Khi áp dụng tình tiết “phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai hoặc người đủ 70 tuổi trở lên” quy định điểm i khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng không phụ thuộc vào việc bị cáo có nhận thức được người bị hại là người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai hoặc người đủ 70 tuổi trở lên hay không.
Việc phụ thuộc vào nhận thức của bị cáo chỉ là bắt buộc khi được quy định rõ trong cấu thành của tội phạm. Ví dụ: Trong cấu thành của các tội: Tội giết người (Điều 123), Tội bức tử (Điều 130), Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại có sức khỏe của người khác (Điều 134), Tội gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong khi thi hành công vụ (Điều 137), Tội hành hạ người khác (Điều 140), Tội cố ý truyền HIV cho người khác (Điều 149), Tội cướp tài sản (Điều 168), Tội ra bản án trái pháp luật (Điều 370) đều quy định rõ “...mà biết là có thai”.