Quảng Ninh ở phía Đông Bắc Tổ quốc, có cửa khẩu quốc tế thông quan với Trung Quốc, có hải cảng, khu du lịch, khu công nghiệp than lớn nhất toàn quốc và có vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế của đất nước, qua thông thương hợp tác - tỉnh đã trở thành trung tâm tam giác kinh tế phía Bắc của đất nước: Hà Nội – Hải Phòng –Quảng Ninh và được xác định là tuyến và địa bàn trọng điểm trung chuyển ma tuý các tỉnh phía Bắc. Nơi đây, hình thành nhiều đường dây phạm tội xuyên quốc gia, nhiều người tham gia có tính chất chuyên nghiệp cao, phương thức thủ đoạn phạm tội ngày tinh vi xảo quyệt. Ma tuý được vận chuyển bằng nhiều phương tiện, dưới nhiều hình thức từ ngoài vào, như: Lào, Ấn Độ, Campuchia vào các tỉnh phía Nam Việt Nam; từ các tỉnh Sơn La, Hoà Bình, Bắc Giang; qua đường không, đường bộ về Quảng Ninh, rồi chuyển tiếp sang Trung Quốc để sản xuất các loại ma tuý tổng hợp khác. Sau đó ma tuý tổng hợp lại được vận chuyển ngược trở lại qua biên giới vào địa bàn TP Móng Cái và đưa sâu vào nội địa để tiêu thụ. đối tượng phạm tội ở các chuyên án lớn đều ở TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Bắc Giang, Bắc Ninh và người nước ngoài như Trung Quốc, Campuchia, Indonesia với quan hệ phức tạp. nhân thân nhiều tiền án, tiền sự hoặc cải tạo về tội ma tuý; đối tượng là người Việt Nam sống ở Trung Quốc, phụ nữ lấy chồng người nước ngoài. Chủng loại ma tuý:nhiều loại ma tuý như Heroine,Ketamine, Metamphetamine, Ecstasy, MDMA và các chất gây nghiện khác đã phát hiện và bắt, thu giữ.. Đặc biệt có nhiều loại ma tuý tổng hợp như chất 2.5-Dimethoxy-4-Ethylphenethylamine(2C-E); TFMPP; Dimethyl amphetamine là các chất ma tuý chưa có trong danh mục các chất ma tuý và tiền chất ma tuý do Chính phủ quy định, lần đầu xuất hiện ở Việt Nam.

Phương thức, thủ đoạn của tội phạm ma túy tinh vi: Ma túy giấu trong các hàng hóa; dính quấn vào chân vào bụng; áo lót của phụ nữ, thuê những người có hoàn cảnh khó khăn, kém hiểu biết, người có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy, nhiễm HIV vận chuyển qua biên giới bằng đường tiểu ngạch. Các đối tượng tổ chức, cầm đầu ít xuất hiện mà chỉ đạo bằng điện thoại từ xa; thay đổi địa điểm giao nhận...nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng; việc giao, nhận ma tuý không tiến hành trực tiếp mà được cất giấu sẵn ở từng địa điểm... sau đó chỉ đạo các đối tượng thuê vận chuyển đến lấy ma tuý mang đi. Đối tượng trang bị vũ khí nóng, liều lĩnh, manh động, sẵn sàng chống trả..,như vụ: Đinh Hữu Viễn vận chuyển 21 bánh herôin từ Hải Phòng ra Quảng Ninh đưa sang Trung Quốc tiêu thụ; vụ: Trần Văn Thành vận chuyển 24 bánh Heroin từ Móng Cái sang Trung Quốc, vụ Lu Minh Cheng cùng đồng bọn mang Quốc tịch Trung Quốc, Indonesia) vận chuyển 7,9 tấn nhựa cần sa bằng hình thức dùng 2 container chở hàng hoá nguỵ trang; vụ: Trâu Anh Kiệt (Quốc tịch Trung Quốc) mua bán 4.811,3 gam ma túy tổng hợp từ Trung Quốc sang Việt Nam tiêu thụ.. ..Cáctụ điểm nóng về ma tuý như Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí, Vân Đồn, Đông Triều, Quảng Yên vẫn hoạt động.. Các điểm bán lẻ, tiêm chích ma tuý phân tán, hoạt động tinh vi, kín đáo lẫn trong các khu dân cư càng gây phức tạp và khó khăn cho công tác phòng, chống loại tội phạm này.Cơ quan chức năng đã áp dụng nhiều biện pháp để ngăn chặn, kiểm soát, khống chế tình trạng nghiện ma túy: Tuyên truyền về phòng, chống tệ nạn ma tuý với sự tham gia của nhiều tổ chức, đoàn thể, địa phương, khu phố, cơ quan, trường học với nhiều nội dung phong phú, thiết thực. Thực hiện tháng hành động phòng chống ma tuý, ngày toàn dân phòng, chống ma tuý 26/6. Công an lập hồ sơ đưa đối tượng đi cai nghiện tập trung tại Trung tâm lao động giáo dục xã hội Vũ Oai; đồng thời phối hợp với Sở Lao động TBXH tỉnh thực hiện tốt Đề án “Tổ chức quản lý dậy nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện ma tuý” .Quản lý tốt số đối tượng hoàn thành cai nghiện bắt buộc tái hoà nhập cộng đồng.

Trong tình hình ấy, Viện kiểm sát Quảng Ninh: Thường xuyên chủ động phối hợp với các ngành Công an, Biên phòng, Hải quan nắm và quản lý tốt thông tin tội phạm, phân loại bắt giữ chính xác, kịp thời các vụ việc liên quan đến mua bán vận chuyển trái phép chất ma túy. Hàng ngày, háng tuần, thánng, quý, VKS trực tiếp cử cán bộ theo dõi, đối chiếu sổ sách, thống nhất số liệu và nắm bắt kịp thời từng vụ việc, từng ngày để phân loại và báo cáo lãnh đạo có đường lối xử lý.Thường xuyên tổ chức giao ban về tình hình các vụ việc liên quan đến ma túy, thống nhất số liệu, bàn cách tháo gỡ những khó khăn trong việc giải quyết các vụ việc nóng về loại tội này.

Ngoài ra, Viện kiểm sát còn nắm thông tin tội phạm từ nhiều nguồn khác nhau như qua công tác giải quyết đơn thư khiếu tố, qua các thông tin đại chúng, nắm những điểm nóng về mua bán, sử dụng ma tuý gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, để có biện pháp phối hợp với Cơ quan điều tra lập chuyên án xoá bỏ các tụ điểm ma tuý. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh tham mưu và kết hợp với cơ quan chức năng, rà soát các tụ điểm ma túy “nóng”, tham mưu kế hoạch triệt phá các tụ điểm này, tham mưu cho UBND, cơ quan chức năng xây dựng các vùng, địa phương “trắng về ma túy”.

Viện kiểm sát tỉnh chủ trì và phối hợp với các ngành Công an, Hải quan, Bộ đội biên phòng, Thuế, Kiểm lâm, Quản lý thị trường, Thanh tra nhà nước xây dựng Quy chế phối hợp trong công tác nắm, xử lý tin báo tố giác tội phạm. Đồng thời Phòng 2 còn xây dựng Quy chế phối hợp với các phòng nghiệp vụ thuộc Công an, Bộ đội biên phòng, Hải quan tỉnh trong công tác giải quyết các vụ án về ma tuý.

Thông qua đó đã cùng các ngành phân loại, xử lý kịp thời tin báo tố giác tội phạm, góp phần tích cực vào công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trên địa bàn. Duy trì việc tổ chức giao ban với Phòng PC45, 46, 47 (Công an tỉnh), Bộ đội biên phòng, Hải quan, hàng năm có tổng kết đánh giá công tác kết phối hợp giải quyết tin báo tội phạm. Trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mỗi ngành, khi có vụ việc xảy ra giữa các đơn vị đều có sự thông tin kịp thời, phân loại giải quyết các tin báo tội phạm để việc xử lý đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Đối với các đối tượng là người nước ngoài phạm tội sau khi bắt giữ đã phối hợp cùng với Công an TP Móng Cái gửi công văn đề nghị phía Công an tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) xác minh căn cước lai lịch của người phạm tội đảm bảo việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử đúng người, đúng tội..

Phối hợp với các cơ quan chức năng, các đơn vị phường xã, ký kết và thực hiện tốt Quy chế phối hợp trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm để thực hiện có hiệu quả công tác giải quyết các vụ án về ma túy, đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều được phát hiện, xử lý kịp thời, đúng pháp luật. Thực hiện tốt Chuyên đề “Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với điều tra”, các Kiểm sát viên chủ động bám án, nghiên cứu đầy đủ, chặt chẽ và toàn diện tính có căn cứ và tính hợp pháp các tài liệu, chứng cứ do Cơ quan điều tra thu thập. Việc khởi tố bị can theo các tài liệu truy xét được thực hiện một cách khách quan, đúng pháp luật, kiên quyết đấu tranh tấn công trấn áp các loại tội phạm về ma túy, đặc biệt là các ổ nhóm, đường dây mua bán, vận chuyển ma tuý lớn. Trong ba năm, từ 2009 đến 2011, Viện kiểm sát hai cấp Quảng Ninh đã kiểm tra, rà soát các tin báo, về tội phạm ma túy, tiến hành kiểm sát điều tra khởi tố 1.310 vụ án về hành vi phạm tội về ma túy.

Quán triệt việc thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp cho các cán bộ, kiểm sát viên, đối với các vụ án lớn về ma túy, đặc biệt nghiêm trọng, quá trình xét xử Kiểm sát viên nghiên cứu kỹ hồ sơ, đánh giá toàn diện chứng cứ đã thu thập trong vụ án, nắm chắc các quy định của pháp luật, xây dựng đề cương luận tội, dự kiến xét hỏi và những tình huống phát sinh tại phiên toà, các vấn đề cần tranh luận với Luật sư, bị cáo, để nâng cao chất lượng tranh tụng, đối đáp tại phiên toà, nâng cao vị thế, vai trò công tố của Viện kiểm sát. Ba năm 2009, 2010, 2011 Viện kiểm sát nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Ninh đã tiến hành truy tố thành công 1.303 vụ án về tội ma túy với 1.638 bị can có hành vi phạm tội về ma túy. Đã tiên hành tham gia xét xử: 1.302 vụ với 1.637 bị can về loại tội này đạt chất lượng kết quả cao.

Cán bộ, Kiểm sát viên nâng cao ý thức, trách nhiệm nghề nghiệp, tích cực học tập để không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tìm hiểu nà nghiên cứu đầy đủ các văn bản pháp luật về ma túy, đảm bảo hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao về loại án loại tội này.

Lãnh đạo các đơn vị chú trọng công tác cán bộ; phân công Kiểm sát viên có năng lực thực hành công tố và KSĐT, KSXX những vụ án ma tuý lớn, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng; tăng cường công tác kiểm tra, nắm sát tiến độ điều tra để kịp thời tháo gỡ giải quyết những khó khăn vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ án.

Từ thực trang công tác đấu tranh phòng chống ma túy tại địa bàn Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ninh kiến nghi:

 Đề nghị Nhà nước nghiên cứu và ký Hiệp định tương trợ tư pháp với một số nước có liên quan; uỷ thác điều tra hoặc đề nghị hỗ trợ tư pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma tuý trong giai đoạn tới. Tăng cường hợp tác quốc tế trong việc kiểm soát, đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý với các quốc gia, đặc biệt những quốc gia láng giềng có biên giới liền kề. Có quy định về phối hợp giữa với các nước trong việc thực hiện các uỷ thác điều tra xác định lý lịch cá nhân…đáp ứng kịp thời tình hình đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý, đặc biệt là những vụ án ma tuý có tổ chức, xuyên đa quốc gia.

Đề nghị Chính phủ bổ sung kịp thời vào danh mục các chất ma tuý mới để việc xử lý các đối tượng phạm tội ma tuý đạt hiệu quả cao. Liên ngành trung ương cần nghiên cứu có hướng dẫn kịp thời về việc xử lý các trường hợp có hành vi vận chuyển, tàng trữ, mua bán chất gây nghiện có số lượng đặc biệt lớn, mặc dù chưa có trong danh mục các chất ma tuý và tiền chất do Chính phủ quy định, nhưng phải được áp dụng theo quy định chung của pháp luật để xử lý về các tội phạm về ma tuý được quy định Bộ luật Hình sự, tránh bỏ lọt tội phạm; đồng thời nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số điều trong Thông tư liên tịch số 17/2007 mà các địa phương đã tổng hợp, đề xuất trong báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện Thông tư cho phù hợp với thực tiễn hiện nay.

 Các địa phương có chung đường biên giới với các nước hoặc có cửa khẩu cần tăng cường lực lượng, phương tiện cho các cơ quan chức năng để kịp thời phát hiện và ngăn chặn ma tuý từ nước ngoài vào nước ta hoặc vận chuyển sang nước khác. Đề nghị có chế độ đãi ngộ cho lực lượng chuyên trách về ma túy; tăng cường kinh phí, trang bị phương tiện, điều kiện làm việc đầy đủ cho các đơn vị thực hiện nhiệm vụ đạt hiệu quả cao.

Bộ Giáo dục nên đưa chương trình phòng, chống ma tuý và tệ nạn ma tuý vào chương trình ngoại khoá cho học sinh nhằm giáo dục cho học sinh nhận biết được tác hại và cách phòng, chống ma tuý như giáo dục Luật giao thông hiện nay.

 Các cấp chính quyền địa phương cần có biện pháp tăng cường quản lý, giáo dục người nghiện ma tuý chặt chẽ hơn, việc cai nghiện bắt buộc phải được thực hiện triệt để. Biểu dương kịp thời và nhân rộng các điển hình tiên tiến trong công tác đấu tranh phòng chống ma túy, các điển hình về việc cai nghiện thành công, từ bỏ ma túy vươn lên làm giàu, thành đạt trong cuộc sống.

  Tham mưu cho Cấp ủy, UBND Các địa phương có chung đường biên giới với các nước hoặc có cửa khẩu cần tăng cường lực lượng, phương tiện cho các cơ quan chức năng để kịp thời phát hiện và ngăn chặn ma tuý từ nước ngoài vào nước ta hoặc vận chuyển sang nước khác. Tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế trong phòng, chống và kiểm soát ma tuý ở các cấp, chủ động phối hợp đấu tranh chống tội phạm ma tuý và các loại tội phạm khác, giữ gìn trật tự trị an khu vực biên giới.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao trình độ nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, vị trí tầm quan trọng của công tác phòng ngừa tội phạm về ma túy cho nhân dân. Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, giáo dục sâu rộng, phong phú; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể như ngành văn hoá thông tin, giáo dục, đoàn thanh niên... giúp cho nhân dân và những người có trách nhiệm hiểu biết và nhận biết được loại ma tuý, hậu quả tác hại của tệ nạn ma tuý; những phương pháp, biện pháp cai nghiện đạt hiệu quả ; những hình thức, hình phạt của pháp luật đối với hành vi phạm tội về ma tuý; công khai về những đối tượng có biểu hiện hoạt động về ma tuý. Phải làm cho mỗi người dân thấy được việc phòng, chống ma tuý là trách nhiệm chung chứ không phải chỉ là trách nhiệm của lực lượng chuyên trách.

Tiếp tục củng cố, nâng cao vai trò của các cơ quan Nhà nước, phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, đoàn thể, nhân dân nhằm huy động và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội trong công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm, tệ nạn ma túy. Tăng cường mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ma túy trên phạm vi toàn quốc, triệt xóa triệt để các tụ điểm ma túy phức tạp; quản lý và ngăn chặn tình trạng sử dụng ma túy, đặc biệt là sử dụng ma túy tổng hợp trong thanh thiếu niên, học sinh và sinh viên.

 Nhà nước cần có những giải pháp tạo việc làm cho người đến tuổi lao động có việc làm, thu nhập ổn định đảm bảo cuộc sống, có chính sách hỗ trợ cho người thất nghiệp, người nghèo, người có thu nhập thấp để ổn định xã hội. Cần giải quyết đồng bộ giữa bố trí công ăn việc làm, nhà ở, chế độ chính sách đối với những người mắc bệnh xã hội, người sau cai nghiện tạo điều kiện cho họ tái hoà nhập với cộng đồng.... song song với việc thường xuyên lập hồ sơ cai nghiện và liên tục thực hiện các biện pháp trấn áp là những vấn đề có tính chất chiến lược để triệt để xoá bỏ tụ điểm tệ nạn về ma tuý.

 Làm tốt công tác quản lý nhân khẩu, có kế hoạch quản lý, giám sát số đối tượng liên quan đến tệ nạn ma túy đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn để giáo dục, giúp đỡ họ trở thành người tốt, phòng ngừa các điều kiện phạm tội. Đồng thời thực hiện tốt công tác quản lý các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà các đối tượng phạm tội về ma túy thường lợi dụng để hoạt động sử dụng trái phép chất ma túy và thực hiện các tội phạm về ma túy, kịp thời phát hiện các cơ sở có biểu hiện liên quan đến ma túy để kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

 Các cơ quan tiến hành tố tụng tăng cường xác định các vụ án trọng điểm để tập trung điều tra, truy tố, xét xử kịp thời; đồng thời đưa ra xét xử lưu động tại các địa bàn trọng yếu để răn đe, tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong quần chúng nhân dân

 Tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ; tổ chức tập huấn, hội thảo về nghiệp vụ để giải đáp những vướng mắc trong nhận thức và áp dụng pháp luật về xử lý các tội phạm về ma tuý. Đầu tư cơ sở vật chất, biên chế, chế độ kinh phí cho lực lượng chuyên trách đấu tranh phòng, chống tội phạm ma tuý của Ngành.