Việc ban hành Luật Quy hoạch sẽ là bước cải cách về thể chế tạo ra sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch theo đúng quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và phù hợp với quy định mới của Hiến pháp năm 2013..
Luật Quy hoạch: Tạo ra sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch
Việc ban hành Luật Quy hoạch sẽ là bước cải cách về thể chế tạo ra sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch theo đúng quy định tại Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 và phù hợp với quy định mới của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015 về vai trò quản lý nhà nước về kinh tế.
Luật Quy hoạch năm 2017 gồm 06 chương, 59 điều, quy định việc lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, thực hiện, đánh giá, điều chỉnh quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia; trách nhiệm quản lý nhà nước về quy hoạch. Cùng đó, đối tượng áp dụng quy định của Luật này là đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, công bố, thực hiện, đánh giá, điều chỉnh quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Về hệ thống quy hoạch quốc gia (Điều 5), Luật Quy hoạch năm 2017 trên cơ sở các quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và pháp luật về xây dựng. Luật quy định hệ thống quy hoạch quốc gia vào phạm vi điều chỉnh, đồng thời quy định cụ thể nội dung này tại Điều 5, cụ thể như sau; (1) Quy hoạch cấp quốc gia bao gồm quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia; (2) Quy hoạch vùng; (3) Quy hoạch tỉnh; (4) Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định; (5) Quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn.
Việc phân định các vùng phụ thuộc vào Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng trong từng thời kỳ nhằm kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội. Mặt khác, vùng hiện nay không phải là một cấp hành chính. Vì vậy, việc không quy định cụ thể các vùng ngay trong Luật để đảm bảo việc phân vùng sẽ phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội ở từng giai đoạn phát triển và tính linh hoạt trong chỉ đạo điều hành, phù hợp với quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ trong quản lý và phát triển kinh tế được quy định tại khoản 1, Điều 8 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015.
Điều 13 Luật Quy hoạch năm 2017 quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động quy hoạch, bao gồm: (1) Lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch không phù hợp với quy định của Luật này và pháp luật có liên quan; (2) Lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch về đầu tư phát triển hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm cụ thể, ấn định khối lượng, số lượng hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm được sản xuất, tiêu thụ; (3) Lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch, tư vấn phản biện độc lập không đủ điều kiện về năng lực chuyên môn phù hợp với công việc đảm nhận hoặc trái với quy định của pháp luật; (4) Cản trở việc tham gia ý kiến của cơ quan, tổ chức, cộng đồng, cá nhân; (5) Không công bố, công bố chậm, công bố không đầy đủ quy hoạch hoặc từ chối cung cấp thông tin về quy hoạch, trừ trường hợp thông tin thuộc bí mật nhà nước; cố ý công bố sai quy hoạch; cố ý cung cấp sai thông tin về quy hoạch; hủy hoại, làm giả hoặc làm sai lệch hồ sơ, giấy tờ, tài liệu; (6) Thực hiện không đúng quy hoạch đã được quyết định hoặc phê duyệt; (7) Can thiệp bất hợp pháp, cản trở hoạt động quy hoạch.
Chương II Luật này quy định về lập quy hoạch; cụ thể:
- Về thẩm quyền tổ chức lập quy hoạch (Điều 14) của Luật Quy hoạch năm 2017, quy định cụ thể là Chính phủ tổ chức lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Thủ tướng Chính phủ tổ chức lập quy hoạch vùng; Bộ, cơ quan ngang Bộ tổ chức lập quy hoạch ngành quốc gia; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập quy hoạch tỉnh.
- Nhiệm vụ lập quy hoạch quy định tại Điều 15 Luật Quy hoạch năm 2017. Theo đó, nhiệm vụ lập quy hoạch bao gồm những nội dung chủ yếu sau đây: (a) Căn cứ lập quy hoạch; (b) Yêu cầu về nội dung, phương pháp lập quy hoạch; (c) Chi phí lập quy hoạch; (d) Thời hạn lập quy hoạch; (đ) Trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc tổ chức lập quy hoạch. Thẩm quyền tổ chức thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch được quy định như sau: (a) Chính phủ tổ chức thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia; (b) Thủ tướng Chính phủ tổ chức thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.
- Luật Quy hoạch năm 2017 quy định cụ thể về quy trình lập quy hoạch cho từng loại quy hoạch, bao gồm: quy trình lập quy hoạch tổng thể quốc gia; quy trình lập quy hoạch ngành quốc gia; quy trình lập quy hoạch vùng; quy trình lập quy hoạch tỉnh (Điều 16).
- Về tổ chức tư vấn lập quy hoạch, luật quy định cơ quan lập quy hoạch, các Bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương được phân công phải lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Tổ chức tư vấn lập quy hoạch phải có tư cách pháp nhân và phải đáp ứng điều kiện về năng lực chuyên môn phù hợp với công việc đảm nhận theo quy định của Chính phủ (Điều 17).
- Cơ quan lập quy hoạch có trách nhiệm tổ chức lập báo cáo đánh giá môi trường chiến lược theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược phải được lập, thẩm định đồng thời với quá trình lập, thẩm định quy hoạch. Nội dung báo cáo đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường (Điều 18)…
Luật Quy hoạch có hiệu lực từ ngày 01/01/2019; riêng đối với các quy định của Luật này về lập, thẩm định quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có hiệu lực thi hành từ ngày 01/3/2018./.
Xem toàn văn Luật Quy hoạch tại đây.
Quốc Hưng (tổng hợp)