Nhân kỷ niệm 122 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta lại nhớ đến Bác, nhớ những lời dạy của Bác từ hơn nửa thế kỷ trước về tệ quan liêu, tham nhũng: Tham nhũng, lãng phí là "giặc nội xâm”, là "quốc nạn”. Người kêu gọi mọi người phải cương quyết đấu tranh để loại bỏ chúng.

Cách nay gần 62 năm, ngày 5/9/1950 tại Chiến khu Việt Bắc diễn ra một phiên tòa đặc biệt gây chấn động dư luận xã hội lúc bấy giờ. Đó là vụ án Trần Dụ Châu, nguyên Giám đốc Nha Quân nhu can tội ăn cắp công quỹ và làm nhiều điều bỉ ổi.

Có thể nói đây là vụ án tham nhũng điển hình xảy ra trong bối cảnh Đảng, Nhà nước, quân và dân ta còn gặp muôn trùng khó khăn, ăn đói, mặc rét nhằm đẩy mạnh công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thì việc đưa vụ án này ra xét xử công khai trước công đường không chỉ vạch trần các hành vi tham nhũng, sa đọa của kẻ phạm tội mà còn là lời cảnh tỉnh cho những kẻ coi thường pháp luật, tham ô trộm cắp… tài sản Nhà nước, sống sa đọa đang nhởn nhơ ở ngoài xã hội.

Tại phiên toà, trước những chứng cứ đanh thép, Trần Dụ Châu đã phải cúi đầu nhận tội. Cụ thể, Châu đã lấy cắp của công quỹ một số tiền lớn: 57.959 đồng Việt Nam, 149 đô la Mỹ, các tài sản khác trị giá 143.900 đồng Việt Nam. Kết thúc phiên tòa, Trần Dụ Châu bị tuyên phạt với mức án cao nhất - tử hình.

Bản án đã nhanh chóng được báo cáo lên Hồ Chủ tịch. Sau khi cân nhắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bác đơn xin giảm tội của Trần Dụ Châu. Quyết định xử tử hình Trần Dụ Châu của Bác thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật và đã được nhân dân đồng lòng ủng hộ. Điều đó cũng cho thấy sự nghiêm minh và quyết tâm của Đảng, Chính phủ, Bác Hồ trong việc đấu tranh chống tham ô, tham nhũng, lãng phí. Sau vụ Trần Dụ Châu, tại phiên họp Hội đồng Chính phủ từ ngày 15 - 17/11/1950, Bác Hồ trong bài phát biểu kết luận đã căn dặn: "Lúc tìm người phải tìm cả tài, cả đức, chú trọng tư tưởng. Nếu cán bộ biết thương dân, tiếc của dân thì không xảy ra việc đáng tiếc. Đồng thời phải giáo dục, cải tạo, kiểm tra cán bộ".

Sau này, nội dung đấu tranh chống tham ô, tham nhũng, lãng phí và quan liêu còn được Người nêu lên trong nhiều bài nói, bài viết tại các Hội nghị Trung ương, ở những buổi làm việc với lãnh đạo các cấp, các ngành, đoàn thể ở Trung ương, địa phương, cũng như ở nhiều bài viết quan trọng khác. Điều đó cho thấy đây là một nội dung xuyên suốt trong cuộc đời đấu tranh hoạt động của Bác Hồ, là vấn đề được Người thường xuyên quan tâm để giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên và nhân dân ta.

Nhận thức rõ nguy cơ tham nhũng đối với sự ổn định chính trị - xã hội và phát triển của đất nước, trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng đến công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; đã sớm ban hành Nghị quyết của Trung ương, Pháp lệnh và tiếp đó là Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Chiến lược Quốc gia phòng, chống tham nhũng và nhiều quyết sách khác; đã thành lập Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng ở Trung ương và các địa phương. Song, nghiêm túc đánh giá thì hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu của Đảng, Nhà nước và lòng mong muốn của các tầng lớp nhân dân như Đại hội X và XI của Đảng đã nhận định.

Tại Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành TƯ Đảng khóa XI vừa bế mạc ngày 15/5/2012, Ban Chấp hành TƯ cũng thống nhất nhận định, công tác phòng, chống tham nhũng chưa đạt được yêu cầu "ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng". Tình trạng tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng với những biểu hiện ngày càng tinh vi, phức tạp hơn, gây bức xúc trong xã hội và là thách thức lớn đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.

Điều đáng làm cho chúng ta phải lo lắng, suy nghĩ là tham nhũng len lỏi ở khắp mọi nơi; không chỉ ở cán bộ, đảng viên cấp thấp, mà nó đã "bập” cả vào một số cán bộ cấp cao, vào những ngành, nghề mà xưa nay nhân dân ta rất kính trọng như giáo dục, y tế.

Đấu tranh chống tham nhũng thực chất là đấu tranh chống suy thoái, tiêu cực từ trong nội bộ. Người vi phạm phần lớn là người có chức, có quyền. Vì vậy, cuộc đấu tranh này rất gay go, phức tạp. Muốn có kết quả, phải đấu tranh kiên trì và triệt để, phải phát động cho được đông đảo đảng viên và nhân dân tham gia, thực hiện phương châm mà Hồ Chủ tịch thường nhắc nhở: "Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”.