Trong tình huống trên, UBND huyện C chỉ căn cứ vào báo cáo của Cơ quan Thanh tra để thực hiện điều chỉnh diện tích đất thu hồi và số tiền bồi thường của bà A là sai, không tuân thủ đúng quy định của Luật Đất đai và Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Đất đai trong việc thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với trường hợp Giấy chứng nhận đã cấp không đúng diện tích đất.
Việc bà B phát hiện UBND huyện C cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất diện tích 10.000m2 bao gồm 3 thửa 1, 2, 3 cho bà A là không đúng và cho rằng thửa số 3 diện tích 1000m2 là của bà, không phải của bà A. Sau khi có đơn khiếu nại của bà B, UBND huyện C đã giao cho Cơ quan Thanh tra xác minh là đúng quy định tại điểm c khoản 4 Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. Tuy nhiên, việc UBND huyện C không có văn bản nào xử lý đối với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà A năm 1997 (thu hồi hay điều chỉnh…) mà chỉ căn cứ vào báo cáo của Cơ quan Thanh tra để thực hiện điều chỉnh diện tích đất thu hồi và số tiền là chưa đúng, bởi vì:
Thứ nhất, điểm d khoản 2 và khoản 3 Điều 106 Luật Đất đai quy định: “Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai”.
Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai”.
Thứ hai, khoản 4 Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định về “Thủ tục thu hồi Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã cấp…
4. Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai tại điểm d Khoản 2 Điều 106 của Luật Đất đai được thực hiện như sau:
a) Trường hợp cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp; trường hợp xem xét, xác định Giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra;
b) Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì thông báo bằng văn bản cho cơ quan thanh tra cùng cấp thẩm tra; nếu kết luận là Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do; sau 30 ngày kể từ ngày gửi thông báo cho người sử dụng đất mà không có đơn khiếu nại thì ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp; c) Trường hợp người sử dụng đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì gửi kiến nghị, phát hiện đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có trách nhiệm xem xét, giải quyết theo quy định tại điểm b khoản này”.
Khoản 56 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 03/3/2017 sửa đổi, bổ sung điểm b và c khoản 4 Điều 87 quy định như sau: “b) Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định;
c) Trường hợp người sử dụng đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có trách nhiệm kiểm tra, xem xét quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai”.
Như vậy, trong trường hợp này, sau khi Cơ quan Thanh tra huyện C đã xác minh và kết luận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1997 diện tích 10.000m2 bao gồm 3 thửa 1, 2, 3 đã cấp cho bà A không đúng diện tích đất, theo quy định tại điểm a khoản 4 Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, UBND huyện C phải ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà A, sau đó mới thực hiện các thủ tục để điều chỉnh diện tích đất.
Ban Biên tập