạn.
Đối với công tác kiểm sát tuân theo pháp luật trong giải quyết khiếu nại tố cáo về thi hành án hình sự (theo quy định tại Điều 142 Luật Thi hành án hình sự), Vụ 8 đã triển khai thực hiện nghiêm túc và phối hợp với Cơ quan quản lý thi hành án hình sự, Bộ Công an thực hiện có hiệu quả, nề nếp và thường xuyên. Hàng năm VKSNDTC (Vụ 8) xây dựng Kế hoạch, Quyết định và cử Lãnh đạo, Kiểm sát viên tiến hành kiểm sát trực tiếp tại Cơ quan quản lý THAHS. Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết đơn trong thi hành án hình sự thấy việc xem xét, giải quyết đơn của Tổng cục VIII được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định của pháp luật, đơn vị đã kịp thời xem xét, xử lý, giải quyết nhằm đảm bảo thực hiện đầy đủ quyền lợi cho người chấp hành án phạt tù.
Phối hợp về chỉ đạo thực hiện kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu của Viện kiểm sát
Việc thực hiện kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu của VKSND là trách nhiệm của các cơ quan được kiểm sát theo luật định và việc theo dõi, quản lý, chỉ đạo thực hiện kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu của Viện kiểm sát trong tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được Tổng cục VIII giao cho bộ phận chuyên môn thực hiện thường xuyên, nghiêm túc nhằm tăng cường hơn nữa trách nhiệm tham mưu quản lý nhà nước và tổ chức thực hiện công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
Qua theo dõi, đánh giá 03 năm triển khai thực hiện Quy chế, VKSND tiến hành kiểm sát 10.334 cuộc tại Nhà tạm giữ; 950 cuộc tại trại tạm giam, 1.639 cuộc tại Cơ quan thi hành án hình sự Công an 02 cấp; 285 cuộc tại trại giam, 9.265 cuộc tại UBND cấp xã có kết luận bằng văn bản, trong đó Vụ 8 tiến hành kiểm sát trực tiếp 24 cuộc tại trại tạm giam thuộc Bộ Công an, 03 cuộc tại trại tạm giam CA cấp tỉnh, 09 cuộc tại CQTHAHS CA cấp tỉnh, 28 cuộc tại trại giam theo quy định về Hệ thống chỉ tiêu và sự chỉ đạo trực tiếp của Viện trưởng VKSND tối cao. Thông qua công tác kiểm sát, VKSND đã ban hành 1.295 kháng nghị, 6.766 kiến nghị yêu cầu khắc phục và phòng ngừa vi phạm.
Đối với công tác kiểm sát việc chấp hành pháp luật của các trại giam kể từ khi Luật Thi hành án hình sự có hiệu lực thi hành, VKSND cấp tỉnh đã từng bước thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ mới, phối hợp với Vụ 8 và Tổng cục VIII tiến hành thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, thực hiện nghiêm túc việc gửi Kết luận kiểm sát trại giam về Tổng cục VIII theo dõi và chỉ đạo thực hiện. Vụ 8 có sự phối hợp chặt chẽ với Tổng cục VIII trong việc kiểm sát trại giam, nhất là việc tiến hành kiểm sát đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng, thống nhất, chỉ đạo xử lý, giải quyết, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và chỉ đạo thực hiện nghiêm các nội dung kháng nghị, kiến nghị của VKSND trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của trại giam.
Ngoài ra, hai đơn vị có sự phối hợp chặt chẽ trong việc tham gia Đoàn kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật trong tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự do Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Ban thường trực TWMTTQVN chủ trì, tiến hành kiểm tra, giám sát tại tỉnh Phú Thọ, Bình Thuận, Đắc Lắc và 04 trại giam Tân Lập, Thủ Đức, Đăk Tân, Đăk Trung, Bộ Công an. Sự tham gia cùng Đoàn giám sát và theo dõi, chỉ đạo trực tiếp và ý kiến tham mưu của 02 đơn vị góp phần tích cực vào việc tăng cường công tác quản lý và thực hiện chế độ, chính sách đối với người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành án phạt tù, đồng thời kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; kiến nghị sửa đổi pháp luật và chế độ đối với cán bộ, chiến sỹ thực hiện nhiệm vụ tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
Phối hợp trong công tác đặc xá
Thực hiện yêu cầu đối ngoại, hai đơn vị đã nghiên cứu, tham mưu, đề xuất đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt đối với 12 trường hợp theo yêu cầu chính trị, đối ngoại của Đảng, Nhà nước đảm bảo sự chặt chẽ về thủ tục pháp luật và đúng thẩm quyền.
TH