Thực hiện theo lời dạy của Bác về rèn luyện năm đức tính của người cán bộ Kiểm sát "Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn" và cuộc vận động xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên "Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm", cán bộ Kiểm sát trước hết phải là người chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, kỷ luật của Ngành. Một trong những nguyên tắc mà mỗi cán bộ Kiểm sát phải nắm rõ đó là phải thực hiện tốt, nhất quán nguyên tắc tập trung dân chủ. Đây là nguyên tắc cơ bản của tổ chức Đảng. Tập trung là thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động. Thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, đảng viên chấp hành nghị quyết của tổ chức Đảng. Dân chủ là tất cả mọi người được tự do bày tỏ ý kiến của mình để bàn bạc và đi đến thống nhất trong tư tưởng và hành động của Đảng.

Sự tiếp nối của nguyên tắc tập trung dân chủ đó chính là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Người nói:

“Tập thể lãnh đạo là dân chủ

Cá nhân phụ trách là tập trung.

Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tức là dân chủ, tập trung”

Vì sao phải giao cho cá nhân phụ trách? Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc gì đã được bàn bạc kỹ lưỡng thì phải giao cho một người phụ trách, “nếu không có cá nhân phụ trách thì sẽ sinh ra các tệ người này ủy cho người kia, người kia ủy cho người nọ, kết quả là không ai thi hành”.

Một khi có vấn đề gì sai phạm chủ trương, đường lối của Đảng ở cơ quan hay địa phương, người chịu trách nhiệm trước tiên là Bí thư cấp ủy và người phụ trách lĩnh vực công tác đó, kể cả bên chính quyền, vì Đảng lãnh đạo toàn diện, trực tiếp mọi mặt của đơn vị, địa phương.

Hiện nay, trong hệ thống ngành Kiểm sát được thực hiện chế độ thủ trưởng, giao quyền cho thủ trưởng được quyết định và chịu trách nhiệm, như vậy sẽ phát huy vai trò cá nhân phụ trách rất cao. Tuy nhiên, nếu người thủ trưởng có năng lực, trách nhiệm cao, phẩm chất tốt, đặt lợi ích chung lên trên, phát huy được sức mạnh tập thể thì đơn vị đó sẽ mạnh. Ngược lại, nếu người thủ trưởng đơn vị có ý đồ xấu, kém năng lực, lợi dụng chức quyền tham nhũng thì sẽ gây tác hại cho đơn vị đó, làm giảm lòng tin trong quần chúng nhân dân.

Với vai trò là người đảng viên, cán bộ ngành Kiểm sát cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, vì trong thực tế vẫn có không ít những đảng viên vi phạm điều lệ Đảng, vi phạm những điều đảng viên không được làm, cố ý làm trái quy định của Nhà nước để trục lợi cho cá nhân. Có những đảng viên, cán bộ chưa gương mẫu, chưa gắn trách nhiệm của bản thân, trọng trách của Ngành với công việc chuyên môn, vẫn có biểu hiện quan liêu, hách dịch, sợ trách nhiệm. Để khắc phục sai phạm do cá nhân gây ra, mỗi cơ quan đơn vị phải thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, cá nhân dù được giao quyền theo chế độ thủ trưởng cũng phải ý thức rõ mình là một cá nhân và phải tôn trọng sự lãnh đạo của tập thể, của cấp trên, phải rèn luyện phẩm chất chính trị, bản lĩnh để luôn biết đặt lợi ích chung lên trên hết.

Theo quan điểm của Bác, để xây dựng và phát triển Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh thì không thể thiếu nguyên tắc tự phê bình và phê bình. Đây là nguyên tắc sinh hoạt Đảng, là quy luật phát triển Đảng. Tự phê bình để mỗi đảng viên phải tự phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm. Tự phê bình tốt thì mới phê bình người khác được, đó là vũ khí sắc bén để rèn luyện đảng viên. Tự phê bình và phê bình nhằm mục đích giúp nhau tiến bộ nên động cơ phải trong sáng, dựa trên “tình đồng chí yêu thương nhau”, phải biết lắng nghe và chờ đợi đồng chí tiếp thu để tránh việc làm cho người bị phê bình “nản chí, oán ghét”; không vì phê bình mà công kích, áp đặt khuyết điểm cho nhau.

Học tập Bác, mỗi cán bộ Kiểm sát phải thường xuyên thực hiện tốt công tác tự phê bình, kiểm điểm đấu tranh nghiêm khắc, không dễ dãi với bản thân để tránh được những cám dỗ của cuộc sống. Mặt khác, công tác kiểm tra, giám sát của Đảng phải được thực hiện thường xuyên để nhắc nhở mọi người thực hiện đúng nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, cũng như xử lý được chính xác, kịp thời những sai phạm, tránh để sai phạm kéo dài, lan rộng.

Do tính chất của công việc và yêu cầu của nhiệm vụ, cán bộ Kiểm sát phải đối mặt với những khó khăn, thử thách và đối diện với những mặt trái của xã hội. Vì vậy, cán bộ Kiểm sát phải nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, thử thách, thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Mỗi một đảng viên trong ngành Kiểm sát dù ở cương vị nào, làm bất cứ việc gì cũng phải chấp hành tốt kỷ luật của Đảng, phải nghiêm minh và tự giác.

Trong giai đoạn hiện nay, ngành Kiểm sát đang đứng trước những yêu cầu mới về công tác xây dựng cán bộ, xây dựng Ngành. Cán bộ ngành Kiểm sát cần phải nghiêm túc học tập, rèn luyện, nêu cao tinh thần tự giác theo gương Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người cán bộ Kiểm sát càng có nhận thức cao về trách nhiệm của mình thì càng nâng cao chất lượng công tác kiểm sát, bảo vệ công lý, tránh việc bỏ lọt tội phạm, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân.

Toàn ngành Kiểm sát thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới – Trách nhiệm, kỷ cương – Thực chất, hiệu quả”. Một tổ chức – cơ quan có vững mạnh hay không thì tổ chức Đảng của cơ quan đơn vị đó phải đoàn kết, thống nhất, nói phải đi đôi với làm, tránh trường hợp nói một đường làm một nẻo. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, đây là cơ sở làm nên sức mạnh của Đảng, cơ sở để đoàn kết nhất trí trong Đảng chính là đường lối, quan điểm của Đảng, điều lệ của Đảng. Muốn thực hiện đoàn kết thống nhất trong Đảng, phải thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên thực hiện tự phê bình và phê bình, tu dưỡng đạo đức cách mạng, chống mọi biểu hiện tiêu cực của cán bộ, đảng viên.

Với xu thế hội nhập và phát triển, ngành Kiểm sát nói chung và cán bộ trong ngành Kiểm sát nói riêng cần nắm vững các quy định của pháp luật để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Mỗi cán bộ Kiểm sát phải thường xuyên trau dồi kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ, cập nhật các văn bản mới để vận dụng vào công tác chuyên môn, xứng đáng với truyền thống “Nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, kiên quyết tấn công tội phạm, bản lĩnh thực thi công lý, tận tâm bảo vệ nhân dân”.

Trải qua nhiều thập kỷ, những tư tưởng và lời dạy vẫn còn nguyên giá trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là nguồn động viên, giúp mỗi cán bộ, công chức, Kiểm sát viên nâng cao bản lĩnh, ý chí đấu tranh với sai phạm và tội phạm; bảo vệ pháp luật, bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh, thống nhất; bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; xây dựng ngành Kiểm sát thực sự là “thanh bảo kiếm” sắc bén của chế độ ta.