Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk thông báo rút kinh nghiệm về kiểm sát giải quyết án dân sự

       Thông qua việc Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk xét xử phúc thẩm vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” giữa đồng nguyên đơn bà Lê Thị Thu Hạnh và ông Bùi Hiền Lương, bị đơn là bà Đàm Thị Yên (vụ án có kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Cư M^’gar), Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành văn bản rút kinh nghiệm gửi Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện. Trang thông tin điện tử trích đăng nội dung để bạn đọc tham khảo.

          Nội dung vụ án: Ngày 18/12/2009 (âm lịch), bà Đàm Thị Yên vay của vợ chồng bà Lê Thị Thu Hạnh 144.000.000đ, lãi suất 3%/tháng, hạn trả nợ cuối tháng 12/2010. Bà Yên có viết giấy vay nợ và thế chấp cho bà Hạnh một Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đến hạn trả nợ, bà Hạnh đòi nợ nhiều lần nhưng bà Yên không trả. Ngày 05/9/2011, bà Hạnh và ông Lương khởi kiện ra Tòa án nhân dân huyện Cư M^’gar yêu cầu bà Yên trả nợ.

          Bản án dân sự sơ thẩm số 03/2012/DSST ngày 13/01/2012 của Tòa án nhân dân huyện Cư M^’gar quyết định: Căn cứ Điều 25, Điều 131,Điều 195, Điều 200; Khoản 2 Điều 201; Điều 243; Điều 254 Bộ luật tố tụng dân sự; Điều 27, Pháp lệnh số 10/2009/UBTVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về án phí, lệ phí Tòa án, xử chấp nhận đơn khởi kiện của bà Lê Thị Thu Hạnh và ông Bùi Hiền Lương, buộc bà Yên phải trả cho bà Hạnh, ông Lương số tiền 176.400.000đ (gồm 144.000.000đ tiền gốc và 32.400.000đ tiền lãi). Khi bà Yên thực hiện xong nghĩa vụ trả nợ cho vợ chồng bà Hạnh, vợ chồng bà Hạnh trả cho bà Yên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên bà Đàm Thị Yên. Án sơ thẩm còn tuyên án phí và quyền kháng cáo của các đương sự.

          Viện kiểm nhân dân huyện Cư M^’gar kháng nghị đề nghị hủy Bản án dân sự sơ thẩm nêu trên, do có vi phạm nghiêm trong thủ tục tố tụng. Bà Đàm Thị Yên kháng cáo Bản án với lý do: Tháng 2/2009, bà vay vợ chồng bà Hạnh 64.000.000đ, lãi suất 4000đ/1.000.000đ/ngày, khi vay tiền có con trai bà là Chu Phương Tuyên cùng ký nhận. Sau một thời gian bà không trả được nợ, ngày 20/12/2009, bà Hạnh viết lại giấy vay cộng cả lãi và gốc thành 144.000.000đ, buộc bà phải ký vào giấy vay nợ. Bà đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại để khỏi thiệt thòi cho gia đình bà.

Bản án phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Cư M^’gar, hủy toàn bộ Bản án sơ thẩm nêu trên.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm: Tại đơn khởi kiện, bà Lê Thị Thu Hạnh và ông Bùi Hiền Lương cùng ký vào đơn , giấy vay tiền ngày 18/12/2009 của bà Đàm Thị Yên cũng thể hiện vay tiền của vợ chồng bà Hạnh. Như vậy ông Lương là đồng nguyên đơn trong vụ án này, hồ sơ vụ án không có giấy ủy quyền của ông Lương ủy quyền bà Hạnh tham gia tố tụng, cũng không có bản tự khai của ông Lương. Cấp sơ thẩm không lấy lời khai của ông Lương và không đưa ông Lương vào tham gia tố tụng với tư cách là đồng nguyên đơn là vi phạm Khoản 1, Điều 56, Bộ luật tố tụng dân sự.

Tại Biên bản phiên tòa, bà Đàm Thị Yên vắng mặt nhưng Hội đồng xét xử không công bố lời khai của bà Yên khi xét xử vụ án, vi phạm Điểm a, Khoản 1, Điều 227, Bộ luật tố tụng dân sự.

Nguyên đơn và bị đơn đều khai khi vay tiền có cháu Chu Phương Tuyên chứng kiến, cấp sơ thẩm không đưa cháu Tuyên vào tham gia tố tụng để lấy lời khai và làm rõ sự thật của vụ án là vi phạm Điều 65, Điều 87 Bộ luật tố tụng dân sự.

Đây là vụ kiện tranh chấp hợp đồng vay tài sản, Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ theo Khoản 2, Điều 85, Bộ luật tố tụng dân sự (ghi lời khai, đối chất). Như vậy, theo quy định tại Khoản 2, Điều 21, Bộ luật tố tụng dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2011, vụ án thuộc trường hợp Viện kiểm sát phải tham gia phiên tòa. Tuy nhiên, Tòa án không gửi quyết định đưa vụ án ra xét xử và chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát để Viện kiểm sát tham gia phiên tòa là vi phạm nghiêm trọng Khoản 2, Điều 21; Khoản 2, Điều 195, Bộ luật tố tụng dân sự và Điểm a, Tiểu mục 2.1, Mục 2, Phần I, Thông tư liên tịch số 03/2005/TTLT, ngày 01/9/2005 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định của Bộ luật tố tụng dân sự về kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự và sự tham gia của Viện kiểm sát nhân dân trong việc giải quyết các vụ việc dân sự.