VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO

Trên thực tế, số vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn không nhiều, xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có quy định về điều kiện áp dụng vẫn còn tùy nghi; chưa quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng khi không áp dụng thủ tục rút gọn… Những vấn đề này cần được hướng dẫn kịp thời.

Thực hiện nghiêm túc các Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao, Văn bản số 2307/VKSTC-V8 ngày 16/6/2016 của Viện trưởng VKSND tối cao hướng dẫn về việc thực hiện một số nội dung liên quan đến việc bắt, tạm giữ, tạm giam, VKSND tỉnh Hải Dương từ nhiều năm nay đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp để kiểm sát việc thông báo sắp hết hạn tạm giữ, tạm giam, bảo đảm không để quá hạn thuộc trách nhiệm của Viện kiểm sát.

Qua một số ví dụ cụ thể về quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt đã bị kháng nghị giám đốc thẩm, tác giả rút ra một số lưu ý cho Kiểm sát viên: Nắm chắc quy định tại các điều 51, 54 Bộ luật Hình sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành; xác định đúng tính chất, mức độ vi phạm để đề xuất kháng nghị hoặc kiến nghị phù hợp…

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm đối với Bản án số 27/2019/DS-PT, ngày 11/6/2019 của TAND tỉnh ĐN giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là ông Phạm Xuân H, bà Nguyễn Thị N với bị đơn là ông Phạm Đình P đã có hiệu lực pháp luật, VKSND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm như sau:

Tranh chấp quyền sử dụng đất là một trong những loại tranh chấp khá phổ biến và phức tạp, liên quan đến nhiều chính sách về nhà, đất và văn bản pháp luật qua các thời kỳ. Thực tiễn kiểm sát việc giải quyết các vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất cho thấy còn một số bản án, quyết định bị Tòa án cấp trên tuyên hủy, sửa; cá biệt có vụ án xét xử nhiều lần, qua nhiều cấp mà nguyên nhân chủ yếu do việc đánh giá chứng cứ và áp dụng pháp luật chưa chính xác.

Công tác kiến nghị khắc phục vi phạm trong xét xử vụ án hình sự là một trong những hoạt động thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát nhân dân. Để nâng cao chất lượng công tác này, đòi hỏi Kiểm sát viên cần quán triệt, nhận thức đầy đủ ý nghĩa, tầm quan trọng; nắm vững các dạng vi phạm của Tòa án; đảm bảo chặt chẽ nội dung và hình thức của bản kiến nghị.

Đến nay pháp luật chưa có hướng dẫn hoặc giải thích cụ thể thế nào là “không bị coi là có án tích” và “được coi là không có án tích”, những trường hợp này có phải là đương nhiên xóa án tích không, hậu quả pháp lý đối với người bị kết án là gì, đó là vấn đề được trao đổi trong bài viết này.

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giảm đốc thẩm đối với Bản án số 114/2019/DS-PT, ngày 10/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh VL giải quyết vụ án “Tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Văn B với bị đơn là bà Võ Thị X đã có hiệu lực pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm như sau:

“Gây thiệt hại trong khi bắt giữ người phạm tội” là một trong những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự mới, lần đầu tiên được quy định tại Điều 24 Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, một số nội dung còn có nhiều cách hiểu khác nhau (về phạm vi, các trường hợp bắt giữ được loại trừ trách nhiệm hình sự; chủ thể được loại trừ trách nhiệm hình sự...). Do đó, liên ngành tư pháp trung ương cần có văn bản hướng dẫn để việc nhận thức và áp dụng được thống nhất.

Trong thực tiễn kiểm sát quyết định công nhận hòa giải thành tại Tòa án còn gặp một số vướng mắc như: Hình thức của quyết định hòa giải thành chưa thống nhất; chưa có quy định cụ thể về việc Tòa án phải cung cấp tài liệu, hồ sơ công nhận hòa giải thành cho Viện kiểm sát; chưa có mẫu phiếu kiểm sát hòa giải thành…

Tóm tắt: Việc đánh giá chứng cứ, xác định chính xác tội danh trong nhóm tội xâm phạm tính mạng sức khỏe (Giết người, Cố ý gây thương tích) và một số tội danh liên quan (Gây rối trật tự công cộng) do hành vi vượt quá của các đồng phạm gây ra trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự. Bài viết nêu lên một số trường hợp dễ nhầm lẫn trong quá trình định tội danh từ đó chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, bất cập về quy định pháp luật; đồng thời đề xuất một số định hướng pháp luật giúp cho các cơ quan tiến hành tố tụng định tội danh chính xác, tránh tình trạng oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Kiểm sát thi hành án dân sự về thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế đòi hỏi Kiểm sát viên phải xác định rõ nội dung, đối tượng kiểm sát; đồng thời, chú ý các kỹ năng kiểm sát chuyển giao bản án, quyết định của Tòa án; kiểm sát việc thỏa thuận về thi hành án; kiểm sát việc xác minh điều kiện thi hành án...

Ngày 12/11/2021, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 33/QH15 về tổ chức phiên tòa trực tuyến. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức phiên tòa trực tuyến, xét xử online khi dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Việc tổ chức phiên tòa trực tuyến thay vì phiên tòa truyền thống trực tiếp như trước đây là nhu cầu, xu hướng tất yếu của hoạt động tư pháp; xét xử trực tuyến nói riêng, tố tụng trực tuyến nói chung phù hợp với chủ trương của Đảng, các nguyên tắc cơ bản và thủ tục tố tụng do pháp luật quy định; phù hợp với thực tiễn; đảm bảo tư pháp không chậm trễ; tiết kiệm chi phí xã hội.

Thông qua công tác kiểm sát theo thủ tục giám đốc thẩm vụ án dân sự “Yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu” giữa nguyên đơn cụ Ngô Quang Đ với bị đơn Văn phòng công chứng LV do TAND thành phố P giải quyết tại Bản án phúc thẩm số 20/2020/DS-PT ngày 16/01/2020, VKSND cấp cao tại Thành phố D thấy Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm có vi phạm trong việc đánh giá chứng cứ dẫn đến tuyên bố bản Di chúc số công chứng 360.2014/DC ngày 01/4/2014 do cụ N lập tại Văn phòng công chứng LV vô hiệu không có căn cứ. VKSND cấp cao tại thành phố D thấy cần thông báo để rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát trong lĩnh vực dân sự.